MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Grudzień '70 w zapisach z "Dziennika wydarzeń" Komendy Dzielnicowej Milicji Obywatelskiej

Opr. Jacek Sieński
Odpis "Dziennika wydarzeń związanego z akcją kryptonim <<Jesień - 70>>", założonego 14 grudnia, dotarł do nas za pośrednictwem jednego z Czytelników. Pod służbowym, chwilami nieco kulawym stylistycznie opisem (w tekście pozostawiliśmy bez zmian pisownię i składnię oryginału), kryje się jeden z najdramatyczniejszych momentów powojennej historii Gdańska.

Tu widziany jest z odmiennej perspektywy niż w większości publikacji z ostatniego dwudziestolecia - z punktu widzenia obrońców komunistycznej władzy. Najbardziej charakterystyczne jest to, że nie ma tam ani jednej wzmianki o zabitych robotnikach. Dużo miejsca poświęca się natomiast sprawie odzyskiwania mienia zagrabionego ze sklepów w czasie zamieszek. To akurat rzadko poruszany aspekt wydarzeń grudniowych.

14.12.70

8.00. Przeprowadzono z całym stanem odprawę, na której omówiono ponownie zadania wynikające z planu "Jesień - 70" i wysłano w teren ref. [referentów - red.] operacyjno-dochodzeniowych i dzielnicowych dla przeprowadzenia rozpoznania sytuacji w terenie.

10.30. Otrzymano informacje od sierż. Jarosława K., że przed gmachem KW PZPR zebrała się dość duża grupa osób, która wznosiła wrogie okrzyki i zatrzymywała pojazdy, o czym natychmiast powiadomiono Komendanta Miasta.

10.45 Wysłani funkcjonariusze meldowali telefonicznie o tym, że w kierunku Stoczni [powinno chyba być "z kierunku stoczni" - red.] napływają duże grupy stoczniowców w kaskach, uzbrojonych w niebezpieczne narzędzia jak łomy, młotki itp., którzy wznosili wrogie okrzyki pod adresem Partii i Rządu.

11.30. Zwołano odprawę kierownictwa pionów służbowych, na której polecono:
- Zdeponować broń służbową,
- Zabezpieczyć wszelkie dokumenty w szafach pancernych i przygotować obronę w gmachu, zgodnie z planem obrony.

11.50.
Otrzymano meldunek, że pod KW PZPR podjechał samochód "Nysa" zradiofonizowany (...), którego opanował tłum i nieznani sprawcy przez megafony rozgłaszali wrogie okrzyki domagające się wystąpienia sekretarza KW PZPR. Następnie sprawcy nawoływali tłum, aby udał się do Stoczni.

15.20. Przed KW PZPR ponownie zgromadził się kilkutysięczny tłum, który wznosił wrogie okrzyki, rzucając kamieniami w okna gmachu.

16.00. Na polecenie KMMO [Komenda Miejsca Milicji Obywatelskiej - red.] Gdańsk wysłano 22 funkcjonariuszy mundurowych (...).

17.15. Otrzymano telefoniczne powiadomienie (...), że zostali rozbici przez tłum na ul. Elżbietańskiej i otoczeni przez tłum i proszą o pomoc.

17.25. Wysłano grupę 28 funkcjonariuszy (...) w celu odbicia otoczoną grupę funkcjonariuszy. Wysłanych na miejsce uzbrojono w pałki i gazy łzawiące.

17.35. Tłum w liczbie około 300 osób rozproszony przez działania szeregów zwartych MO przedostał się od strony kościoła Mariackiego i kamieniami zaatakował KDMO (Komenda Dzielnicowa MO) od frontu z ul. Piwnej i zaplecza wybijając szyby w oknach I i II piętra. Zorganizowano obronę gmachu Komendy pozostającymi siłami (...) i z wyższych pięter użyto wobec atakujących gazów łzawiących.

18.00.
Atakujący KDMO odstąpili od dalszego ataku.

19.00. W związku z otrzymanymi informacjami o rozbijaniu i rabunków sklepów w rejonie ulic Rajskiej i Heweliusza, Elżbietańska oraz Garncarska w celu wyłapywania i zatrzymania osobników posiadających łup. W wyniku tej akcji zatrzymano 10 sprawców z łupem, których osadzono w areszcie.

20. 00. Por. C. zorganizował ekipę szklarzy ze Spółdzielni "Szklarz", którzy przystąpili do szklenia wybitych szyb.

15.12.70

5.30. Odprawa całego stanu, na którym postawiono zadania do rozpoznania terenu pod kątem napisów i ulotek antypaństwowych oraz grupowania się tłumów na ulicy.

6.20. Zgłaszane telefonicznie meldunki od własnej służby informują, że zakłady pracy na terenie Śródmieścia podjęły pracę i nie stwierdza się nieuzasadnionej absencji.

7.00. Otrzymano informację o silnym ataku na gmach KMMO Gdańsk i MRN [Miejska Rada Narodowa - red.] oraz zgromadzeniu potężnych tłumów na Targu Węglowym, Drzewnym, pl. 1 Maja, w rejonie Huciska, Wałów Jagiellońskich i Dworca Głównego PKP.

9.40.
Dalsze informacje (...) o paleniu się gmachu KMMO i KW PZPR oraz o odpieraniu atakujący przez organa MO.

10.30.
W związku z wydarzeniami pod KMMO postanowiono, w związku z możliwością ataku na KDMO Śródmieście, zmobilizować całą załogę oraz 25 funkcjonariuszy ze szkoły Słupsk do obrony gmachu i niedopuszczenie do podpalenia. W tym celu szkołę Słupsk wyznaczono do obrony parteru i Biura Dowodów Osobistych na wypadek wdarcia się do wewnątrz gmachu atakujących, natomiast załodze KDMO postawiono zadanie obronę kolejnych pięter.

13.30.
(...) wydano załodze KDMO broń krótką i automatyczną oraz ostrą amunicję (...)

16.00
Wydano rozkaz, że w przypadku ataku na KDMO po uprzednim wyczerpaniu innej możliwości (...) użyć broni palnej.

17.00. Ob. K. - asystent dyr. Stoczni Gdańskiej doprowadził do KDMO 14 funkcjonariuszy ze Szkoły Iwicznej [Podoficerska Szkoła Ruchu Drogowego - red.], przebranych w kombinezony ze Stoczni wyprowadzonych podstępnie, których uprzednio zawładnięto z pod gmachu KW PZPR jako zakładników. Grupę tą nakarmiono z otrzymanych porcji żywnościowych i umożliwiono odpoczynek oraz zameldowano o powyższym Sztab KWMO Gd.

20.00 W wyniku akcji funkcjonariuszy wysłanych w rejony służbowe zatrzymano 18 sprawców grabieży mienia społecznego wraz z dowodami rzeczowymi. Ponadto funkcjonariusze dostarczyli szereg rzeczy pochodzących z rabunku odnalezionych na ulicach, klatkach schodowych, piwnicach i oddawanych przez uczciwych obywateli. Wartość odzyskanych przedmiotów ocenia się na około 400 tys.zł.

16.12.70

7.50. Wysłano radiowóz (...) na ul. Wałową (...) skąd przywieziono zabezpieczone przez pracowników PKS radia, futra, rowery. Informację przekazał pracownik PKS (...).

8.00. Sprzątaczki nie stawiły się do pracy, wezwania nie odniosły skutku - podjęto decyzję zwolnienia ich z pracy.

12.30. Polecono por. H., aby telefonicznie dowiedział się w większych zakładach o sytuacji i nastrojach. W tym celu ma przeprowadzić rozmowy z dyrektorami lub ich zastępcami, w razie ich nieobecności z I Sekretarzami zakładowymi.

12.55. Wysłano na polecenie I Sekretarza KD PZPR do kościoła Mariackiego w celu sprawdzenia czy grupuje się element podejrzany i młodzież. Na miejsce natychmiast wysłano pracownicę Ob. S. inf. nie potwierdziła się w kościele przebywały 3 kobiety.

13.45. Uzyskano informację od Przewodniczącego PDRN [Prezydium Dzielnicowe Rady Narodowej - red.] Gdańsk-Śródmieście, że kierownik (...) komisu przy ul. Szerokiej i Węglarskiej w dniu 15 grudnia 1970 r. wywoził swoim samochodem towar z komisu i dzisiaj nie jest w pracy pomimo, że działa w sklepie komisja remanentowa. Informację przekazano do sprawdzenia.

16.25. Stocznia Remontowa będzie opuszczać zakład pracy - polecenie, aby w stosunku do nich nie podejmować żadnych czynności. W wypadku zakłócania porządku publicznego podejmować czynności zgodnie z wydanymi poleceniami.

17.12.70

9.25. Przybyła grupa prokuratorów (...) celem przesłuchania podejrzanych - zatrzymanych w Komendzie w dniu 14, 15 i 16 grudnia 1970 r.

15.45. Zgłosił się Ob. (...) , prywatny taksówkarz, który zobowiązał się świadczyć usługi na rzecz milicji.

18.00. Nn. obywatelka zgłosiła o podpaleniu punktu pocztowego w Oruni. Telefonicznie ustalono, że nie ma podpalenia, lecz nieznany sprawca wrzucił (...) ładunek z gazem łzawiącym. Wysłano patrol.

18.12.70

6.45. Wysłano na ul. Chlebnicką do ob. (...) oraz do (...) - dzieln. N., N. i J. celem odebrania łupu pochodzącego z rabunku.

10.00. Zobowiązano dzielnicowych, aby dokonali rozpoznania osobowego wśród elementu przestępczego i wytypować osoby karane i niebezpieczne w wieku 18-26 lat, które należałoby wcielić do WP [Wojska Polskiego - red.].

11.15. Wysłano dzielnicowego S. i Ż. do Szkoły Podstawowej nr 50 w Gdańsku - celem zatrzymania uczennicy (...), która brała udział w rabunku biżuterii z Komisu przy ul. Długiej w Gdańsku.

13. Przysłano anonim, że u Ob. (...) zam. przy ul. (...) w Gdańsku znajdują się różne przedmioty pochodzące z rabunku. Na miejsce wysłano dzielnicowego T. Odzyskano łup grabieży.

15.00. Powiadomił oficer dyżurny KMMO Gdańsk, aby nie udzielać jakichkolwiek informacji prasie.

17.35. Uzyskano informację, że pewna kobieta sprzedawała złote pierścionki w pralni chemicznej za Santosem . Informującej znane jest miejsce zamieszkania kochanka tej kobiety.

Godz. 21.20. Zgłosił się do Komendanta kpr. K. i zameldował, że w dniu dzisiejszym odebrał garnitur od krawca, który dał do szycia. Kpr. zgłosił dlatego, aby nie było podejrzenia, że garnitur przywłaszczył z rzeczy znalezionych, oddanych przez obywateli.

19.12.70

9.40. Przeprowadzono odprawę z dzielnicowymi i referentami odnośnie zgłaszania się do dobrowolnego oddawania krwi. Ogółem zgłosiło się do oddania krwi 36 osób.

13.30. Zastępca Komendanta Miejskiego ppłk C. powiadomił, że element przestępczy przebrany w mundury milicyjne i wojskowe nosi się z zamiarem wysadzenia w powietrze, którąś z jednostek MO.

20.12.70

8.30. Przeprowadzono odprawę z kierownikami pionów służbowych, na której wydano ostre polecenie nie używania siły fizycznej (bicia) zatrzymywanych obywateli po godzinie milicyjnej. Funkcjonariusze, którzy nie będą przestrzegać polecenia będą z całą surowością karani. W stosunku do obywateli należy być opanowanym i uprzejmym.

21.12.70

8.00. Uzyskano informację, że na terenie dzielnicy Gdańsk - Śródmieście wszystkie zakłady pracują normalnie, bez zakłóceń. Odnośnie zmian personalnych w KC PZPR w zakładach pracy takich jak: GPBP, GZM, Unimor, Hydroster - tworzyły się małe grupy, w których dyskutowano nad zmianami i były wypowiedzi, że to nie koniec, ponieważ muszą być poczynione zmiany w rządzie i KW PZPR w Gdańsku - nie wspominając nazwisk.

10.00. Zgłosił się przedstawiciel Gazowni z zapytaniem i uzyskania zezwolenia na rozkopanie chodników i jezdni od strony budynku Komendy (...). Na wykonanie tych prac nie wyrażono zgody do odwołania.

15.10. Dzielnicowy B. zgłosił, że dnia 21 grudnia 1970 r. kupił 1 parę półbutów czarnych na co okazał paragon nr 764247.

22.12.70

Godz. 8.30. Zorganizowano naradę z kierownikami pionów służbowych KDMO, na której wydano następujące polecenia:
- Wysyłać wszystkich dzielnicowych w swoje rejony służbowe po 2-ch ze sobą sąsiadujących, ubranych w kaski i uzbrojonych w krótką broń (...)
- W stosunku obywateli należy być grzecznym i zabrania się używania pałki, broni, strzyżenia długowłosych.
- W stosunku do chuliganów, nierobów wydane zalecenia pozostają w mocy.

23.12.70

Godz. 8.30. Przeprowadzono odprawę z dzielnicowymi, na której (...) ponownie przypomniano o zachowaniu pełnej czujności w związku z pogłoskami zemsty na funkcjonariuszach.

28.12.70

Godz. 16.00. Prowadzić wzmożone działania rozpoznawcze wśród elementu przestępczego i podejrzanego w celu ujawnienia sprawców grabieży mienia społecznego, posiadaczy nielegalnej broni, aktywnych uczestników zajść grudniowych. Aktywnie współpracować z posiadanymi poufnymi źródłami informacji oraz energicznie je rozbudowywać.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki