Naukowiec z Gdańska laureatem prestiżowej nagrody. Jego odkrycie pozwoli lepiej zrozumieć chorobę Alzheimera

Naukowiec z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego został wyróżniony Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2023. Prof. dr hab. Krzysztof Liberek prowadził badania molekularne nad białkami opiekuńczymi i wykazał ich rolę w odzyskiwaniu białek z agregatów i zwijaniu ich do aktywnej formy. Co to oznacza?

ZOBACZ TAKŻE: Mały Bruno z Kwidzyna potrzebuje pomocy! Na leczenie i rehabilitację chłopca potrzeba ponad 85 tys. zł. "Walczymy o niego z całych sił!"

Białka opiekuńcze znajdują się w komórkach wszystkich znanych organizmów. Odpowiadają one za "zwijanie się" innych białek. To proces, w którym białko uzyskuje funkcjonalny kształt. Dzięki temu mogą pełnić swoje zadania w komórce. Te "opiekunki" mają też swoją funkcję w pozyskiwaniu białek z agregatów białkowych, co jest bardzo ważne z tego powodu, że zagregowane mogą być toksyczne dla komórki. Wiele dowodów wskazuje na to, że takie agregaty białkowe występują w przypadku niektórych chorób neurodegradacyjnych, czyli na przykład w chorobie Alzheimera. Są jednak agregaty, które są rozpuszczane właśnie przy udziale białek opiekuńczych.

Profesor Krzysztof Liberek jest pionierem w dziedzinie badań nad białkami opiekuńczymi i to właśnie za to otrzymał nagrodę. W cyklu pięciu prac opublikowanych w latach 2016-2021 i wykazał m.in. złożoność procesu, w którym białka opiekuńcze doprowadzają do odzyskiwania białek z agregatów białkowych i ich zwijania do aktywnej struktury przestrzennej.

Zrozumienie mechanizmów działania tych białek jest istotne dla medycyny, farmakologii oraz biotechnologii. Białka opiekuńcze są bowiem kontrolą jakości stanu innych białek - jeśli dochodzi do nieprawidłowego zwinięcia, "opiekunki" rozwijają je i pozwalają mu powtórnie zwinąć się do prawidłowej struktury. Lepsze zrozumienie działania tych mechanizmów oznacza również lepsze zrozumienie zaburzeń neurodegradacyjnych, takich jak choroba Alzheimera.

ZOBACZ TAKŻE: Pomorski Tydzień Edukacji Prawnej w Kościerzynie. Na uczestników czeka mnóstwo wydarzeń związanych z prawem

Naukowiec związany z gdańskimi uczelniami jest jedną z czterech nagrodzonych osób w 2023 roku, a wyróżnienia zostały przyznane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej po raz 32. Nagroda jest przyznawana za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Wyróżnienie ma też wymiar finansowy w wysokości 200 tys. zł.