Trzy dekady starań o przywrócenie przewozów kolejowych z Bytowa do Lipusza

14 lutego 2024 r. w Warszawie zaplanowano posiedzenie Komisji Infrastruktury dotyczące przywrócenia pasażerskiego transportu kolejowego i podniesienia jakości transportu towarowego między Trójmiastem a Bytowem. W posiedzeniu będzie uczestniczyć reprezentacja składająca się z przedstawicieli różnych szczebli samorządowych województwa pomorskiego, m.in. Burmistrz Bytowa wraz z Przewodniczącym Rady Miejskiej w Bytowie, Wójtowie Lipusza i Studzienic, Starosta Powiatu Bytowskiego, Przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego oraz Dyrektor Kancelarii Sejmiku. Liczymy, że spotkanie będzie początkiem powrotu sprawy kolei na "dobry tor".

Spotkanie Komisji Senackiej jest pokłosiem wystąpienia senator Anny Górskiej w dniu 13 grudnia 2023 r. w ramach interpelacji senatorskich podczas obrad plenarnych Senatu RP. Wówczas Pani Senator skierowała do Ministra Infrastruktury pytania dotyczące pozyskiwania środków z Krajowego Pro­gramu Odbudowy oraz planowanego terminu sprawdzenia projektów wpisanych do KPK pod kontem ich zaawansowania dokumentacyjnego i priorytetów realizacyjnych.

Kolej dotarła do miasta od strony Słupska w 1884 r., w 1901 r. połączono je z Lipuszem, w 1902 r. z Lębor­kiem, w 1909 r. z Miastkiem. W ten sposób Bytów stał się stacją węzłową, jednak po przejściu frontu w 1945 odcinki Bytów-Lębork oraz Bytów-Miastko rozebrano. W roku 1993 całkowicie zawieszono regularne przewozy pasażerskie na odcinku z Lipusza do Bytowa, a tym samym zlikwidowano ostatnie z 4 istniejących przed wojną połączeń kolejowych Bytowa z miastami ościennymi. Powodem tej decyzji był zły stan techniczny linii oraz brak rentowności. Warto wspomnieć, że był to czas wysokiego bezrobocia, które średnio w kraju wynosiło 16,4%, a w ówczesnym województwie słupskim było wyjątkowo wysokie i przekroczyło 27%. Był to również czas bardzo trudny i niekorzystny dla polskich kolei, a w przypadku Bytowa szczególnie, chociażby z powodu zarządzania tą linią przez bardzo odległą Dyrekcję PKP PLK w Szczecinie.

Brak połączenia kolejowego z Trójmiastem stał się dodatkowo uciążliwy po reformie ustrojowej w Polsce w roku 1998, kiedy to powołano powiaty i całą ziemię bytowską wcielono do nowo utworzonego Województwa Pomorskiego. Od tego czasu bytowianie z wyboru lub z konieczności coraz częściej załatwiali wszelkie sprawy w Gdańsku, a nie jak dotychczas w Słupsku. Z biegiem czasu Gdańsk dla bytowian stał się nie tylko stolicą regionu z właściwymi jej urzędami (marszałkowskim i wojewódzkim), ale również głównym ośrod­kiem specjalistycznej opieki medycznej, centrum handlowym, głównym węzłem komunikacyjnym, ośrod­kiem akademickim powszechnie wybieranym przez naszą młodzież oraz centrum kulturalnym i sportowym. Dzisiejszy Gdańsk jest również miejscem coraz częściej wybieranym przez nasze dzieci do osiedlania się, a tym samym stał się miejscem powszechnie odwiedzanym przez naszych seniorów.

Starania o przywrócenie transportu kolejowego pasażerskiego do Bytowa trwają już niemal trzydzieści lat. W związku z zaistniałą sytuacją już w roku 2001 władze Bytowa podjęły starania o przywrócenie ruchu pasażerskiego na trasie z Bytowa do Lipusza deklarując wolę przejęcia nieczynnego odcinka w zarząd. Przy­czynkiem tej decyzji była ustawa z września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji pań­stwowego przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”.

Po raz pierwszy wolę nieodpłatnego nabycia prawa własności i ponoszenia kosztów utrzymania linii ko­lejowej Lipusz - Korzybie Rada Miejska w Bytowie wyraziła w swej uchwale z 27 czerwca 2001 r. Uchwała określała zasady oraz maksymalne granice obszaru do przejęcia.

Kilka miesięcy później stanowisko w tej sprawie zajęła Rada Powiatu Bytowskiego, która w swej uchwale z 27 listopada 2001 r. zaopiniowała pozytywnie zamiar Gminy Bytów przejęcia linii kolejowej nr 212 na całej
jej długości (Lipusz - Korzybie). Już dwa miesiące później, czyli 23 stycznia 2001 r. odbyło się pierwsze spotkanie ws. omówienia sytuacji prawnej przejęcia linii kolejowej na odcinku Lipusz - Korzybie oraz uru­chomienia ruchu towarowego i pasażerskiego na tym samym odcinku. W spotkaniu uczestniczyli przedsta­wiciele PKP SA, przedstawiciele firm korzystających z przewozów towarów oraz Zarząd Miejski w Bytowie. Pokłosiem spotkania był m.in. apel do przedsiębiorstwa PKP SA. o zaprzestanie rozbiórki infrastruktury ko­lejowej na odcinku Lipusz - Korzybie. Ostatecznie, po dosyć długim okresie przygotowań przez obie strony umowy (PKP S.A. i Gminę Bytów) 20 kwietnia 2006 r. Gmina Bytów złożyła wniosek o nieodpłatne przekaza­nie odcinka linii kolejowej 212 od Lipusz do Bytowa. W tym samym czasie burmistrz Bytowa złożył wniosek do Ministra Transportu i Budownictwa o odstąpienie od zamiaru likwidacji przedmiotowej linii kolejowej, na który 8 stycznia 2007 r. Gmina Bytów otrzymała odpowiedź pozytywną, zapewniającą, że likwidacja nie jest planowana.

26 listopada 2006 r. prezes firmy PKP SA powiadomił burmistrza Bytowa, że z dniem 31 grudnia 2006 r. zostaje zakończona działalność w zakresie przewozów towarowych na linii 212 z Lipusza do Bytowa. Po­kłosiem tej decyzji było pilne przystąpienie do rozmów z PKP SA w sprawie przejęcia linii 212 z Lipusza do Bytowa w zarząd oraz przygotowanie się do jak najszybszego wznowienia przewozów towarowych na tym odcinku. W tym celu rozpoczęto poszukiwania firmy, która posiada stosowne uprawnienia w zakresie transportu kolejowego oraz byłaby zainteresowana prowadzeniem tej działalności na stosunkowo krótkim i mało rentownym odcinku. Umowa pomiędzy Gminą Bytów z PKP S.A. Oddział Gospodarowanie Nierucho­mościami w Gdańsku w sprawie nieodpłatnego przejęcia linii kolejowej w zarządzanie została zawarta 29 czerwca 2007 roku. Celem nadrzędnym w chwili podejmowania decyzji o przejęciu ww. linii w zarząd było i pozostaje nadal utrzymanie transportu towarowego dla wszystkich zainteresowanych, a zarazem pokazanie decydentom naszej determinacji.

O pełnym przekonaniu, o staraniach i zabiegach związanych z przywróceniem połączenia kolejowego świadczą również inne decyzje podejmowane przez Gminę Bytów, jak chociażby opracowanie dokumen­tacji technicznej dla przebudowy lk. 212 na odcinku Lipusz - Bytów czy coroczne dopłaty z budżetu Gminy do zarządzania linią. W tym samym dniu, czyli 29 czerwca 2007 r podpisano umowę z operatorem Spółką POL-MIEDŹ TRANS, która została wyłoniona w drodze postepowania przetargowego i spełniała niezbędne wymagania. POL-MIEDŹ TRANS Sp. z o.o. była w 100 % firmą zależną od KGHM Polska Miedź z siedzibą w Lubinie i dzięki dobrej kondycji finansowej od samego początku bardzo mocno zaangażowała się zarówno w prowadzenie przewozów towarowych jak i w bieżącą naprawę wyeksploatowanej trakcji kolejowej.

Od początku zarządzania przez gminę Bytów linią kolejową 212 na odcinku Lipusz - Bytów wiadomym było, że jest to stan tymczasowy i należy dążyć do niezbędnej rewitalizacji w celu przywrócenia ruchu pasa­żerskiego. Fakt ten został potwierdzony przez Instytut Rozwoju i Promocji Kolei w przygotowanym na zlece­nie gminy Bytów opracowaniu z czerwca 2007 r. pt. „Studium zasadności przywrócenia połączeń oraz kom­pleksowa analiza sytuacji bieżącej i perspektyw reaktywacji linii kolejowej nr 212 Lipusz - Bytów - Korzybie”.

Sejmik Województwa Pomorskiego uchwałą z dnia 26 października 2009 r. zatwierdził Plan zagospo­darowania przestrzennego dla WP, w którym wskazano linie kolejowe 211 i 212 (Kościerzyna-Lipusz-Bytów) jako ważne dla powiązań regionalnych, zaś węzeł przesiadkowy w Bytowie wskazano jako węzeł o znaczeniu regionalnym. Nadzieją na stosunkowo szybkie rozwiązanie problemu komunikacyjnego Bytowa i przywró­cenie dojazdów do Gdańska była zapowiedź powołania przez samorząd województwa spółki Pomorska Kolej Metropolitalna, która miała objąć swym zasięgiem kolejne miasta w województwie. W tym miejscu warto zaznaczyć, że Bytów był i pozostaje jedynym miastem powiatowym w naszym województwie nie posiadają- cym połączenia kolejowego ze stolicą regionu. Spółka Pomorska Kolej Metropolitalna została powołana do życia 11 czerwca 2010 r. i w pierwszej kolejności rozpoczęto inwestycje na obszarze metropolitalnym.

Dążąc do reaktywacji przewozów pasażerskich na linii kolejowej z Lipusza do Bytowa, a zarazem nie cze­kając na samoczynne rozwiązanie się problemu, zdecydowano o aplikowaniu do RPO WP na lata 2007-2013 o środki finansowe na opracowanie niezbędnej dokumentacji projektowo-technicznej. Ostatecznie wniosek Gminy Bytów został rozpatrzony pozytywnie i 14 maja 2012 roku zostało zatwierdzone dofinansowanie zadania pn. „Rewitalizacja linii kolejowej nr 212 na odcinku Bytów - Lipusz - etap I - opracowanie dokumen­tacji projektowej”. Wartość szacunkową zadania inwestycyjnego ustalono w wysokości 2 mln zł. z czego 1,5 mln zł pochodziło z EFRR, a 0,5 mln zł stanowiły środki Gminy Bytów i powiatu bytowskiego.

Znaczącym wsparciem decyzji Gminy Bytów o przystąpieniu do projektowania było stanowisko Zarządu Wo­jewództwa Pomorskiego z 16 września 2012 r. popierające działania na rzecz zmodernizowania odcinka linii kolejowej 212 z Lipusza do Bytowa. Stanowisko Zarządu WP oparte było na obowiązującej w owym czasie Strategii Rozwoju WP oraz Strategii Rozwoju Transportu w woj. pomorskim na lata 2007-2020.

Zabiegi Gminy Bytów dotyczące opracowania dokumentacji projektowo-technicznej znalazły również zrozumienie i poparcie na szczeblu powiatowym. 27 września 2012 r. Rada Powiatu Bytowskiego podjęła uchwałę w sprawie udzielenia pomocy finansowej Gminie Bytów przeznaczając na ten cel 250 tys. zł.

Z powodu braku doświadczenia i specjalistów z branży kolejowej w Urzędzie Miejskim, 12 czerwca 2013 r. nawiązano współpracę z Pomorską Koleją Metropolitalną w Gdańsku. Celem tej współpracy było określe­nie wymagań i standardów jakie mają być zawarte w dokumentacji, sporządzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, przeprowadzenie postępowania przetargowego oraz właściwy nadzór nad całym procesem projektowania. Opracowanie dokumentacji podzielono na dwa etapy: 1) analizę techniczno-ekonomiczno-środowiskową oraz 2) studium wykonalności wraz z projektem technicznym i uzyskaniem pozwo­lenia na budowę. Sejmik Województwa Pomorskiego 13 sierpnia 2013 r. przyjął Regionalny Program Strate­giczny w zakresie transportu Mobilne Pomorze, w którym uznano rewitalizację linii kolejowej 211 i 212 jako przedsięwzięcie strategiczne.

W grudniu 2013 r. zakończono procedurę wyłonienia wykonawcy dokumentacji przedprojektowej pn. „Analiza techniczno-ekonomiczno-środowiskowa dla rewitalizacji linii kolejowej nr 212 Lipusz - Korzybie na odcinku od stacji kolejowej Lipusz km. 0,000 do stacji Bytów km. 24.900”. Opracowanie to wykonała war­szawska firma WYG International Sp.z o.o. W kwietniu 2014 r. uzyskano opinię zainteresowanych samorzą­dów o wyborze jednego z czterech wariantów możliwych do ewentualnej realizacji. Wybrany wariant zakła­dał odtworzenie infrastruktury kolejowej po istniejącym śladzie oraz odbudowę łącznicy pomiędzy liniami kolejowymi nr 212 i 211 wraz z budową nowego przystanku osobowego w Lipuszu.

Na podstawie przedłożonej „Analizy techniczno-ekonomiczno-środowiskowej dla przebudowy linii kolejo­wej 212 na odcinku z Lipusza do Bytowa”, uwzględniając wariant IV, który zakładał odtworzenie infrastruk­tury kolejowej po istniejącym śladzie oraz odbudowę łącznicy pomiędzy liniami kolejowymi nr 212 i 211 wraz z budową przystanku osobowego zlokalizowanego za łącznicą przy linii kolejowej nr 211 w km około 53,500 zlecono opracowanie studium wykonalności i projekt techniczny. Rozwiązanie takie umożliwiłoby pocią­gom pasażerskim jadącym na trasie Bytów-Trójmiasto ominięcie stacji Lipusz. Realizatorem dokumentacji technicznej była firma Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego S.A. z siedzibą w Gdańsku.

Projekt techniczny wraz z dokumentacją przedprojektową zakładał przebudowę obecnej linii kolejowej po dotychczasowym przebiegu dla pociągów poruszających się z maksymalną prędkością do 80 km/h, od­budowę przystanków dla pociągów pasażerskich w Bytowie, Ugoszczy, Studzienicach, Osławie Dąbrowie, Rogu i wspomnianym nowym przystanku w Lipuszu. Przewidywany sposób zarządzania zrewitalizowaną li­nią zakładał te same rozwiązania, które funkcjonują w PKM (w oparciu o sieć internetową)

Na przestrzeni minionych 16 lat przewozy pasażerskie organizowane były okazjonalnie np. z okazji co­rocznie odbywających się na terenie województwa pomorskiego Światowych Zjazdów Kaszubów. W tym celu do Bytowa dojeżdżał specjalny pociąg o nazwie „Trancssubia”. Również obecny operator, z własnej ini­cjatywy organizował na tej linii okazjonalne przewozy pasażerskie o charakterze turystyczno-rekreacyjnym. Niestety pogarszający się stan infrastruktury technicznej spowodował zaniechanie tych usług.

16 czerwca 2015 r. odbyło się spotkanie z-cy dyrektora Biura Planowania Strategicznego PKP PLK Cen­trala Tadeusza Sobotnika w obecności przedstawicieli Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni z burmistrzem By­towa w sprawie koordynacji projektów dotyczących przebudowy lk. 212 i 211 oraz ustalenia konieczności przebudowy węzła kolejowego w m. Lipusz.

1 lipca 2015 r. na wniosek dyr. Jerzego Majdera odbyło się kolejne spotkanie przedstawicieli PKP PLK CRI i ZLK w Gdyni z burmistrzem Bytowa w sprawie ustalenia czasu i warunków zwrotu do PKP użyczonej Gminie Bytów w roku 2007 linii kolejowej z Lipusza do Bytowa

Dzięki zaangażowaniu samorządu bytowskiego usługi przewozowe towarów oferowane były i pozostają nadal przez kolejnego operatora wyłonionego w 2015 r. Jest nim SKPL Infrastruktura i Linie Kolejowe Spółka z o. o. Zbiersk-Cukrownia. Stałymi beneficjentami usług transportowych na odcinku linii kolejowej zarządzanej przez Gminę Bytów pozostają Baza Paliw Płynnych PERN w Ugoszczy, firma PREFABET z Osła- wy Dąbrowy oraz ciepłownia miejska zarządzana przez Sp. VEOLIA Niestety, stan techniczny całej infra­struktury technicznej jest bardzo zły i wymaga ciągłego monitorowania oraz bieżącej naprawy. Zamknięcie ruchu na omawianym odcinku spowoduje przestawienie się wszystkich firm na dowóz towarów taborem samochodowym, który mocno wpłynie negatywnie na stan naszych dróg. Wyjątkową sytuację ma ugowska firma PERN, w której przetrzymywane są paliwa płynne. Ich dowóz, jak i odbiór może odbywać się wyłącznie transportem kolejowym.

Podczas prac projektowych dworca, który miał się stać w przyszłości węzłem multimodalnym ruchu pa­sażerskiego każdorazowo brano pod uwagę wszystkie opinie zainteresowanych stron, zwłaszcza dotyczące planowanej przebudowy linii kolejowej 212.

29 kwietnia 2016 r. z-ca dyr. spółki PKP PLK Zakład Linii Kolejowych w Gdyni - Leszek Lewiński uzgodnił koncepcję stacji Bytów opracowaną przez spółkę Transprojekt Gdański. Niejako równolegle obok przygo­towania projektu przebudowy stacji kolejowej Bytów trwały prace związane z opracowaniem m.p.z.p. dla obszaru pn. „Południowa Obwodnica Bytowa”. Pomimo braku obowiązku uzgodnienia projektu planu miej­scowego Gmina Bytów wystąpiła z prośbą do PKP SA o opinię w tej sprawie, zwłaszcza uwzględniając ewen­tualną odbudowę linii kolejowej wraz z peronami. 27 marca 2017 r. zarówno PKP SA Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Gdańsku, jak i PKP PLK SA wydały pozytywne opinie, nie wnosząc żadnych uwag.

Do planów związanych z ponownym uruchomieniem przewozów towarowych i pasażerskich na planowa­nej do rewitalizacji trasie z Lipusza do Bytowa dobrze wpisał się projekt, zrealizowany przez Gminę Bytów, dotyczący budowy węzła transportu zbiorowego wraz z uruchomieniem komunikacji miejskiej. Zadanie to było dofinansowane ze środków UE w ramach RPO WP dla MOF Bytów, na które umowę z Urzędem Marszał­kowskim podpisano w październiku 2018 r. Ważnym elementem tego przedsięwzięcia było przejęcie przez Gminę Bytów części terenów kolejowych. W tym celu, zgodnie z wytycznymi PKP ZLK Gdynia opracowano docelową koncepcję zagospodarowania stacji Bytów, określono granice terenu kolejowego oraz uzyskano pozytywną opinię PKP PLK S.A. Zadanie zakończono w grudniu 2021 r.

PKP PLK SA Centrum Realizacji Inwestycji poinformowało Gminę Bytów o otrzymaniu 13 marca 2018 r. dofinansowania z RPO WP na „Opracowanie dokumentacji przygotowawczej dla projektu „Rewitalizacja lk. 211 i 212 na odcinku Kościerzyna - Bytów” Jednocześnie wystąpiono do Gminy Bytów o udostępnienie stu­dium wykonalności dla projektu „Rewitalizacja LK 212 Lipusz - Bytów” wykonanego firmę WYG International na podstawie umowy z 11 lutego 2015 r.

Zdając sobie sprawę z istniejącego zagrożenia całkowitego zaprzestania przewozów towarowych, samo­rząd Bytowa wszczął dalsze starania o rewitalizację linii nr 212 na odcinku Bytów-Lipusz z wykorzystaniem środków unijnych. Efektem tych zabiegów było porozumienie z 8 stycznia 2019 r. zawarte między Urzędem Marszałkowskim, a Spółką PKP PLK S.A. o zasadności połączenia zadania już oprojektowanego przez Gminę Bytów z planowaną modernizacją odcinka linii kolejowej nr 211 od Lipusza do Kościerzyny oraz umieszcze­nie tak ujętego zadania w Krajowym Programie Kolejowym. Pokłosiem tych ustaleń była podpisana między Zarządem Województwa Pomorskiego, a Spółką PKP PLK umowa o dofinansowanie zadań projektowych umożliwiających przeprowadzenie modernizacji na całej trasie od Kościerzyny do Bytowa.

Dokumentacja przedprojektowa wraz ze studium wykonalności i oceną oddziaływania na środowisko dla całego przedsięwzięcia polegającego na przebudowie linii kolejowej 212 na odcinku z Bytowa do Lipusza plus przebudowa węzła w Lipuszu oraz modernizacja linii kolejowej nr 211 z Lipusza do Kościerzyny została wykonana przez poznańską firmę projektowo - doradczą „BBF” Spółka z o.o. Zgodnie z powyższą dokumen­tacją studium wykonalności wykazuje zasadność realizacji inwestycji, a jej wartość kosztorysowa, wyliczo­na na koniec września 2021 r. przekraczała 260 mln zł.

Dokumentacja obejmuje linię kolejową LK 212, na trasie której znajdują się następujące miejscowości i przystanki (zdjęcia ilustrują stan obecny):

LIPUSZ

SKWIERAWY

RÓG

OSŁAWA DĄBROWA

DOJAZD DO PREFABET – PRZODUJĄCEGO PRODUCENTA
BETONU KOMÓRKOWEGO ORAZ EKOSILIKATU

STUDZIENICE

UGOSZCZ

DOJAZD DO BAZY PALIW PERN

BYTÓW

Powyższa dokumentacja została przedłożona Zarządowi WP celem wyboru jednego spośród 6 wariantów. Ostatecznie 28 maja 2021 r. wybrano wariant W3a, który zakłada m.in. czas przejazdu na odcinku z Kościerzyny do Bytowa 39:30 minut.

Nadzieją dla wielu mieszkańców ziemi słupsko-bytowskiej było ogłoszenie rządowe­go programu KOLEJ +, który otwierał możliwość realizacji zadań kolejowych przez PKP PLK przy 15. %. wsparciu zainteresowanych samorządów. Pomysłem odbudowy nieistniejącej li­nii kolejowej nr 212 objęto odcinek z Korzybia do Bytowa. Wójtowie, burmistrzowie i starosto­wie reprezentujący zainteresowane samorządy spotkali się w tej sprawie 10 lutego 2020 r. w Kępicach.

Niestety, nie wszystkie gminy były zainteresowane tym projektem, z bardzo prozaicznego powodu jakim jest brak środków finansowych na udział w zadaniu, a ten został oszacowany łącznie na kwotę ok. 90 mln zł. Nieuczciwym jest dzisiaj stwierdzenie, że Gmina Bytów nie skorzystała z szansy przywrócenia kolei do Bytowa. Warto nadmienić, że zgodnie z informacją otrzymaną z PKP Centrum Realizacji Inwestycji obecnie koszt budowy 1 km linii kolejowej wynosi od 20 do 30 mln zł (50 % więcej niż 2021 r.).

Zadanie pn. „Rewitalizacja linii kolejowej nr 211 i 212 na odcinku Kościerzyna - Lipusz - Bytów zostało zgłoszone w marcu 2021 przez Zarząd Województwa Pomorskiego do Krajowego Planu Odbudowy (KPO) na liście „Pomorskie projekty inwestycyjne o charakterze regionalnym”. Wartość projektu oszacowano na 260 mln zł, podmiot odpowiedzialny za realizację - Województwo Pomorskie.

W maju 2021 r. spółka SKPL Infrastruktura i Linie Kolejowe, która zarządzała linią z Lipusza do Bytowa i wykonywała na niej usługi przewozowe wypowiedziała umowę dzierżawy powołując się zły stan infrastruk­tury kolejowej oraz brak perspektyw na sfinansowanie niezbędnych remontów ze środków innych niż bieżą­ce utrzymanie. Pokłosiem tej decyzji było zaangażowanie się firm korzystających z przewozów towarowych i poszukiwanie rozwiązań alternatywnych w zakresie transportu. Jednym ze sposobów utrzymania trakcji w stanie przejezdnym miała być pomoc z budżetu państwa dedykowana na wymianę podkładów na niewielkim odcinku w gminie Lipusz. Niezbędnym warunkiem takiego rozwiązania problemu miało być zrzeczenie się przez Gminę Bytów z zarządzania lk. 212 na odcinku Lipusz - Bytów na rzecz PKP PLK.

28 maja 2021 r. Zarząd Województwa Pomorskiego na wniosek PKP PLK Centrum Realizacji Inwestycji pozytywnie zaopiniował wariant W3a dokumentacji przygotowawczej dla projektu „Rewitalizacja lk. 211 i 212 Kościerzyna Bytów”, który zakłada przewozy pasażerskie na odcinku Lipusz - Bytów 6 pociągów na dobę oraz czas przejazdu z Kościerzyny do Bytowa 39:30 minut.

Kwestia przebudowy lub remontu linii kolejowej 212 Lipusz - Bytów, a zarazem utrzymanie ciągłości ruchu kolejowego była przedmiotem wielu rozmów z parlamentarzystami oraz przedstawicielami Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Zdaniem parlamentarzystów oraz z-cy dyrektora Departamentu Kolejnictwa w Ministerstwie Infrastruktury Marcina Piwowarskiego wyrażonym w piśmie z dnia 3 września 2021 r. Gmina Bytów jako zarządca linii nie może być beneficjentem programu „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym utrzymania i remontów do 2023 r.”. Oznacza to, że Gmina Bytów do czasu nie zrzeczenia się zarządu na rzecz PKP PLK blokuje możliwość pozyskania środków i przepro­wadzenie remontu na przedmiotowej linii. Odmiennie w tej sprawie wypowiedział się z-ca dyr. PKP PLK SA Zakład Linii Kolejowych w Gdyni Leszek Lewiński, który w czasie spotkania on-line z dyrektorem PKP Gospodarowanie Nieruchomościami i burmistrzem Bytowa 10 listopada 2021 r. stwierdził, że w tym stanie jakim jest linia z Lipusza do Bytowa niemożliwe jest przejęcie linii i utrzymanie ruchu oraz przewozów to­warów przez PKP PLK SA, a warunkiem jej przejęcia jest jej przebudowa i dostosowanie do prędkości max. 120 km/h. Należy w tym miejscu dopowiedzieć, że ewentualny remont linii i dostosowanie jej do prędkości zaledwie 60 km/h oraz brak przebudowy dworca w Lipuszu wyklucza przywrócenie ruchu pasażerskiego ze względu na brak zainteresowania ze strony podróżnych. Zdaniem przedstawicieli PKP PLK ZLK SA, PKP CRI SA oraz PKP Gospodarowanie Nieruchomościami SA przywrócenie ruchu pasażerskiego z Bytowa do Ko­ścierzyny jest możliwe pod warunkiem realizacji zadania tj. przebudowy linii kolejowej z Bytowa do Koście­rzyny wraz z budową nowego dworca w Lipuszu oraz pod warunkiem złożenia deklaracji przez marszałka WP zapewniającej finansowanie przewozów pasażerskich.

W celu dalszego poszukiwania możliwości pozyskania środków na rzecz przebudowy linii kolejowej 211 i 212 z Bytowa do Kościerzyny poseł A. Mrówczyński oraz wójt Gminy Lipusz Mirosław Ebertowski zorganizo­wali spotkanie zainteresowanych stron, które odbyło się 30 stycznia 2023 r. w Lipuszu. W spotkaniu uczest­niczyli również wicewojewoda Mariusz Łuczyk oraz przedstawiciele firmy PKP CRI, którzy potwierdzili go­towość dokumentacyjną i administracyjną przystąpienia do realizacji inwestycji. Pokłosiem spotkania w Lipuszu było wystąpienie burmistrza Bytowa z dnia 14 lutego 2023 r. skierowane do Ireneusza Merchela - prezesa PKP PLK SA, w którym Gmina Bytów deklaruje gotowość niezwłocznego zrzeczenia się zarządzania linią na rzecz PKP, o ile zaistnieje taka potrzeba. Biorąc jednak pod uwagę konieczność dowozu surowców i towarów do zainteresowanych firm, a jednocześnie chcąc zminimalizować okres bez obsługi kolejowej na odcinku z Lipusza do Bytowa wskazałem, że utrzymanie zarządu przez Gminę Bytów jest konieczne. Stanowisko to w pełni podzielił prezes spółki PKP Polskie Linie Kolejowe Ireneusz Merchel, który w piśmie z dnia 28 marca 2023 r. zaznaczył, że przebudowa linii kolejowej 211 i 212 uzależniona jest pozyskania środków finansowych, a tym samym nie jest możliwe określenie w jakim horyzoncie czasowym przebudowa mogłaby być realizowana. Zdaniem prezesa „przerwa w ruchu towarowym musi być możliwie jak najkrótsza, aby nie doszło do trwałej rezygnacji lokalnych przedsiębiorców z wykorzystania transportu kolejowego”.

15 maja 2023 r. z inicjatywy posła Aleksandra Mrówczyńskiego została zorganizowana w nowo wyremon­towanym budynku bytowskiego dworca konferencja prasowa z udziałem wicewojewody pomorskiego Ma­riusza Łuczyka i przedstawiciela PKP PLK w Warszawie. Oprócz słów krytyki posła Mrówczyńskiego skiero­wanej przede wszystkim do Gminy Bytów za jej „niewłaściwe działania mające na celu połączenie Bytowa z resztą kraju” (nie skorzystano z programu Kolej +) ponownie został postawiony zarzut braku woli ze strony burmistrza Bytowa zwrotu do PKP PLK zarządzanej linii 212 z Bytowa do Lipusza.

Sprawą braku połączenia kolejowego Bytowa z resztą kraju zainteresowała się poseł Paulina Matysiak Przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Walki z Wykluczeniem Transportowym, która 25 maja 2023 r. występując w trybie interwencji poselskiej (art. 19 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora) za­żądała od marszałka Województwa Pomorskiego oraz od Burmistrza Bytowa informacji nt. podejmowanych działań mających na celu przywrócenie połączenia kolejowego pomiędzy Bytowem, a Kościerzyną.

3 lipca 2023 r. z-ca dyr. Departamentu Kolejnictwa MI Marcin Piwowarski odpowiedział na wystąpienie Rady Miejskiej z dnia 2 czerwca 2023 r. w sprawie rewitalizacji linii kolejowych 211 i 212 z Bytowa do Koście­rzyny. Zdaniem dyrektora Piwowarskiego ujęcie przedmiotowego zadania na liście rezerwowej projektów regionalnych KPK do roku 2030 jest kontynuacją zadań przygotowawczych, a faktyczna realizacja zadania, ze względu na regionalny charakter powinna być rozważona przez Urząd Marszałkowski WP.

Poseł Marek Biernacki 7 lipca 2023 r. wystąpił do Ministra Infrastruktury z interpelacją w sprawie re­alizacji zadania pod nazwą „Rewitalizacja linii kolejowych 211 Lipusz - Kościerzyna i nr 212 odcinek Lipusz - Bytów” wnosząc o określenie planowanych terminów realizacji powyższego zadania. W odpowiedzi na in­terpelację posła Marka Biernackiego udzieloną przez Sekretarza Stanu Andrzeja Bittel poinformowano, że z uwagi na regionalny charakter inwestycji zasadne jest ponowne rozważenie przez Urząd Marszałkowski WP ujęcia ww. projektu do realizacji z Programu Fundusze Europejskie dla Pomorza na lata 2021-2027.

Na początku XI kadencji Sejmu RP (24 listopada 2023 r.) burmistrz Bytowa wystąpił do przewodniczącej Parlamentarnego Zespołu ds. Walki z Wykluczeniem Transportowym pani poseł Pauliny Matysiak z prośbą o ponowne wsparcie działań samorządów bytowskich mające na celu wpisanie przez Ministra Infrastruktury przebudowy linii kolejowej z Bytowa do Lipusza i dalej do Kościerzyny na listę podstawową Krajowego Pro­gramu Kolejowego

13 grudnia 2023 r. senator Anna Górska w ramach interpelacji senatorskich podczas obrad plenarnych Senatu RP skierowała do Ministra Infrastruktury pytania dotyczące pozyskiwania środków z Krajowego Pro­gramu Odbudowy oraz planowanego terminu sprawdzenia projektów wpisanych do KPK pod kontem ich zaawansowania dokumentacyjnego i priorytetów realizacyjnych.

Warto również zauważyć jak ważnym przedsięwzięciem z punktu widzenia ogólnokrajowego jest rewita­lizacja linii kolejowej nr 211 z Kościerzyny do Lipusza oraz linii kolejowej nr 212 z Lipusza do Bytowa po­przez systematyczne wpisywanie tego zadania do Krajowego Programu Kolejowego. Warto zaznaczyć, że PKP PLK CRI realizuje wyłącznie zadania ujęte w KPK. Pierwszy wpis, ważny z punktu widzenia bytowian i planowanego przywrócenia ruchu pasażerskiego z Bytowa do Kościerzyny znalazł się w Krajowym Pro - gramie Kolejowym zatwierdzonym przez Radę Ministrów 15 września 2015 r. Na liście projektów rezerwo­wych finansowanych z RPO wskazano rewitalizacje linii kolejowej 211 z Kościerzyny do Lipusza. Wartość projektu oszacowano na 73 mln zł. Chociaż zapis ten nie dotyczył bezpośrednio bytowskiej linii, to i tak zadanie to jest szczególnie ważne dla planowanego przywrócenia przewozów pasażerskich. Ponownie Rada Ministrów swoją uchwałą 23 listopada 2016 r. aktualizując Krajowy Program Kolejowy na „Liście projektów RPO objętych KPK do 2023 r.” zatwierdziła zadanie pod nazwą „Rewitalizacja linii kolejowych nr 211 odci­nek Lipusz - Kościerzyna i nr 212 odcinek Lipusz - Bytów”. Powyższe zadanie ujęto na liście rezerwowej (nr KPK 3.077) i określono jego wartość szacunkową na kwotę 205,5 mln zł. Po raz kolejny Krajowy Program Kolejowy, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów 17 września 2019 r. ujmował na „Liście projektów RPO objętych KPK do 2023 r.” zadanie pod nazwą „Rewitalizacja linii kolejowych nr 211 odcinek Lipusz - Kościerzyna i nr 212 odcinek Lipusz - Bytów”. Powyższe zadanie ujęto na liście rezerwowej (nr KPK 3.077) i określono jego wartość szacunkową na kwotę 205,5 mln zł.

Z dużym rozczarowaniem została przyjęta przez bytowian informacja dotycząca zmiany Krajowego Programu Kolejowego. W uchwale Rady Ministrów z 12 czerwca 2020 r. dokonano aktualizacji KPK i za­danie pn. „Rewitalizacja linii kolejowych nr 211 odcinek Lipusz - Kościerzyna i nr 212 odcinek Lipusz - By­tów” wpisane na „Listę projektów RPO objętych KPK do 2023 r.” ujęto co prawda na liście podstawowej, ale z określeniem wartości szacunkowej w wysokości 1 047,4 tys. zł. co stanowi 1/200 wartości określo­nej w KPK z 2016 i z 2019 r. Zgodnie z wyjaśnieniem zmian w KPK zmniejszenie to jest spowodowane było zmianą zadania z dotychczasowego polegającego na całkowitej realizacji na zadanie polegające wyłącz­nie na sporządzeniu dokumentacji projektowej. W związku z trwającą aktualizacją Krajowego Programu Kolejowego Minister Infrastruktury 20 kwietnia 2023 r. zamieścił na stronie BIP projekt KPK do 2030 r. w którym przebudowa linii kolejowej nr 211 odcinek Lipusz-Kościerzyna i linii nr 212 odcinek Lipusz-Bytów została wpisana na listę rezerwową „Projektów regionalnych 2021-2027”. Aktualnie w ramach prowadzo­nych konsultacji społecznych istnieje możliwość do dnia 31 maja 2023 r. składania wniosków i uwag do za­mieszczonego projektu. Pewność realizacji całej inwestycji gwarantuje nam wyłącznie wpisanie jej na listę podstawową „Projektów regionalnych 2021-2027” w KPK.

25 maja 2023 r. burmistrz Bytowa poinformował mieszkańców powiatu bytowskiego, że w związku z trwającymi pracami nad aktualizacją Krajowego Programu Kolejowego do 2030 r. Minister Infrastruktury zamieścił projekt dokumentu na stronie Biuletynu Informacji Publicznej i ogłosił, w ramach konsultacji spo­łecznych możliwość składania uwag oraz propozycji zmian. Rada Miejska w Bytowie na sesji 31 maja 2023 r. przyjęła Stanowisko w sprawie rewitalizacji linii kolejowej nr 212 i 211 na odcinku z Bytowa do Kościerzyny ponownie postulując, w ramach trwających konsultacji KPK o wpisanie ww. zadania na listę podstawową Krajowego Programu Kolejowego. Powyższe stanowisko zostało wpisane do formularza konsultacyjnego i przesłane do Ministerstwa Infrastruktury, Departament Kolejnictwa.

16 sierpnia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła aktualizację Krajowego Programu Kolejowego do roku 2030. Niestety, oczekiwana przez nas inwestycja polegająca na przebudowie linii kolejowej 212 i 211 z Bytowa do Kościerzyny po raz kolejny nie ujrzała zielonego światła. Zadanie to pozostaje wpisane na liście podstawo­wej wyłącznie w zakresie projektowym. Wniosek RM z 31 maja br. nie został uwzględniony ze względu na regionalny charakter projektu, który pozostaje we właściwości samorządów województw.

Gmina Bytów, korzystając ze środków zewnętrznych, podjęła działania mające na celu odbudowę obiektów dawnego dworca kolejowego i przywrócenie jego funkcjonalności. W pierwszej kolejności wyremontowano zabytkowy most kolejowy nad rzeką Borują zrewitalizowany w ramach projektu pn. Renowacja zabytkowego mostu na rzece Boruji oraz iluminacja średniowiecznego zamku wraz z zagospodarowaniem historycznego otoczenia w miejscowości Bytów, dofinansowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wo­jewództwa Pomorskiego na lata 2014-2020, oddany do użytku 30 kwietnia 2019 roku.

Kolejny krok podjęto w kierunku odnowy budynku dworca i jego otoczenia. Ogólne informacje o realizacji przedsięwzięcia:
1. Nazwa zadania - „Budowa węzła transportu zbiorowego w Bytowie”, współfinansowane w ramach Regio­nalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020,
2. Kalendarz działań:
• 11.2016r - opracowano wytyczne do powstania programu funkcjonalno - użytkowego,
• 03.2017r - zlecono firmie Multiconsult Polska Sp. z o.o opracowanie studium wykonalności, oraz pro­gramu funkcjonalno - użytkowego,
• 05.2019r - zlecono konsorcjum firm Przedsiębiorstwo Drogowe Roman Jereczek i Przedsiębiorstwo Budowlane TURZYŃSKI Agnieszka Turzyńska realizację zadania,
• 12.2021r - odebrano zadanie.
3. Koszt realizacji wg. OT: 20.872.853,04 zł.
4. Zadanie obejmowało swoim zakresem:
a. Przebudowę budynku dworca wielofunkcyjnego (kolejowego i autobusowego)
b. Zagospodarowanie terenu lokalizacji elementów infrastruktury węzła obejmującego:
• zagospodarowanie otoczenia budynku dworca wielofunkcyjnego,
• budowę dworca komunikacji autobusowej,
• przebudowę ulicy Dworzec wraz z lokalizacją:
a) przystanku komunikacji miejskiej,
b) postoju TAXI,
c) budowę parkingu typu „park and ride”, miejsce obsługi podróżnych,
d) budowę parkingu rowerowego,
e) budowę ścieżki rowerowej: dworzec (parking) rowerowy - ul. Stary,
f) budowę ścieżki rowerowej: dworzec (parking) rowerowy - ul. Nad Borują,
g) budowę ścieżki rowerowej: dworzec (parking) rowerowy - ul. Dworcowa,
Wykonanie zejścia na perony dworca kolejowego.

Happening „Bëtowskô Bana”

Oddanie do użytku wyremontowanego dworca w Bytowie

Zdjęcia autorstwa Kazimierza Rolbieckiego