Unia Metropolii Polskich chce, by część opłaty za śmieci przeszła z konsumentów na producentów. Chodzi o koszt produkcji opakowań

Pod koniec ubiegłego roku samorządy w całej Polsce musiały zmienić stawki opłat za wywóz śmieci. Wymusiła to nowelizacja przez polski parlament tzw. ustawy czystościowej. W Gdańsku stawki poszły w górę o 100 proc., a w Gdyni o 140 proc.

Jeszcze przed sesją Rady Miasta Gdańska 28.11.2019 wiceprezydent Piotr Grzelak, odpowiedzialny za politykę komunalną miasta, zapowiedział podjęcie działań przez Unię Metropolii Polskich na rzecz przeniesienia części odpowiedzialności za odpad na jego producenta.

W środę, 10.06.2020, odbyło się spotkanie komisji odpadowej Unii Metropolii Polskich, której przewodniczy właśnie wiceprezydent Gdańska Piotr Grzelak, podczas którego przedstawiciele dwunastu największych ośrodków metropolitalnych jednogłośnie uchwalili szczegółowe stanowisko dotyczące oczekiwań wobec modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenckiej w naszym kraju.

Zgodnie z konkluzją, kluczowym celem powinno być ograniczenie produkcji zbędnych odpadów opakowaniowych oraz przeniesienie kosztów ich zagospodarowania z mieszkańców gmin na producentów. W spotkaniu uczestniczyła także Olga Goitowska, zastępczyni dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej.

- Dobrze przygotowana koncepcja ROP powinna doprowadzić do ograniczenia ilości opakowań i odpadów opakowaniowych, jak również produkowanych z tworzyw nienadających się dziś do recyklingu. Narzędziem do tego miałyby być zarówno zachęty dla producentów, jak i sankcje oraz ich egzekwowanie - mówi Olga Goitowska.

- Kolejnym elementem jest standaryzacja opakowań zwrotnych określona normami pod rygorem kar za wprowadzanie do obrotu opakowań nienormatywnych - mówi Piotr Grzelak. - Wprowadzenie ROP musi nieść ze sobą opłatę produktową, uiszczaną przez wprowadzających na rynek opakowanie. Zgodnie z naszą propozycją ta opłata ma właśnie współfinansować system gospodarki odpadami, za który dzisiaj w stu procentach płacą mieszkańcy. A w sklepie spowodować, że wybierzemy na przykład jabłka na wagę zamiast na tych na styropianowej podkładce i w plastikowej folii - dodaje wiceprezydent.

Unia Metropolii Polskich od lat zabiega o wprowadzenie w Polsce ROP. W styczniu 2020 roku przedstawiciele samorządów, w tym Warszawy, Bydgoszczy i Gdańska na zwołanym w Pałacu Kultury i Nauki briefingu, zwrócili uwagę na konieczność pilnego wdrożenia tego typu rozwiązań w Polsce. UMP aktywnie uczestniczy w podjętym przez ministerstwo procesie legislacyjnym .

Unia Metropolii Polskich zaznacza, że producenci wprowadzający na rynek opakowania powinni wspierać finansowo proces selektywnej zbiórki opakowań, tym samym ponosić część kosztów systemów gospodarki odpadami komunalnymi w gminach. Wdrożenie ROP jest zgodne z zasadą z Dyrektywy odpadowej Parlamentu Europejskiego, czyli polluter pays principle (zanieczyszczający płaci). W Polsce w dalszym ciągu główny koszt ponoszą mieszkańcy gmin.

Według UMP zapisy regulujące Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta spowodują, że wytwarzającym zależeć będzie na obniżeniu ilości wykorzystywanych opakowań przy sprzedaży produktu lub na projektowaniu opakowań wielokrotnego użytku, nadających się do recyklingu, czy zawierającego recyklat czego efektem będzie obniżenie ilości odpadów w obiegu.

Dzięki dofinansowaniu budowy infrastruktury służącej odzyskowi i recyklingowi oraz dofinansowaniu produktów z recyklingu powstaną instalacje przetwarzające surowce - powstanie rynek zbytu, znajdą się odbiorcy dla surowców zbieranych przez mieszkańców, rozwiąże się problem nadpodaży surowca, obniżeniu ulegną koszty zagospodarowania odpadów w instalacjach przyjmujących odpady od gmin.

Wpływy z opłat produktowych bezpośrednio zasilą gminne systemy co realne wpłynie na zmniejszenie wysokości stawki opłaty za gospodarkę odpadami komunalnymi pobieranej od mieszkańców. Stały, wyższy koszt wprowadzenia opakowania na rynek spowoduje prawidłową reakcję rynku producentów i da możliwość dokonywania zdrowych wyborów konsumenckich ponieważ na rynku pojawi się mniej opakowań.