Zakazy otwierania gastronomii dla gości i zamykające całe branże są niekonstytucyjne, ale kary sanepidu są płatne natychmiast

Rząd wprowadził specyficzny lockdown i praktycznie zamknął niektóre gałęzie gospodarki. Część przedsiębiorców decyduje się otworzyć biznes, mimo zakazu. Tłumaczą, że zatrudniają ludzi, a każdy dzień generuje straty, które stopniowo doprowadzą do bankructwa. Co się stanie, kiedy, przykładowo dziś, ogłoszę wielkie otwarcie i posadzę klientów przy stolikach w mojej restauracji?

Powinien się pan liczyć z kontrolą policji lub sanepidu, bowiem obie te instytucje kontrolują przedsiębiorców w zakresie przestrzegania obostrzeń związanych z Covid-19. Policjanci mogą nałożyć mandat bądź, jeśli go pan nie przyjmie, skierować do sądu wniosek o ukaranie. Inspektor sanitarny może zastosować karę w wymiarze do 30 tysięcy złotych. Ostatnio, głośnym, choć jeszcze nieprawomocnym, wyrokiem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uchylił karę 10 tys. zł grzywny zastosowaną wobec fryzjera, który ostrzygł klienta już po zamrożeniu gospodarki wiosną ubiegłego roku. W uzasadnieniu orzeczenia, Sąd wprost wskazał, że wadliwe wprowadzenie obostrzeń, doprowadziło do naruszenia podstawowych standardów konstytucyjnych i praw w zakresie wolności działalności gospodarczej. W związku z tym decyzję o karze należało uchylić.

Więc wprowadzenie lockdownu było niekonstytucyjne?

Wprowadzenie tak daleko idących nakazów i zakazów w drodze rozporządzeń, zamiast np. ogłoszenia stanu klęski żywiołowej, było niezgodne z Konstytucją. W wyniku obostrzeń działalność wielu branż została wręcz zakazana. Tak wynika ze wspomnianego orzeczenia. Choć polskie prawo nie jest oparte na precedensie i kolejne wyroki nie muszą być zgodne z tymi, które już zapadły, to biorąc pod uwagę "siłę argumentów" o niekonstytucyjności obostrzeń, można przypuszczać, że kolejne sądy również będą unieważniać kary nakładane przez sanepid. Warto też pamiętać, że sanepid czy policja, kontrolując dane przedsiębiorstwo, jak przykładowy hotel czy restauracja, muszą działać zgodnie z rozporządzeniem ministra. Dopiero sąd może zastosować przepisy Konstytucji wprost i wskazać na niekonstytucyjny sposób wprowadzenia obostrzeń. Mandatu możemy nie przyjąć i wówczas grzywnę trzeba zapłacić dopiero po wyroku sądu karnego. Z kolei administracyjna kara pieniężna podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia, co oznacza możliwość zajęcia na koncie przedsiębiorcy nawet 30 tysięcy złotych, zanim zdąży się on odwołać od decyzji. Wstrzymanie wykonania tej kary w oparciu o odpowiedni wniosek jest możliwe, ale musi się o to martwić sam przedsiębiorca.

Czyli, krótko mówiąc, grozi mi kolejna kara 30 tysięcy złotych przy każdej kontroli, co powiedzmy: 15 minut? Przecież dawno pójdę z torbami, zanim w jakimś sądzie udowodnię swoje racje...

Ponowne naruszenie przepisów rozporządzenia może doprowadzić do kolejnej kontroli i kolejnej kary pieniężnej. Dodatkowo, w przypadku ponownego popełnienia takiego samego czynu, kolejna kara nie może być niższa od poprzedniej, powiększonej dodatkowo o 25 procent. W przypadku dalszego prowadzenia działalności gospodarczej, na przedsiębiorcę mogą być więc nakładane kolejne kary pieniężne. Oczywiście nie co 15 minut, ale ich natychmiastowa wykonalność doprowadzić może do znacznego pogorszenia i tak już nie najlepszej sytuacji przedsiębiorcy. Doradzając przedsiębiorcom chcącym wznowić swoją działalność, zawsze biorę pod uwagę indywidualną sytuację danego przedsiębiorcy i jego branży. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie ryzyka wysokich i wielokrotnych kar.