Westerplatte: Rocznica wybuchu II wojny światowej - przemówienie Lecha Kaczyńskiego

Fragmenty przemówienia:

Co było jej przyczyną? Totalitaryzmy i szowinizm. Porządek wersalski to była pierwsza, choć nietrwała próba zbudowania pokoju. Traktat Wersalski potwierdził niepodległość mojego kraju. Traktat uznał prawa mniejszości i suwerenność narodów. Nie okazał się trwały, bo powstały systemy totalitarne, przede wszystkim III Rzesza, która głosiła ideologię agresywną, odwetową, w nazistowskiej ideologii zaprzeczała dorobkowi europejskiej cywilizacji. w latach 1933-38 usiłowano z tym totalitaryzmem paktować zachodnie potęgi. Polska jesienią 1938 proponowała wojnę prewencyjną, nie dawało to rezultatu. Zawarto pakt o nieagresji, podobnie jak wcześniej z ZSRR. Nie można go porównywać z paktem Ribbentrop-Mołotow.

"Monachium" to pakt wymagający refleksji - pomiędzy honorem i hańbą wybrano hańbę, a i tak wybuchła wojna. Nie byliśmy w Monachium, ale naruszyliśmy nietykalność terytorialną Czechosłowacji, co zawsze jest złem. Przyłączenie się Polski do rozbioru Czechosłowacji było grzechem i my potrafimy się do tego przyznać. Z Monachium trzeba wyciągnąć wnioski, które sięgają współczesności. Imperializmowi nie można ustępować.

To wielka nauka dla całej współczesnej Europy i świata. Rok po Monachium wybuchła wojna. Poprzedził go pakt Ribbentrop-Mołotow. To nie był tylko pakt o nieagresji, ale także o podziale wpływów w dużej części Europy. Polska miała propozycje przystąpienia do paktu antykominternowskiego i wspólnego marszu na Wschód, ale go odrzuciła. Przebieg września i października 1939 jest znany. Wojna skończyła się klęską, bo musiała się skończyć. Przyszły lata okupacji, w mojej ojczyźnie życie oddało 5,5-5,8 mln ludności polskiej i żydowskiej, na świecie 50 mln, doszło do zbrodni Holocaustu.

Ale doszło także do innej zbrodni. Katyń wymaga silnej refleksji. Wymaga refleksji ze względu na przyczyny. Dlaczego na kilkadziesiąt tysięcy oficerów wydano taki wyrok. To miała być zemsta za rok 1920, że Polska odparła agresję.

Nazistowski reżim został pokonany, ale Polska nie była wolna.

Po wojnie zaczął się okres refleksji. Jego efektem był Pakt Północnoatlantycki - jeden z bardzo udanych eksperymentów. Ale sojusz zobowiązuje. Dziś w tym sojuszu jest Polska i jest RFN i obie strony są zobowiązane do respektowania swoich interesów. Ale ojcowie jednoczącej się dziś Europy nie ograniczyli się do koncepcji paktu obronnego. Zbudowali podwaliny Unii Europejskiej. To być może jeden z najbardziej udanych eksperymentów w dziejach ludzkości.

Jakie są warunki tego sukcesu? Wspólnota wartości, rezygnacja z imperialnych marzeń, częściowa rezygnacja ze sfer wpływów. Bez tego także nie byłoby zjednoczonej Europy.

Prawda bywa bolesna. Muszą ją ujawnić zarówno zwycięzcy, jak i pokonani. Prawda jest jedna, zdaniem nas, chrześcijan, wyzwala, a nie niewoli, a nie upokarza. Polacy mają prawo do dostępu do prawdy i z tego nigdy zrezygnować nie możemy. Głęboko wierzę, że Europa idzie w kierunku wolności, demokracji, pluralizmu.