Przedwojenny gdańsk

Przedwojenny Gdańsk był tyglem kultur i religii. Jak wyglądały relacje pomiędzy przedstawicielami różnych nacji i wyznań można zobaczyć na wystawie, która w sobotę, 18 lutego zostanie otwarta w Strefie Historycznej Wolnego Miasta Gdańska przy ul. Piwnej.

Do Gdańska po wielu latach wróciły 2 obrazy namalowane przez Wojciecha Kossaka, które zostały podarowane przedwojennej gdańskiej rodzinie Szmelterów. Artysta podarował dzieła Szmelterom pod koniec lat 30., gdy bywał w ich restauracji, która mieściła się w budynku dworca głównego w Gdańsku. W przyszłym roku będzie można oglądać je w Muzeum Poczty Polskiej, w którym trwają prace nad nową wystawą stałą. Muzeum pozyskało obrazy dzięki staraniom Bogdana Radysa - członka Rady Społecznej Centrum Pamięci o Polakach z Wolnego Miasta Gdańska im. Brunona Zwarry. Na rewersie jednego z obrazów - autoportretu malarza - jest odręcznie napisany list do Marii Szmelter, w którym Wojciech Kossak opisał kulisy powstania obrazu.

Zdążyłam zebrać sporo tych ludzkich losów. Warto uchronić je od niepamięci, bo pozwalają zrozumieć, jak powstawał specyficzny, gdański genius loci i z czego w 1980 roku wyrosła Solidarność - o swojej najnowszej książce „W domu wroga” opowiada pisarka i dziennikarka Barbara Szczepuła.

Gdańscy politycy PiS protestują przeciwko wypowiedziom prezydent Aleksandry Dulkiewicz, które padły w reportażu radiowym na antenie niemieckiego radia publicznego. Dotyczy on trudnych relacji władz rządowych z władzami miasta, a współautorką jest dziennikarka przez lata związana z Radiem Gdańsk. – W reportażu nie zabrakło cytatów napastliwych wypowiedzi przeciwko Aleksandrze Dulkiewicz, te cytaty są faktami, których nie da się zakłamać – mówi współautorka.

Budynek po kinie Bajka we Wrzeszczu ma nowego najemcę. Poszukiwany jest jeszcze jeden. W ciągu najbliższych tygodni zostanie tam otwarty sklep spożywczy.

Dziś trudno sobie wyobrazić jak wielka była tęsknota za Polską wśród Polaków żyjących w Wolnym Mieście. A teraz ich wnuków niektórzy przypisują do „opcji niemieckiej”. To boli i denerwuje - mówi mi Danusia, wnuczka Walerii i Frydolina.

Przy ulicy Słupskiej na Przymorzu żyją od pięciu pokoleń potomkowie gdańskiej, przedwojennej Polonii. Ich przodkowie walczyli o zachowanie polskiej tożsamości. W ostatnich miesiącach dzieci, wnuki i prawnuk, wspólnie z napływowymi mieszkańcami dzielnicy, zwanej Małą Warszawą sprzeciwiali się wyburzeniu dawnego "sklepu Fularczyków", przez lata miejsca spotkań Polaków. Broniąc go przed naporem deweloperów, walczyli o ochronę unikatowej architektury i o pamięć historyczną. Niestety, w czwartek (30.01.2020) rozpoczęto burzenie zabytkowego domu.

Czy Gdańsk podkłada się głosicielom rzekomego kultu niemieckości? Nawet jeśli tak, to nie dajmy sie zwariować. Jak się chce uderzyć psa, kij się zawsze znajdzie.

Z Elżbietą Grot, historyk Muzeum Stutthof, rozmawiamy o zbliżającej się rocznicy mordu na przedstawicielach Polonii w Wolnym Mieście Gdańsk.

28 października 1920 roku Konferencja Ambasadorów przy Lidze Narodów ustanowiła nową jednostkę terytorialno-administracyjną, Wolne Miasto Gdańsk. Oficjalnie zostało ono proklamowane 15 listopada 1920 r.

Okres między zakończeniem I wojny światowej a powstaniem Wolnego Miasta to był w Gdańsku bardzo niebezpieczny czas - mówi Jan Daniluk, historyk z Muzeum Sopotu.

Od dziś rondo na skrzyżowaniu ulic Kartuskiej, Otomińskiej i Lubczykowej w Gdańsku nosi nazwę „Rondo Graniczne Wolne Miasto Gdańsk – Rzeczpospolita Polska 1920–1939”. We wtorek przypadnie 96 rocznica utworzenia WMG.

Kaszubi byli tymi, którzy w pierwszym szeregu bronili praw Rzeczypospolitej w Wolnym Mieście Gdańsku.

O polsko-niemieckiej rywalizacji na symbole w przestrzeni publicznej Wolnego Miasta Gdańska - opowiada historyk sztuki dr Jacek Friedrich.

Do Strefy Historycznej Wolnego Miasta Gdańska trafiła nietypowa pamiątka. Nie wiadomo tylko, gdzie pierwotnie się znajdowa.

Bernard Mathea ma przed oczami spotkania rodzinne, których atmosfera przypominała niekiedy sceny, jakie możemy oglądać w filmie Schlöndorffa „Blaszany bębenek”.

Victoriaschule – budynek, którego przywołuje straszliwe wspomnienia z pierwszych dni wojny. To tutaj zwieziono i torturowano Polaków z Wolnego Miasta Gdańska. Stąd też byli oni wysyłani do obozu Stutthof.

Była świadkiem historii XX wieku, zagłady Gdańska i wielu dramatów. Nienawidziła nazistów, ale walczyła o polsko-niemieckie pojednanie. Niemiecki dziennikarz napisał o niej książkę "Jak pogoniłam Hitlera", a niemiecka artystka śpiewała dla niej w Pruskim Parlamencie partyzanckie piosenki. Budzimira Wojtalewicz-Winke odeszła 4 maja.

We wtorek dotarła do nas wiadomość o śmierci Budzimiry Wojtalewicz-Winke. Była kustoszem pamięci o Polakach z Wolnego Miasta Gdańska. Miała 90 lat.

Początki działalności polskiego wywiadu w Wolnym Mieście to temat stosunkowo słabo znany. Doktor Artur Jendrzejewski napisał książkę o bezwzględnej walce tajnych służb.

Postrachem gdańskiego półświatka był w czasach Wolnego Miasta nadkomisarz Ernst von Pokrzywnicki. Wśród ujętych przez niego przestępców byli zabójcy Kurta Tolkemita z Oruni.

W kalendarium gdańskich rocznic 22 marca zajmuje miejsce szczególne. Tego dnia w 1940 r., a był to Wielki Piątek, w lesie obok obozu Stutthof zamordowano 67 wybitnych działaczy polskich.