Porty morskie do 2030 roku muszą zapewnić cumującym statkom zasilanie elektryczne

Rozbudowie portów morskich muszą towarzyszyć inwestycje w zielone technologie. Transport i oświetlenie dają spory potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych. W Porcie Gdańsk inwestycje redukujące ślad węglowy są realizowane od dłuższego czasu. Flagowe przedsięwzięcia to modernizacja infrastruktury drogowo-kolejowej w Porcie Zewnętrznym, która przyczyniła się do polepszenia płynności ruchu pojazdów i towarów, dzięki czemu doszło do obniżenia emisji CO2 w obszarze aglomeracji gdańskiej. Drugi kluczowy projekt – modernizacja nabrzeży i pogłębianie toru wodnego – usprawnił ruch w Porcie Wewnętrznym. Przy nabrzeżach mogą teraz cumować większe statki, a przeładunki odbywają się szybciej.

Ponadto, spółka PKP PLK w 2022 r. zakończyła inwestycję, dzięki której do nabrzeży największego polskiego portu i 8. w Europie, dojeżdżają dłuższe i cięższe pociągi - o długości 750 metrów i nacisku 22,5 tony na oś. Oznacza to, że możliwy jest sprawny dowóz oraz odbiór większej ilości towarów koleją, najbardziej ekologicznym jak dotąd środkiem transportu. W ramach tego przedsięwzięcia zbudowano i zelektryfikowano prawie 70 km torów oraz 233 rozjazdy.

- Sprawna realizacja inwestycji infrastrukturalnych, to element polityki zrównoważonego rozwoju. Umożliwiają one wdrażanie m.in. nowoczesnych pociągów czy samochodów spełniających wysokie normy ochrony środowiska – podkreśla minister infrastruktury Andrzej Adamczyk. - W ostatnim czasie udało się wykonać lub rozpocząć wiele działań, które znacząco zwiększą potencjał polskich portów morskich. Jest to o tyle ważne, że ubiegły rok po raz kolejny z rzędu okazał się dla portów rekordowy pod względem przeładunków. Nasze porty bez większych problemów poradziły sobie z wyzwaniami. W kolejnych latach ich rozwój będą warunkować dalsze inwestycje, których wartość też jest rekordowa. Trzeba przy tym mieć na względzie, że inwestycje w porty są nieodzowne, aby mogły one zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio generować zyski oraz pobudzać inne sektory gospodarki. Z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju, istotne jest to, że nasze porty realizują strategiczne inwestycje, rozbudowują terminale i projektują nowe.

Port to statki, a te potrzebują zasilania, także podczas postoju przy nabrzeżu. Najczęściej zapewniają je ich własne silniki spalające ciężką ropę i emitujące CO2. Ale stopniowo to się zmienia.

- Jesteśmy świadomi, że zasilanie statków z lądu bezpośrednio przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń atmosfery, co jest zgodne z globalnymi trendami i wysiłkami na rzecz ochrony środowiska. W związku z tym na bieżąco monitorujemy i badamy potencjał wdrożenia systemu OPS, by być przygotowanym na rosnące zapotrzebowanie armatorów tym rozwiązaniem. Procedowane przez Unię Europejska przepisy legislacyjne stanowiły ważny determinant, który skłonił nas do przeprowadzenia analiz mających na celu ocenę możliwości implementacji systemów OPS na terenie Portu Gdańsk. W 2022 r. ZMPG SA zlecił opracowanie dokumentu pn. „Analiza wdrożenia systemu zasilania statków z lądu w Porcie Gdańskim (OPS- Onshore Power Supply)”. W naszej ocenie system ten stanowić będzie krok milowy w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych – wyjaśnia Wojciech Makieła, wiceprezes ds. bezpieczeństwa w Porcie Gdańsk.

Dokument ten swoim zakresem obejmuje m.in. badanie stanu zastosowania systemów OPS dla zasilania statków w energię elektryczną o mocy większej niż 100 kW w czasie ich postoju w portach morskich, ocenę stanu przystosowania statków morskich do zasilania w energię elektryczną z lądu dla jednostek pływających, czy ocenę zapotrzebowania na zasilanie statków w porcie w Gdańsku. Wyniki płynące z tego opracowania pomogą w ustaleniu parametrów ilościowych i jakościowych punktów elektrycznego zasilania statków.

- Od 2030 roku statki pasażerskie lub kontenerowce cumujące w porcie, podlegające jurysdykcji państwa członkowskiego będą musiały zostać podłączone do zasilania z lądu w celu zaspokojenia wszystkich potrzeb energetycznych podczas postoju w porcie. Mając to na uwadze, oczekiwanym będzie, by system OPS w pierwszej kolejności zainstalowany został na nabrzeżach obsługujących jednostki pasażerskie oraz kontenerowce - w następnej kolejności masowce i pozostałe rodzaje jednostek pływających. Już teraz przygotowując się do wdrożenia przyszłych rozwiązań OPS, w ramach niedawno zrealizowanych modernizacji wybranych nabrzeży, zabezpieczyliśmy rezerwę umożliwiającą montaż systemu zasilającego w postaci kanalizacji kablowej – takie rozwiązanie przewidujemy także w kolejnych modernizowanych oraz nowo budowanych nabrzeżach – dodaje wiceprezes Portu Gdańsk.

Jakich? Port Gdańsk w połowie br. dostał dofinansowanie w wysokości ok. 100 mln euro na realizację projektu pn. „Poprawa infrastruktury Portu Gdańsk wraz z analizą wdrożenia systemu niskoemisyjnego OPS dla zrównoważonego rozwoju sieci TEN-T”, w ramach którego zostaną przebudowane cztery kolejne nabrzeża w Porcie Wewnętrznym, o łącznej długości blisko 2 km, wraz z niezbędną infrastrukturą podziemną oraz kolejową.

Część jednostek cumujących przy nabrzeżach portu Gdańsk już teraz jest dostosowana i korzysta z zasilania energią elektryczną z lądu. Dotyczy to w szczególności rezydentów portu, holowników, pilotówek i innych małych jednostek, które operują na obszarze portu.

W 2022 r. Zarząd Portu Gdańsk zakończył modernizację systemu oświetlenia. Oprawami LED zastąpiono oświetlenie wykonane w starej technologii, wykorzystującej m. in. rtęciowe, wysokoprężne sodowe oraz metalohalogenkowe źródła światła. Zarząd portu wspiera też inicjatywy dotyczące elektryfikacji i redukcji emisji spalin z pojazdów i urządzeń portowych. Na terenie portu działa 6 stacji ładowania samochodów elektrycznych (w tym jedna do użytku wewnętrznego). Aktualnie ze stacji ogólnodostępnych mogą korzystać dowolni użytkownicy, a dostęp do nich nie wymaga przepustek portowych. Do 2025 r. port zamierza wybudować 2 kolejne stacje ładowania (przy ul. Na Zaspę, ul. Kpt Poinca). Zarząd portu sukcesywnie zwiększa też flotę służbowych pojazdów elektrycznych.

Na terenie Portu Północnego znajduje się też stacja tankowania CNG przeznaczona dla pojazdów ciężarowych, wybudowana przez Polską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. (PSG). Dodatkowo Port Gdańsk działając zgodnie z wymaganiami stawianymi portom w Ustawie o Portach i Przystaniach Morskich oraz Ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych, wyznaczył w porcie miejsce, gdzie w sposób bezpieczny mogą odbywać się operacje tankowania/bunkrowania statków skroplonym gazem ziemnym LNG.

Port ma też swój system monitoringu jakości powietrza. Oparty jest o sieć czujników oraz analityczny system YetiSense. YetiBox’y zbierają informacje o stężeniach pyłów zawieszonych PM10, PM2.5 (dodatkowo jeden czujnik jest do pomiaru zanieczyszczeń cząstkami o wielkości PM40-PM100) i przesyłają uzyskane dane do systemu. W oparciu o dane pogodowe, prognozy oraz dane z YetiBox’ów określa się ryzyko pylenia materiałów sypkich oraz niebezpieczeństwo pojawienia się dużych stężeń drobnych pyłów wskutek ich akumulacji w dolnej warstwie atmosfery. Zarząd portu planuje też niebawem wdrożyć system monitorujący oraz alarmujący o wykryciu substancji ropopochodnych w wodach akwenów portowych – działający 24 h/dobę.

Nie tylko ZMPG, ale i poszczególne terminale ograniczają emisje CO2. W tym zakresie flagowym projektem spółki Baltic Hub był rozpoczęty w 2021 r. zakup 10 nowych suwnic placowych RTG jako alternatywy dla dieslowych odpowiedników, co zmniejszy emisje do atmosfery o blisko 2,5 tys. ton CO2 rocznie.

Inwestycje w zielone technologie wiążą się z szeregiem korzyści zarówno dla samego portu, lokalnej społeczności, jak i szeroko pojętej ochrony środowiska. Przejście na alternatywne źródła energii zapewni zwiększenie poziomu konkurencyjności w stosunku do pozostałych portów obszaru Morza Bałtyckiego – co pozwoli na konsekwentną realizację celów zdefiniowanych w Strategii Rozwoju Portu Gdańsk.