Port Gdańsk na szlaku rozwoju

Albert Einstein pisał, „Życie jest jak jazda na rowerze. Żeby utrzymać równowagę, musisz być w ciągłym ruchu”. I to właśnie ruch i dynamicznie zmieniająca się sytuacja geopolityczna w Europie, determinująca również układ sił na świecie, będzie miała wpływ na powstanie nowej strategii Portu Morskiego Gdańsk, odpowiadającej na wyzwania ,,nowego otwarcia’’, z wyznaczoną przez geopolitykę rolą Polski w europejskiej i światowej gospodarce morskiej.

Rada Ministrów 17 września 2019 r. przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia programu pod nazwą: „Program rozwoju polskich portów morskich do 2030 roku”. Głównym jego celem jest trwałe umocnienie polskich portów morskich jako liderów w basenie Morza Bałtyckiego. Mają one pełnić rolę kluczowych węzłów, globalnych łańcuchów dostaw dla Europy Środkowo-Wschodniej i przyczynić się do większego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.

- Program zakładał zwiększenie przeładunków w portach morskich, tak aby w 2030 r. przekroczyły one 150 mln ton. Jak pokazują wyniki za rok 2022 prognozy rozwoju potencjału przeładunkowego okazały się wręcz zbyt skromne z uwagi na wysoką dynamikę rozwojową, ale też sytuacje geopolityczną w jakiej znalazła się Polska. Już w 2022 roku polskie porty przeładowały 133,2 mln ton. W ostatnich latach wielkość obrotów ładunkowych w polskich portach oscylowała wokół 70 mln ton. W roku 2018 – jak do tej pory najlepszym pod tym względem – przekroczono 90 mln ton. Z uwzględnieniem masy własnej jednostek ładunkowych, było to ponad 100 mln ton – wyjaśnia Marek Gróbarczyk, wiceminister infrastruktury.

Port Gdańsk jeszcze w 2022 roku plasował się na 13. pozycji w Europie. Po I kwartale tego roku zajmuje 6. miejsce w Unii Europejskiej.

- Poprzedni rok był rekordowy, ale po wynikach za I półrocze br. możemy śmiało powiedzieć, że pobijemy rekord przeładunków z 2022 r. i to znacznie. Ostatnie wyniki jasno pokazują, w jak dobrej kondycji jest Port Gdańsk. W sumie tylko w ciągu pierwszego półrocza przeładowaliśmy 41,2 mln ton towarów, to o 36 proc. więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego – mówi Łukasz Malinowski, prezes Portu Gdańsk.

Porty morskie stanowią jeden z najszybciej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki. Skalę wzrostów najlepiej obrazują liczby. W 2012 r. polskie porty przeładowały łącznie 63,9 mln ton, a w roku 2022 podwoiły ten wynik z nawiązką – przeładowując 133,2 mln ton. Tylko Port Gdańsk, największy polski port przeładował 68,2 mln ton towarów, co stanowi 51 proc. udział w krajowych przeładunkach. W 2023 r. Port Gdańsk planuje przekroczyć 80 mln ton przeładunków, to tyle ile jeszcze w 2016 r. miały w sumie trzy największe polskie porty. Tegoroczny wynik pozwoli mu awansować do pierwszej 10. portów Europy. Pod względem dynamiki wyprzedził już takie portowe tuzy jak Marsylia, Barcelona, Konstanca i Walencja. Na wyciągnięcie ręki ma już port w Amsterdamie.

Według danych z 2021 roku, największymi eksporterami towarów drogą morską były Chiny, Stany Zjednoczone i Niemcy, a największymi importerami były Stany Zjednoczone, Chiny i Niemcy. Eksport towarów i usług stanowi ważny wskaźnik gospodarczy, który pokazuje zdolność kraju do sprzedaży swoich produktów na rynkach zagranicznych. Import towarów i usług pokazuje zapotrzebowanie kraju na produkty z innych krajów. Handel zagraniczny wpływa na poziom dochodu narodowego, bilans płatniczy, kurs walutowy i konkurencyjność kraju. Polska zajęła 19. miejsce w rankingu eksporterów towarów drogą morską i 21. miejsce w rankingu importerów. Głównymi partnerami handlowymi Polski są kraje Unii Europejskiej, zwłaszcza Niemcy, a także Chiny. Polska eksportuje głównie maszyny, pojazdy, produkty rolne i chemiczne, a importuje głównie paliwa, metale, elektronikę i odzież.
Wyniki przeładunków portowych za pierwsze półrocze 2023 roku odnotowały wzrost o 20,53 proc. w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Łącznie polskie porty obsłużyły 74,2 mln ton ładunków. Prym wiodą Port Gdańsk i Port Gdynia, rejestrując wzrosty o odpowiednio 36 proc. i 7,88 proc.

Geopolityka ma znaczenie dla portów, ponieważ wpływa na ich konkurencyjność, bezpieczeństwo i rolę w globalnych łańcuchach dostaw. Polska ma dostęp do oceanu światowego przez Morze Bałtyckie, które jest obszarem strategicznym dla wielu państw, takich jak Rosja, Niemcy czy kraje nordyckie. Porty polskie muszą więc konkurować z innymi portami bałtyckimi i europejskimi o udział w rynku i przepływy towarowe. Muszą i chcą zapewniać odpowiedni poziom bezpieczeństwa i ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi, takimi jak cyberataki, terroryzm czy działania hybrydowe. Ponadto mogą również pełnić rolę węzłów łączących Europę Środkowo-Wschodnią z resztą świata i wspierać inicjatywy regionalne, takie jak Trójmorze czy Nowy Jedwabny Szlak. A co za tym idzie mają istotne zalety wynikające z ich położenia.

Korea Południowa jest dziś wiodącym inwestorem zagranicznym w Polsce, gdzie działa blisko 550 przedsiębiorstw z kapitałem koreańskim. To stawia Republikę Korei na drugim miejscu, po USA, wśród największych pozaeuropejskich inwestorów. Port Gdańsk jako największy polski port, doskonale sprawdza się w roli pośrednika. Jest bowiem dla Azji morską bramą do rynków Europy Środkowo-Wschodniej, najdynamiczniej rozwijającego się regionu Unii Europejskiej. To idealny rynek zbytu obejmujący 100 milionów konsumentów, ale także ważne miejsce produkcji i stale rosnącego eksportu produktów wysokiej jakości na rynki całego świata.

Port Gdańsk korzysta z każdej okazji do budowania i zacieśniania relacji biznesowych między polskimi i koreańskimi przedsiębiorstwami. Temu służył m.in. zorganizowany przez Zarząd Morskiego Portu Gdańsk S.A. „Business Mixer 2023” – kwietniowa międzynarodowa konferencja w Seulu. Patronat nad nią objęło Ministerstwo Infrastruktury. W ramach tego spotkania, rozmawiano o roli portów morskich jako okna na świat globalnego biznesu.

Jak podkreśla Łukasz Malinowski, prezes Portu Gdańsk, Skandynawia jest, była i będzie ważna dla polskich portów. Zwłaszcza, że Gdańsk jest hubem kontenerowym na Bałtyku. Poza tym szwedzkie firmy coraz chętniej lokują w Polsce swoje biznesy. Na zapleczu terminalu Baltic Hub, firma Northvolt wybudowała fabrykę stacjonarnych i mobilnych magazynów energii i systemów bateryjnych dla przemysłu i branży budowlanej. Jest to największy zakład tego typu w Europie. Northvolt dostarcza baterie m.in. dla BMW, Volkswagena, Scanii czy Volvo.
- Takie inwestycje to dla nas szansa i dalszy rozwój wymiany handlowej pomiędzy naszymi krajami. Norwegia i Szwecja stały się w obecnej sytuacji geopolitycznej jeszcze ważniejszymi graczami na rynku energetycznym. Import ropy i LPG z tych krajów rośnie, a statki płyną do Portu Gdańsk. Mniej rosyjskiego gazu oznacza więcej LPG kupowanego ze Szwecji czy Norwegii – uważa Łukasz Malinowski.

Via Carpatia to kolejny gospodarczy projekty strategiczny, w którym weźmie udział Port Gdański.

- To kluczowy korytarz wiodący z południa na północ Europy, który ma przebiegać z Kłajpedy i Kowna na Litwie przez Białystok, Lublin, Rzeszów i słowackie Koszyce do Debreczyna na Węgrzech, a dalej do Rumunii, Bułgarii i Grecji. To obszar zamieszkiwany przez ponad 100 mln obywateli z ogromnym obszarem możliwości handlowych i inwestycyjnych. Rolę i znaczenie projektu podkreśliła ostatnia, październikowa wizyta Pani Niki Kamba, Ambasador Grecji w Polsce i udział w panelu dyskusyjnym zorganizowanym przez Instytut Międzymorza. Trasa będzie docierać m.in. do greckich Salonik nad Morzem Egejskim. Powstanie tego korytarza wpłynie na wzrost atrakcyjności tej części Europy jako miejsca lokowania nowych inwestycji – mówi Marek Gróbarczyk, wiceminister infrastruktury.

Strategia, którą przygotuje Zarząd Morskiego Portu Gdańsk musi uwzględniać nowe wyzwania. Jednocześnie musi to być dokument wyznaczające trendy długofalowe w perspektywie 30 lat.