Pamiętajmy o tamtych ludziach

Na tworzonej przez Pana liście uczestników strajków z 1988 roku są w tej chwili 1882 nazwiska. Jak duża praca jeszcze przed Panem?

Trudne pytanie. 1988 rok nie był rokiem masowych protestów. Bezspornym faktem jest samotność grup strajkujących.

Jak w końcówce powstania styczniowego...

Tym bardziej wydawało mi się zasadne, żeby tych ludzi ocalić od zapomnienia. Sam to pamiętam jako dwa odrębne światy: ludzi przejeżdżających wtedy obok Stoczni Gdańskiej kolejką SKM i protestujących na terenie stoczni, oddzielonej kordonami ZOMO. Do tej pory spisaliśmy praktycznie wszystkich strajkujących w stoczni w maju i sierpniu. To około 1200 nazwisk. W maju, kiedy stocznia stanęła na znak solidarności z protestującymi w Nowej Hucie, strajk rozpoczęło około 200 ludzi, najczęściej młodych. Garstka.

Strajkowano też na uczelniach.

Na naszej liście jest to w tej chwili około 100 nazwisk studentów. Pierwszej nocy protestowało prawdopodobnie około 500 osób. Do tego dojdzie jeszcze na pewno spora grupa strajkujących w Porcie Gdańskim, około 600 ludzi. W Stoczni Remontowej strajkowano nie tylko w sierpniu, ale i w listopadzie.

O czym praktycznie nic się dzisiaj już nie wie.

Nadal jest bardzo mało informacji na temat tych wydarzeń. Przede wszystkim jednak chodzi nam o to, żeby oddać szacunek wszystkim uczestniczącym w tych wypadkach osobom.

Sporo jest wśród nich ludzi dzisiaj aktywnych politycznie. Pokolenie, które wtedy rozpoczynało swoje kariery, nie dorabia sobie dzisiaj pewnej legendy?

Do różnych pociągów do Warszawy, biznesu, polityki wsiadło raczej pokolenie roku 80. Rocznik 88 w o wiele mniejszym stopniu. To byli młodzi ludzie, którzy często potem lądowali na obrzeżu życia gospodarczego czy społecznego. Ich udziałem była raczej trauma związana z tym wszystkim, co stało się w późniejszych latach ze Stocznią Gdańską. W naszym dążeniu do upamiętnienia wysiłku pokolenia, które "zrobiło" 1988 rok, nie ma niczego z tworzenia fałszywej legendy.

Polegać też to chyba będzie na oddaniu sprawiedliwości nie tylko ludzom, ale i wydarzeniom. W 1988 roku przygotowywał się przełom roku 1989, "okrągły stół".

Co nie znaczy, że chcemy jakoś zwłaszczyć na rzecz roku 1988 to wszystko, co się złożyło na demokratyczny przełom rok później. Była ważna i ofiara Grudnia roku 70 i potem rok 1980, który nie pozwolił ludziom żyć już inaczej. Wydarzenia roku 1988 były niezwykle ważnym ogniwem, ale równie ważne było to wszystko, co rozegrało się wcześniej, każde ogniwo w tym łańcuchu.

W sierpniu zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica...

"Pomóżmy stworzyć listę ludzi, dzieki którym nasze marzenie o wolnej Polsce stało się rzeczywistością" - czytamy na stronie www.solidarność. gda.pl, na której umieszczono wstępną listę osób uczestniczących w strajkach 1988 roku. Wszelkie uwagi do listy można przesyłać pod adresem wojciech.ksiazek @solidarnosc.gda.pl

A do tego wystąpiliśmy o przyznanie około 40 osobom odznaczeń. Każda z osób, które znajdą się na przygotowywanej przez nas liście uczestników wydarzeń 1988 roku, otrzyma też pamiątkowy dyplom z podziękowaniem.

Jaki napis znajdzie się na tablicy?

Będzie mówił nie tylko o Gdańsku. Wymienia się także Nową Hutę, Stalową Wolę, kopalnie Ślaska czy Szczecin. Tekst zawiera podziękowanie za wysiłek 1988 rok.

To jakby idea Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z Sierpnia, przeniesiona na 1988 rok...

Można by to tak określić. Wokół samej listy uczestników zaczął się teraz tworzyć jakiś nadzwyczjny ruch. Odezwała się na przykład Federacja Młodzieży Walczącej, która zgłosiła kilkadziesiąt nazwisk uczniów, noszących wtedy jedzenie z kościoła Świętej Brygidy do stoczni.

Słynne strajkowe mrówki.

A z drugiej strony - zgłaszają się do nas dzieci uczestników tamtych wydarzeń, z informacją, że ich nieżyjący dzisiaj ojciec brał w strajku udział. Niedawno przyszły e-maile ze Stanów Zjednoczonych, z Gruzji. Wokół listy zrodził się jakby mały społeczny ruch. Mam nadzieję, że kompletną zamieścimy w wydawnictwie, jakie przygotowujemy w ramach obchodów rocznicy Sierpnia i 20. rocznicy roku 1988 roku.

Rocznicowe obchody

Europejskie Centrum Solidarności, NSZZ Solidarność oraz samorządowe władze Gdańska i województwa pomorskiego wspólnie przygotowują obchody XX rocznicy strajków w 1988 roku. 25 sierpnia w siedzibie Solidarności zostanie otwarta wystawa. 31 sierpnia pod bramą nr 2 odsłonięta będzie pamiątkowa tablica.