Dwa stylizowane okręty i ponad stu rekonstruktorów z Polski, Litwy i Czech weźmie udział w sobotnim widowisku "Bitwa morska. Obrona Twierdzy Wisłoujście". Scenariusz inscenizacji opowiada o próbie wykradzenia z Ratusza Głównomiejskiego w Gdańsku złota pozostawionego w mieście przez cesarza Napoleona. Żeby tego dokonać, Brytyjczycy używają podstępu - ich okręt płynie pod banderą holenderską.
Nieoczekiwanie rabusiom miesza szyki załoga Twierdzy Wisłoujście, która podczas kontroli celnej odkrywa z kim tak naprawdę ma do czynienia. W efekcie dochodzi do walki pomiędzy załogą warowni a okrętami nieprzyjaciela. Nie wiadomo tylko, czy Francuzom uda się odzyskać skarby...
Historię tę można oczywiście potraktować z przymrużeniem oka, jako wymyśloną na potrzeby inscenizacji. Nie zmienia to faktu, że w czasach napoleońskich rzeczywiście miały miejsce podobne zdarzenia, a Twierdza Wisłoujście odgrywała w nich kluczową rolę.
Odsiecz, której nie było
Bodaj najbardziej spektakularny epizod owych czasów miał miejsce w maju 1807 r. Oblężenie Gdańska przez wojska napoleońskie dobiegało już końca, zamknięty w mieście pruski garnizon walczył ostatkiem sił. Z pomocą ruszyła brytyjska eskadra, w skład której wchodziły okręty Valorous, którym dowodził kapitan Reuben C. Mangin, Combatant Alexandra Richarda Mackenzie i Dauntless Christophera Stracheya. Jednostki były nowe, dobrze uzbrojone i przystosowane do żeglugi po płytkich wodach. Zadecydowano, że Dauntless podejmie próbę przedarcia się do Gdańska. Misja wyglądała na samobójczą...
Na pokład uzbrojonej w około 20 dział jednostki, załadowano proch, owies, zaokrętowano też oddział pruskiej piechoty. Nie zdołała ona przedrzeć się do Gdańska. Po drodze dostała się pod ogień artylerii, który zniszczył żagle i takielunek. Okręt utracił sterowność i zniosło go na mieliznę.
W efekcie załoga - włącznie z kapitanem Stracheyem i adiutantem księcia Szczerbatowa nazwiskiem Łopuchin - dostała się do niewoli. Francuzi przejęli też ładunek. Historia zdobycia Dauntless zainspirowała Sławomira Siereckiego do napisania powieści "Wydma umarłych", który, swoim zwyczajem, wzbogacił autentyczne wydarzenia o wątki sensacyjne.
Dopaść Amerykanów
Morskich epizodów związanych z Gdańskiem epoki napoleońskiej jest oczywiście więcej. Do najciekawszych należą te, które przypomniał wybitny znawca tych czasów, prof. Władysław Zajewski. Opisał on rajdy francuskich korsarzy przeciwko statkom bander państw neutralnych, które łamały wprowadzoną przez Napoleona blokadę kontynentalną.
Zgodnie z dekretem mediolańskim z 17 grudnia 1807 r. każdy statek zawijający do portu angielskiego lub nawiązujący na pełnym morzu kontakt ze statkiem angielskim będzie traktowany jak statek angielski i zatrzymywany, a znajdujące się na pokładzie towary będą konfiskowane. Bandera, pod jaką pływała taka jednostka, nie miała znaczenia.
Celem tych restrykcji było doprowadzenie do załamania się brytyjskiej gospodarki, a jednocześnie pobudzenie rynku kontynentalnego (znacznie kontrolowanego przez Francję). Zyski z handlu towarami brytyjskimi były jednak zbyt duże, żeby z nich rezygnować, dlatego kupcy imali się rozmaitych sposobów, żeby nielegalne angielskie towary dostarczyć do wnętrza Europy.
Aby uszczelnić bałtyckie granice, na polecenie gubernatora Gdańska, gen. Jeana Rappa, w Nowym Porcie utworzono niewielką uzbrojoną flotę kaperską. Jak twierdzi prof. Zajewski, liczyła ona 6-8 jednostek. Ich celem stały się m.in. statki amerykańskie, które w owym czasie coraz częściej były widywane na Bałtyku.
Przykładowo, 30 października 1808 r. do portu w pruskiej podówczas Kłajpedzie wpłynął nieoczekiwanie statek kaperski La general Rapp. Francuzi zaatakowali stojący na redzie amerykański statek kupiecki Rebecca. Zdarli banderę, a znalezione towary angielskie zniszczyli. Akcja spotkała się z gwałtownym protestem ze strony Prusaków, co bynajmniej nie zniechęciło Francuzów do podejmowania podobnych operacji. W maju 1811 r. Francuzi przechwycili amerykański statek L'Atlanic i odprowadzili go do Gdańska, La Catharine, który przewoził m.in. tytoń, herbatę, sól i cukier, oraz Le Julien z podobnym ładunkiem - wylicza prof. Zajewski.
Zatrzymany desant
W trakcie dwóch oblężeń Gdańska, jakie miały miejsce w czasach napoleońskich, walki toczyły się nie tylko na wodach wokół Wisłoujścia, ale też na lądzie. Do zaciętej bitwy doszło tu 16 września 1813 r. Tego dnia o świcie flota rosyjsko-angielska rozpoczęła ostrzał Nowego Portu i Westerplatte. Następnie wysłano na brzeg flotyllę desantową złożona z ok. 80 szalup, uzbrojonych w armaty.
Napoleońscy obrońcy nie pozwolili jednak na lądowanie. Rozpoczął się długi pojedynek artyleryjski, z którego zwycięsko wyszli Francuzi i Polacy. Flotylla zawróciła, ponosząc znaczne straty. Bitwa ta zniechęciła sprzymierzonych do podejmowania większych akcji przeciwko Twierdzy Wisłoujście. Rosjanie wycofali okręty z Zatoki Gdańskiej, natomiast Anglicy zaszyli się w porcie w Pucku.
PRZYJDŹ i ZOBACZ
Widowisko "Bitwa morska. Obrona Twierdzy Wisłoujście" odbędzie się w sobotę 6 lipca. Początek o godz. 14.
Organizatorzy zapraszają na nabrzeże w Nowym Porcie, przy przeprawie promowej przez Wisłę. Parking dla samochodów przewidziano przy PGE Arenie (1-sza godzina bezpłatna, każda następna - 2 zł).
Z terenu parkingu na miejsce inscenizacji będzie kursował bezpłatny transport, zaś komunikacja miejska zwiększy częstotliwość przejazdów.
Tego samego dnia w ramach imprezy Baltic Sail Gdańsk dojdzie na wodach Motławy do starcia pomiędzy żaglowcami. Podczas abordażu zmierzą się służący na tych jednostkach żołnierze i marynarze! Początek widowiska o godz. 20.15.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
