Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie
Najstarszym zabytkiem w Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie jest Ok1-112 z 1915 roku. Można tu zobaczyć także najdłuższy wykonany w Polsce Pu29-3. To jedyny zachowany egzemplarz tego parowozu. Natomiast najmłodszym eksponatem jest parowóz TKb -2845 z 1925 roku. Najoryginalniejszy jest z pewnością wagon kolei linowo-terenowej z zakopiańskiej Gubałówki. Ciekawa jest także kolejka lilipucia, która ma zaledwie kilkadziesiąt centymetrów wysokości. Przejażdżki tym „maleństwem” stały się dużą atrakcją.
- Po zapętlonym torze o rozstawie 241 mm kursuje od czerwca parowóz oraz stylizowane, otwarte wagony mierzące zaledwie kilkadziesiąt centymetrów wysokości - mówi Krzysztof Jażdżewski, dyrektor Muzeum Ziemi Kościerskiej. - Mimo „lilipuciej” skali, kolejka jest przeznaczona do rekreacyjnych przejażdżek dla zwiedzających, zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie ma najliczniejszą i wciąż rozrastającą się ekspozycję pojazdów szynowych w Północnej Polsce. Ponadto, atrakcję stanowi też zabytkowa hala parowozowni wraz z pomieszczeniami warsztatowymi. W 2013 roku realizowany był projekt „Pomorskiej Kolei Skarbnica - Rewitalizacja Zabytkowych Obiektów Zespołu Parowozowni w Kościerzynie”. Projekt ten, wspófinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego, przebiegał wieloetapowo.
Rewitalizacji poddano halę parowozowni i budynek biurowy, pochodzące z lat trzydziestych XX w. W dalszej kolejności, dawne pomieszczenia warsztatowe zostały przystosowane dla potrzeb nowej wystawy stałej, wyposażonej w multimedialne środki przekazu. Zwiedzający mogą również obejrzeć ruchome makiety, przedstawiające stację kolejową Kościerzyna oraz kolej magnetyczną. Z myślą o osobach niewidomych, na terenie muzeum znalazły się wykonane z brązu i opisane alfabetem Braille’a, makiety dwóch parowozów i Zespołu Parowozowni.
Historia budowy linii kolejowych na Pomorzu
Na obecne ziemie polskie kolej dotarła już w 1842 roku, łącząc Wrocław z Oławą. Od tego momentu został zapoczątkowany dynamiczny rozwój linii kolejowych na Dolnym Śląsku, a także w pozostałych zaborach. Na Pomorzu budowa linii kolejowych trwała od połowy XIX wieku. W 1851 roku uruchomiono połączenie między Krzyżem, Piłą i Bydgoszczą, a rok później utworzono przedłużenie tej linii przez Tczew do Gdańska. Następnie kolej dotarła m.in. do Chojnic, Lęborka i Starogardu Gdańskiego.
Budowa sieci kolejowej miała z góry ustalony przebieg. Początkowo powstawały linie główne, a następnie ich odgałęzienia, przedłużane w kolejnym etapie do sąsiedniej linii głównej. Tą drogą połączenie kolejowe otrzymała również Kościerzyna. 15 maja 1882 roku, w pruskim parlamencie zatwierdzono budowę nowej linii kolejowej o znaczeniu dojazdowym pomiędzy Pszczółkami a Kościerzyną. Budowa rozpoczęła się od strony Pszczółek przez Sobowidz i Skarszewy.
Powszechnie przyjmowaną datą dotarcia pierwszego pociągu do Kościerzyny jest 2 listopada 1885 roku. Najprawdopodobniej w tym samym czasie, zgodnie z zasadami obowiązującymi na Kolejach Pruskich, wzniesiono parowozownię typu wachlarzowego. Sieć kolejowa na Pomorzu stopniowo się zagęszczała i już w pierwszych latach XX wieku z Kościerzyny funkcjonowały połączenia z m.in. z Chojnicami, Bytowem oraz Kartuzami.
Po odzyskaniu niepodległości, Kościerzyna znalazła się w wąskim gardle łączącym Polskę z morzem. Wobec faktu utworzenia Wolnego Miasta Gdańska, władze zadecydowały o powstaniu nowoczesnej linii kolejowej łączącej kopalnie śląskie z budującą się Gdynią. Magistrala węglowa stała się najważniejszą inwestycją kolejową międzywojennej Polski. Jej trasę na północ od Bydgoszczy wyznaczono przez Kościerzynę, co wiązało się z rozbudową lokalnego węzła kolejowego.
Wraz z połączeniem do Gdyni, wzniesiono też czterostanowiskową, przelotową parowozownię z roku 1929, zachowaną do dnia dzisiejszego. Lata trzydzieste były okresem najbardziej intensywnego ruchu kolejowego w Kościerzynie. W 1945 r. Kościerzyna ponownie trafiła w ręce polskie. Po stopniowej odbudowie parowozowni ze zniszczeń wojennych, parowozownia została przywrócona do służby. Kolejno podlegała ona jednostce gdyńskiej, a od 1977 r. – tczewskiej, zaś w latach 1984-1992 stanowiła samodzielną lokomotywownię II klasy i przez krótki czas Zamiejscowy Oddział Eksploatacyjny.
Nowe życie Parowozowni
Wraz z zastępowaniem trakcji parowej przez spalinową, zmniejszyła się również konieczność utrzymywania licznych lokomotywowni. Od 1 listopada 1992 roku, zarządzeniem naczelnego dyrektora Północnego Okręgu w Gdańsku, na miejscu lokomotywowni, został utworzony Skansen PKP Kościerzyna. Do podstawowych działań skansenu zaliczono nie tylko gromadzenie i konserwację eksponatów związanych z historią kolei, ale także utrzymywanie w stanie czynnym parowozów.
Oprócz działalności o charakterze muzealnym, skansen posiadał też czynne parowozy, prowadzące tzw. pociągi retro. Po przeprowadzonym podziale PKP, w 2001 roku, skansen został przejęty przez PKP Cargo. Taki stan rzeczy utrzymywał się przez osiem lat. W 2009 roku, placówka ta, już jako Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie, została włączona w struktury Muzeum Ziemi Kościerskiej.
Muzeum Kolejnictwa - godziny otwarcia, cennik
Muzeum jest czynne codziennie, również w dni świąteczne
Godziny otwarcia:
- poniedziałek: 10.00 – 16.00
- wtorek - niedziela: 10.00 – 18.00
W poniedziałki zamknięte są hala Parowozowni i ekspozycje stałe oraz nie ma możliwości przejechania się drezyną ręczną, kolejką lilipucią, a także oprowadzania z przewodnikiem. Kolej lilipucia kursuje od kwietnia do października. Pół godziny przed zamknięciem muzeum kasa nie sprzedaje biletów.
Cennik
- Bilet normalny – 16 zł
- Bilet ulgowy – 13 zł
- Bilet grupowy – 10 zł
Usługi dodatkowe wymagające wcześniejszej rezerwacji:
- Usługa przewodnicka – 70 zł
- Lekcja muzealna – 30 zł
- Przejazd drezyną – 25 zł (max 12 osób)
Usługi niewymagające rezerwacji:
Przejazd koleją lilipucią
- normalny 7 zł
- ulgowy 5 zł
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?