Tutaj każdego dnia dzielimy się chlebem i miłością [ROZMOWA]

Ojcze Zacheuszu jak zwyczajowo rozpoczynają się Święta w Betlejem, i jakie są tradycje panujące w niezwykłym miejscu narodzenia Jezusa?

Słowo Bethlehem, często tłumaczymy w języku polskim jako Dom Chleba. I rzeczywiście dzielimy się w tych dniach tradycyjną gościnnością (np. w franciszkańskich domach pielgrzymkowych Casa Nova), ale też modlitwą o pokój na świecie, szczególnie teraz na Ukrainie i w Ziemi Świętej. Chrześcijanie na całym świecie obchodzą uroczyście Wigilię Narodzenia Jezusa i my katolicy również. Już w najbliższą sobotę, w godzinach południowych rusza wielki przemarsz skautów z miejsca, gdzie znajduje się Centrum Chrześcijańskie w Betlejem do Bazyliki Narodzenia Pańskiego. Do skautów dołączają Palestyńscy chrześcijanie i pielgrzymi z różnych kontynentów, którzy będą uczestniczyć w tradycyjnym marszu - procesji. Uroczystości uświetni również przybycie do Betlejem arcybiskupa Pierbattisty Pizzaballi, łacińskiego patriarchy Jerozolimy, który będzie gościł w Betlejem, w Wigilię i w pierwszy, świąteczny dzień Bożego Narodzenia. Arcybiskup przybywa w konwoju samochodowym z oddalonej o kilkanaście kilometrów Starej Jerozolimy i przechodzi przez izraelski punkt kontrolny. Z drugiej strony separacyjnego muru otaczającego Betlejem czeka chrześcijańska ludność palestyńska, aby przywitać swojego patriarchę. Zawsze wzruszającym akcentem było to, że patriarcha tradycyjnie szedł część drogi pieszo ulicami Betlejem (to się zmieniło w czasie pandemii). Na całej trasie radośnie wita się hierarchę: jest to kilkutysięczny tłum ludzi. Mam nadzieje, że i w tym roku będzie to radosne oczekiwanie na łacińskiego Patriarchę Jerozolimy. Warto podkreślić, że najważniejszą część procesji stanowi zawsze kilkadziesiąt grup skautów zaproszonych z całego świata oraz grupy muzyczne, które wykonują znane kolędy i popularne piosenki z towarzyszeniem klasycznych instrumentów dętych. Najbardziej oryginalną dla słuchających przybyszów z całego świata są jednak dźwięki charakterystycznych, palestyńskich instrumentów. Wiele osób „po drodze” dołącza do uczestników marszu śpiewając pieśni „bożonarodzeniowe” znane na całym świecie, ale w arabskiej aranżacji. Procesja dociera do Placu Żłóbka przed Bazyliką Narodzenia, na którym czekają zazwyczaj mieszkańcy miasta i zaproszeni goście, pielgrzymi i turyści.

Jest to szczególne miejsce, ponieważ na tym placu podczas swoich wizyt w Ziemi Świętej, papieże Jan Paweł II, Benedykt XVI i kilka lat temu Franciszek, zawsze sprawowali liturgię pod gołym niebem. Tradycyjnie już na pamiątkę tych niezwykłych wydarzeń stawia się tu wielką, charakterystyczną choinkę, odbywają się tez koncerty na specjalnie zbudowanej na tą świąteczną okoliczność scenę.

Uroczysta pasterka z udziałem prezydenta Palestyny, korpusu dyplomatycznego i pielgrzymów różnej narodowości odbywa się w kościele św. Katarzyny, czyli w pobliżu Groty Narodzenia...

Tak, o północy rozpoczyna się Pasterka w Grocie Narodzenia Jezusa w języku arabskim dla chrześcijan palestyńskich. Jest też Pasterka dla zaproszonych gości z całego świata, w kościele św. Katarzyny, czyli w pobliżu Groty Narodzenia, na terenie bazyliki. Arcybiskup Pizzaballa razem z franciszkanami, m.in. polskimi zakonnikami opiekującymi się Grotą Narodzenia, celebruje uroczystą Pasterkę. W Mszy tradycyjnie bierze również udział prezydent Palestyny Mahmud Abbas razem z najbliższymi współpracownikami. Ciekawostką jest to, że tegoroczna Pasterka ma wyjątkowy charakter, ponieważ rozpoczynamy obchody 800 lecia pamiątkowego wystawienia - żłóbka betlejemskiego - we Włoszech, w miejscowości Greccio, które po raz pierwszy przygotował św. Franciszek z Asyżu. A działo się to kilka lat po jego podróży do Ziemi Świętej i spotkaniu z sułtanem, który powierzył skromnemu zakonnikowi z Italii tereny - miejsca, które były i są do dzisiaj znakami narodzenia, życia, śmierci i Zmartwychwstania Jezusa. My Franciszkanie od wieków sprawujemy pieczę nad tymi niezwykłymi miejscami razem z naszymi braćmi Prawosławnymi i innymi wspólnotami.

Jakie są polskie akcenty w Betlejem i w czasie Świąt Bożego Narodzenia?

Mówiąc o Domu Chleba, pamiętamy też o Domu Pokoju, czyli o sierocińcu Home of Peace, które został stworzony tu w Betlejem przez polskie elżbietanki, a wcześniej taki dom powstał ponad 50 lat temu w Jerozolimie. Home of Peace, to miejsce pełne rodzinnego ciepła nie tylko dla dzieci potrzebujących pomocy, ale dla każdego przybysza, który jest „w drodze”. Blisko Bazyliki Narodzenia Pańskiego, znajduje się jedno z naszych franciszkańskich domów pielgrzymkowych, Casa Nova Bethlehem: wychodząc z pokoju można dotrzeć w ciągu kilku minut na miejsce. Dlatego spotykamy tutaj często gości z „różnych stron świata”. Polskich pielgrzymów w razie potrzeby wspiera Doktor Rafiq Rishmavi ze swoją małżonką Ewą. Dr Rafiq studiował w Polsce, w Łodzi medycynę i obrał wymarzoną specjalizację, pediatrię. W Betlejem jest dyrektorem szpitala Beit Sahour, czyli znana i swojsko brzmiąca nazwa Pole Pasterzy. Wszyscy jesteśmy jedną, polonijną rodziną i zawsze mamy możliwość spotkania się w te niezwykłe Święta, „kiedy Niebo styka się z Ziemią”.

Warto też dodać, że w Grocie Betlejemskiej jest gdański akcent, mianowicie artystycznie wykonana z bursztynu, kryształu górskiego i metali szlachetnych „gwiazda betlejemska”, która zamieszczona w sklepieniu groty rozświetla subtelnym światłem przestrzeń żłóbka. Bardzo rzadko wprowadza się do tego sakralnego i historycznego miejsca jakiekolwiek „nowe akcenty”, a w tym wypadku inspiracja do wykonania symbolicznej gwiazdy „popłynęła” ze strony Kustodii Ziemi Świętej i to naprawdę jest niezwykłe i możemy być z tego dumni jako polski naród.

Najważniejsze przesłanie z Betlejem dla nas wszystkich?

Ziemia Święta to podróż do źródeł: wchodzenie w tajemnicę tego miejsca, to ciągłe odkrywanie nowego oblicza obecności Jezusa. Przypominając sobie sens słowa Betlejem, że jest to dom chleba, to każdego dnia dzielmy się chlebem i miłością (staropolskie powiedzenie być „dobrym jak chleb”), która jest zawsze pośród nas. Tylko trzeba nam to odkrywać na co dzień, czasami nawet w trudnej rzeczywistości. A Czytelnikom „Dziennika Bałtyckiego” życzę, aby każdy otrzymał szansę i choć raz w życiu mógł przeżyć Święta Bożego Narodzenia w Betlejem.