Tablice z postulatami powinny zostać w ECS - apeluje senacka Komisja Kultury

To posiedzenie odbyło się w Europejskim Centrum Solidarności i było poświęcone m.in. kwestii tablic z postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z sierpnia 1980 roku oraz perspektywie finansowania Europejskiego Centrum Solidarności.

Zaproszono na nie wielu gości, m.in. bohaterów Sierpnia 80, ale też przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, oraz dyrektora Narodowego Muzeum Morskiego Roberta Domżała. Ale zarówno z ministerstwa, jak i z muzeum nikt nie przybył.

Zaproszenie do udziału w posiedzeniu przyjęli za to Małgorzata Rybicka oraz Maciej Grzywaczewski, który wspólnie z Arkadiuszem Rybickim spisywał 21 postulatów MKS podczas strajku w sierpniu 1980 roku.

Obecny na posiedzeniu komisji marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki powiedział, że Senat RP jest tym miejscem, gdzie należy podjąć próbę poszukania rozwiązania w sprawie tablic oraz przyzwoitego finansowania ECS, które – jak zaznaczył - nie żąda wiele, „ledwie parę milionów”.

„Jak to się ma do tych wyrzuconych w błoto pakietów wyborczych czy do respiratorów widmo, to nie chcę na tym etapie tego nawet poruszać” – mówił marszałek.

Za ważniejszą uznał jednak sprawę historycznych tablic z 21 postulatami, które – jak podkreślał – uznano za światowe dziedzictwo, są objęte prawami autorskimi i należą do spadkobierców ich twórców.

„Próba usunięcia ich w bliżej nieokreślone miejsce, dyktowana tylko doraźnymi, podszytymi niechęcią motywami politycznymi jest nie do zaakceptowania” – stwierdził.

Wyraził też przekonanie, że byłoby tragedią i dramatem, jeżeli byśmy byli znowu zmuszeni jak za czasów ustroju totalitarnego te tablice ukryć i czekać na nowe czasy. „Czy naprawdę władza chce do tego dążyć? Nie można na to pozwolić” – pytał prof. Grodzki.

Prof. Małgorzata Omilanowska, była minister kultury, zasłużona dla ECS, podczas posiedzenia mówiła, że dla niej jest oczywiste, że te tablice są relikwią dla wszystkich ludzi, którzy walczyli o demokrację, dodając, że prawa autorskie są po stronie tych, którzy je stworzyli, a prawa do treści należą do całego świata.

- W imię popularności i popularyzowania treści zawartych w tych tablicach - proszę wybaczyć tę odrobinę sarkazmu ale pozwolę sobie na nią w tej sytuacji - chce się zwrócić się do pani Małgorzaty i Macieja i Sławomira, którzy mają prawa autorskie, że jeżeli kiedykolwiek pojawi się prośba ze strony tego nowego Instytutu Dziedzictwa Solidarności, aby umożliwić im powieszenie kopii tych tablic, to niech się na to zgodzą. Bo przecież jest to władza, która kopie ceni tak samo jak oryginały. Nie sądzę, żeby mieli jakiś problem z tym, że u nich zawiśnie replika tych postulatów - puentowała swoją wypowiedź.

Na zakończenie spotkania Komisja Kultury wydała oświadczenie, w którym opowiedziała się za pozostawieniem w ECS tablic z 21 postulatami.

Senatorowie podkreślają, że oryginalne tablice 21 postulatów są najważniejszym eksponatem, który definiuje przestrzeń całej wystawy w Europejskim Centrum Solidarności.

„To szczególny artefakt nadający sens znaczeniowy zarówno ekspozycji, budynkowi ECS, jak również wielu działaniom tej instytucji. Zgodnie z wolą autorów, ten ważny dokument sierpniowego strajku powinien pozostać głównym eksponatem w ECS” – czytamy w ich stanowisku.

Komisja Kultury i Środków Przekazu Senatu RP zwróciła się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o uszanowanie woli autorów i zachowanie wystawy stałej ECS w jej dzisiejszym kształcie. Zaapelowała także o przywrócenie dotacji podmiotowej dla ECS w wysokości z 2018 roku. „Osłabiając Europejskie Centrum Solidarności, niszczymy mit „Solidarności”, wspierając ECS, łączymy Polaków i wzmacniamy światowy autorytet naszego solidarnościowego dziedzictwa” – napisali senatorowie.

Inne stanowisko w tej sprawie prezentuje kierownictwo NSZZ „Solidarność” oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ich przedstawiciele uważają, że tablice powinny być eksponowane w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej, w której zostało podpisane porozumienie między władzami, a strajkującymi stoczniowcami. Obecnie Salą BHP opiekuje się powołany do życia w sierpniu 2019 r. Instytut Dziedzictwa Solidarności.