Poradnik dla wlaścicieli domów i działek: jak zbudować ogrodowy piec chlebowy, jak go wykorzystywać do poprawy jakości domowych wypieków

Ważne jest w tym przypadku wybranie odpowiedniego miejsca na piec, przygotowanie gruntu pod konstrukcję, opracowanie projektu i wybór materiałów. Od tego ostatniego czynnika warto zacząć, bo od tego będzie zależała m.in. waga konstrukcji.

Pierwszymi materiałami użytymi do budowy pieca, już w starożytności, były słoma i glina. Cóż, nawet dzisiaj można taką konstrukcję odtworzyć i wypiekać w niej smaczne bochenki i plackim jednak warto sięgnąć po bardziej nowoczesne materiały.Z czasem za

częto bowiem stosować też inne materiały, takie jak: cegłą szamotowa, kamień, a w końcu beton. Jeżeli zdecydujemy się na budowę pieca w ogrodzie - trzeba pamiętać, by wszystkie używane do wznienienia konstrukcji materiały były mrozoodporne.

W zależności od pomysłowości i poczucia estetyki budującego, piec może mieć dowolny kształt. Najczęściej jednak buduje się go na planie czworokąta. Bardzo istotne jest, aby miał solidną podstawę i dobrze zaizolowaną komorę pieczenia.

Na miejsce, w którym stanie piec, najlepiej wybrać zaciszną część ogrodu, tak aby było ono osłonięte od wiatru. Na pewno powinien stać z dala od przedmiotów i konstrukcji łatwopalnych,, a więc drewutni, wiat na drewno opałowe, domków ogodowych z drewna lub płyt.
Podłoże pod budowę pieca powinno być utwardzone, bo konstrukcja sporo waży. Należy zatem zdjąć wierzchnią warstwę gleby (na głębokość ok. 20 cm) i w utworzonym wykopie wylać 15-centymetrową warstwę betonu. Najtańszy jest beton samodzielnie przygotowany. Problem w tym, że niełatwo jest uzyskać mieszankę o optymalnych właściwościach. Żeby je zapewnić, warto uzupełnić mieszankę o plastyfikator do betonu, który polepszy właściwości robocze i wytrzymałościowe mieszanki.
Zamiast betonu, można użyć gotowj mieszanki do wyukonywania posadzki cementowej (sprawdzić, czy mrozoodporna!), kładzionej w dwóch warstwach (jedna warstwa może mieć maksimum 8 cm grubości): to rozwiązanie jest o wiele wygodniejsze i zdecydowanie skraca czas pracy.

Do budowy podstawy pieca nadają się bloczki betonowe, cegły klinkierowe oraz kamienie naturalne. Podstawę pieca wznosi się na planie czworokąta, na wysokość ok. 60 cm. Wnętrze powstałego czworokąta należy wypełnić kamieniami i piaskiem, a wierzchnią warstwę wylać ze zbrojonego betonu wzbogaconego perlitem (szkliwo wulkaniczne), który da efekt uszczelniający. Tutaj także można zastosować posadzkę cementową.
Następnie, na gotowej podstawie, układa się warstwę cegieł, która będzie podłożem pod komorę pieczenia. Podstawa musi być na tyle mocna, aby mogła udźwignąć sklepienie pieca oraz komin. Do murowania zarówno bloczków betonowych, jak i kamieni, odpowiednia jest gotowa zaprawa murarska, przygotowana według wskazań producenta. Natomiast do cegły klinkierowej należy użyć specjalistycznej zaprawy murarskiej do klinkieru, zawierającej tras – minerał pochodzenia wulkanicznego – który, między innymi, ogranicza możliwość wystąpienia wykwitów.

Komorę pieczenia buduje się na wcześniej wzniesionej podstawie. Jest to miejsce bezpośrednio narażone na działanie ognia, dlatego do jego budowy trzeba użyć cegły szamotowej, która jest odporna na wysoką temperaturę. Im grubsza cegła, tym lepiej, bo skumuluje więcej ciepła. Do murowania należy użyć specjalnej zaprawy szamotowej. Komora najczęściej ma kształt kopuły, a wtedy wznosimy ją na planie koła. W tym przypadku bardzo istotne jest dokładne ułożenie pierwszego rzędu cegieł, gdyż nada on kształt kopule.
W miejscu, gdzie jest łuk drzwiowy, najlepiej posłużyć się gotową formą stalową i cegłami w kształcie klina. Cegły układamy promieniście nad łukiem drzwiowym.
Przy wznoszeniu kolejnych rzędów komory pieczenia, cegły będą zbiegały się ku środkowi kopuły. Przydadzą się wtedy pręty, o długości odpowiadającej promieniowi kopuły. Z jednej strony oparte o podłoże, a z drugiej o cegły, przytrzymają je we właściwej pozycji do czasu związania zaprawy. Podpory usuwamy dopiero po wyschnięciu zaprawy. Tam, gdzie to możliwe, układamy cegły na tzw. mijankę.

Komorę pieczenia należy zaizolować od zewnątrz przy pomocy ok. 20 cm warstwywspomnianego perlitu lub 15 cm warstwy wełny mineralnej. Izolacja powstrzyma ucieczkę ciepła na zewnątrz. Ponadto, piec będzie się szybciej nagrzewał i dłużej pozostanie gorący. Jeżeli przykładając rękę do obudowy rozpalonego pieca nie czujemy gorąca - oznacza to, że całe ciepło pozostaje w komorze.
Drzwi do komory pieczenia powinny być szczelne, aby ciepło nie uciekało. Najlepiej zdecydować się na kupno trwałych stalowych.
Kolejny krok to obudowa komory pieca ścianami osłonowymi np. z kamienia lub cegły klinkierowej. Nie trzeba zachowywać formy kopuły, obudowa może mieć kształt dowolny.

Kiedy roboty murarskie dobiegną końca, powinno się odczekać przynajmniej tydzień, aż zaprawa wyschnie. Aby nie opóźniać procesu schnięcia, warto zabezpieczyć budowlę przed ewentualnymi opadami deszczu.

Ważnym elementem pieca jest komin, chociaż nie jest konieczny w przypadku najprostszych pieców wolnostojących na otwartej przestrzeni. To przez niego uchodzą gorące gazy z komory pieczenia. O budowie komina i o tym czy będzie on z cegły, czy zamontujemy gotowy stalowy, należy zadecydować już na etapie projektu. Można połączyć te dwa rodzaje kominów i do zbudowanej z cegły podstawy, wychodzącej z kopuły, zamontować część stalową. Ważne jest, aby przewód kominowy był prosty, a komin szczelnie przylegał do kopuły pieca. Wtedy ciąg będzie dobry i wszystkie zbędne gazy z komory pieczenia wydostaną się na zewnątrz.