Pokaz filmu FrackNation o wydobyciu gazu z łupków na UG. Rozmowa z producentem

Instytut Kościuszki: Czy bronisz w filmie korporacji energetycznych ?
Phelim: moją intencją nie była obrona korporacji energetycznych. Moją troską nie są firmy energetyczne, farmerzy z Pensylwanii ani polskie emerytki, dbam tylko o prawdę. Moją pracą jest mówić prawdęi być sceptycznym wobec tego, co mówią ludzie, a swoje słowa popierać dowodami. Prawda jest ważna” – może brzmi to niczym frazes, ale jeśli weźmiemy pod uwagę zjawiska, takie jak niezwykła popularność filmu Gasland, niemal całkowicie złożonego z przekłamań i dezinformacji, oświadczenie to nabiera pewnej głębi. Skupiłem się na strachu mieszkańców przez szczelinowaniem hydraulicznym, który jest bardzo prawdziwy, oraz na powodach jego powstania.

IK: Czy w swojej dziennikarskiej pracy okryłeś jaki faktyczny wpływ na środowisko wywiera szczelinowanie hydrauliczne?
Phelim: Jestem pewny, że nie ma ono szkodliwego wpływu. Nie tylko ja tak uważam, ale także m.in. Lisa Jackson, szefa Environmental Protection Agency w gabinecie Baracka Obamy. W całych Stanach Zjednoczonych nie udokumentowano ani jednego przypadku zatrucia wody w wyniku szczelinowania hydraulicznego. Łatwiej jest wygrać na loterii, niż zatruć wodę w stosując szczelinowanie hydrauliczne.

IK: Czy natrafiłeś na przypadki ciężkich chorób wywołanych zanieczyszczeniami środowiska powstałymi w procesie szczelinowania hydraulicznego?
Phelim: Spotkałem ofiary szczelinowania hydraulicznego, całe rodziny czuły się źle, ich babcia chorowała, pies chorował. Spotkałem ludzi, których żona już nie lubiła bądź nie mogli wstać rano z łóżka, pili za dużo, rozwodzili się… Mówili, że wszystko to jest spowodowane szczelinowaniem hydraulicznym. Ale tak naprawdę Ci ludzie wcale nie byli ofiarami szczelinowania, oni walczyli z przemysłem naftowym, bo mieli nadzieję, że w ten sposób się wzbogacą. Sądzili, że z pozwów przeciwko firmom naftowym można wyciągnąć miliony. Jeżeli spotykasz kogoś, kto może zarobić trzy, cztery miliony dolarów na pozwie sądowym, nabierasz wątpliwości co do jego twierdzeń. Ktoś taki ma motyw, aby przesadzać w prezentowaniu swoich argumentów. Zawsze chodzi o pieniądze. Także dziennikarze często tracą swój sceptycyzm pisząc o sprawach środowiskowych.

IK: A jak wyglądało finansowanie Twojego filmu?
Phelim: Fundusze zebrane zostały przez portal Kickstarter i były skrupulatnie weryfikowane przez producentów. Donatorzy byli sprawdzani, pod kątem relacji ze światem „wielkiej ropy”. Zdarzały się przypadki, że producenci musieli zwracać pieniądze pochodzące od ludzi zbyt blisko związanych z firmami wydobywczymi. Myślę, że jesteśmy pierwszym filmem w historii, który oddał odmówił przyjęcia pieniędzy od inwestorów.

IK: Jakie są szanse aby zwalczyć zły wpływ Gaslandu?
Phelim: O wiele prościej jest wystraszyć ludzi, niż ich uspokoić. Nie chodzi już o samą naukę, ale o wiarę i zaufanie. Trudno jest walczyć z emocjami za pomocą czystych faktów. Warto powiedzieć wprost – celem Josha Foxa, i ludzi jemu podobnych, jest całkowite zatrzymanie wszelkiego wydobycia paliw kopalnych na świecie. Nie interesuje go, czy wydobycie jest bezpieczne, czy nie. Jest to postawa ideologicznego bojownika. Trudno jest prowadzić z kimś takim jakąkolwiek debatę.
Ja pokazałem dowody, że fracking nie jest szkodliwy dla środowiska i na tym moja rola się kończy. Dostarczyłem dowodów, które inni powinni wykorzystać, aby walczyć w obronie wydobycia gazu z łupków. A jest o co walczyć. Wstępnie, tytuł filmu miał brzmieć „The Best Thing Ever” (pl. Najlepsza rzecz na świecie), bo takimi słowami niemal każdy farmer opisywał łupkową rewolucję i korzyści, jakie ze sobą przyniosła. To sposób, aby zmienić także waszą polską przyszłość, i to wy musicie walczyć w tej bitwie.

IK: Czy film nie omija istotnych problemów związanych z frackingiem? Np. takich związanych ze wzmożonym ruchem ciężkiego sprzętu?
Phelim: Robiac ten film musieliśmy iść w tym kierunku, w którym padały zarzuty. Gasland nie mówił o wzmożonym ruchu ciężarówek. Powiem wam wprost – jeśli zdecydujecie się wydobywać gaz z łupków, to zmieni wasz kraj. Na waszych drogach pojawi się mnóstwo ciężarówek, będziecie mieli dużo hałasu. Warto jednak dostrzec j drugą stronę medalu. Gorsze od wzmożonego ruchu jest tylko jedno – brak ruchu. Fracking zmieni wasz kraj na lepsze, od was zależy, czy chcecie tej zmiany czy nie. Nie można zrobić omletu nie rozbijając jajek.

IK: Widzisz często, jak kapitał rosyjski próbuje zniechęcić do wydobycia gazu z łupków?
Phelim: Wszystko zależy od Europejczyków. Ale Rosja nie jest waszym największym wrogiem. Wy jesteście waszym największym wrogiem. Wy musicie zdecydować, czy chcecie wydobywać gaz z łupków, czy nie. Myślę, że zachodnie organizacje środowiskowe są w tej chwili większym zagrożeniem niż Rosja. Rosja nie zatrzyma waszych prac wiertniczych. Przede wszystkim trzeba stworzyć przyjazne warunki prawne dla inwestorów i promować czytelność i jednoznaczność prawa.

IK: Do tej pory nie udało się zablokować szczelinowania hydraulicznego na szczeblu unijnym, ale w koalicji pro łupkowej jest tylko 7 państw na 28 państw należących do Unii Europejskiej. Dlaczego demokratycznie wybrana władza jest przeciwko wiedzy, rozumowi i nauce? Czy to nie jest może wpływ zewnętrzny?
Phelim: Dopatruję się tu wpływu wielkich zachodnich organizacji środowiskowych. Greenpeace jest ogromną korporacją z oddziałami w większości krajów na świecie, posiada więcej biur niż Chevron. I w interesie tej organizacji niekoniecznie zawsze leży mówienie prawdy. Jeśli prezes Chevrona kłamie, zamykają go do więzienia, wszczynane jest dochodzenie, cena akcji spada, bankierzy odwracają się od firmy. Prezes Chevrona ponosi konsekwencje. Jeśli prezes Greenpeace’u kłamie, zbiera więcej pieniędzy. „Wielkie środowisko powinno być traktowane jak wielki przemysł”.

IK: Kim jest Josh Fox?
Phelim: Proste, ale bardzo trafne pytanie. Urodził się i wychowywał na Manhattanie. Jego ojciec jest prawnikiem, a jego matka psychoterapeutką. Jest bogatym człowiekiem. Należy do tak zwanych elit, dobrze wykształconych ludzi, którzy nie wiedzą skąd bierze się elektryczność. To ludzie, którzy latają dookoła świata i mówią innym ludziom, że nie mogą oni latać dookoła świata. On nie robi tego dla pieniędzy. Jest prawdziwym ideologiem.

Premiera „FrackNation”, która odbyła się 13 lutego w Warszawie, ma na celu zainicjowanie krajowej debaty o wpływie wydobycia gazu z łupków na życie lokalnych obywateli. Krajową i europejską premierę filmu zorganizował Instytut Kościuszki we współpracy z Young Petro oraz wydawnictwem Claeys & Casteels. W pokazie w Kinie Muranów udział wzięło ponad 150 osób. Znaleźli się wśród nich przedstawiciele administracji, firm paliwowych, mediów i organizacji pozarządowych. W wydarzeniu udział wzięli Sławomir Brodziński wiceminister środowiska i Główny Geolog Kraju, były minister skarbu państwa Mikołaj Budzanowski, Prezes Najwyższej Izby Kontroli – Krzysztof Kwiatkowski oraz wiceminister gospodarki Andrzej Dycha. Pokaz objęty był Patronatem Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego.

Już 28 lutego pierwszy regionalny pokaz FrackNation odbędzie się na Pomorzu na Uniwersytecie Gdańskim.

Więcej informacji na temat samego filmu i przygotowań do premiery mogą Państwo znaleźć profilu IK na Facebooku: https://www.facebook.com/InstytutKosciuszki
oraz Twitterze: @IKosciuszki