Okno dla otwartych głów

Mowa o trwającym od minionego czwartku aż do niedzielnego wieczoru Festiwalu Kultur Świata Okno na Świat, który ożywiał centrum Gdańska przez kilka smutnych, zimnych dni. To już czwarta edycja imprezy, której założeniem jest prezentacja artystów, głównie muzyków, z różnych stron globu, co służyć ma dialogowi pomiędzy kulturami.

Trzeba przyznać, że służy coraz lepiej, ponieważ tegoroczna odsłona była najciekawsza i najbardziej różnorodna z dotychczasowych, a dzięki bezpłatnemu wstępowi na wszystkie wydarzenia nie było problemu z frekwencją, więc idea rozprzestrzenia się w narodzie. I pięknie! Może dzięki temu rasistowskie okrzyki na stadionach wyjdą z mody, choć do tego dojdzie zapewne w okolicach ćwierćwiecza Okna na Świat.

Festiwal, którego głównym organizatorem jest Nadbałtyckie Centrum Kultury z międzykulturowym i międzykontynentalnym dyrektorem Larrym Okay Ugwu na czele, ma bardzo otwarte i liberalne podejście do kultury ludowej. W programie nie ma miejsca dla cepeliowskich ujęć folkloru, w cenie są krzyżówki muzycznych kultur przeróżnych krajów i kontynentów, w dodatku przefiltrowane przez szkiełko globalnej kultury masowej, miejskiej.

Dzięki takiemu rozumieniu światowości mogliśmy zobaczyć i usłyszeć tak przedziwne i niezwykle interesujące propozycje jak turecki zespół Baba Zula grający mocno zelektronizowaną wersję muzyki orientalnej podaną w technice dubowej, punkowa orkiestra mandolinistów Kapaikos z Niemiec czy włoska formacja Municpiale Balcanica prezentująca własną wizję muzyki śródziemnomorskiej.

Ich muzyka nie zamknęła się w skansenie, ciągle ewoluuje i przekształca się pod wpływem tego wszystkiego, co dzieje się w klubach największych metropolii, ale równocześnie zachowuje walor egzotyki, świeżość i odkrywczość. Tu klasą dla siebie był polski kwintet Mitch & Mitch z muzykami m.in. Starych Singers i Baaby spoglądający z awangardowej perspektywy na brzmienia country.
Nie można ignorować faktu, że w XX wieku wieś przeprowadziła się do miasta i ten kierunek migracji będzie się utrzymywał także w naszym wieku XXI. Niewinnej kultury ludowej powstałej z potrzeby serca na zabitej deskami, odciętej od świata wiosce już prawie nie ma.

Są za to przypadki pięknie rozwijających się migracji pomiędzy kontynentami, na przykład kultura reggae, która z Jamajki przewędrowała do Londynu. Żywym dowodem na korzyści z tej tułaczki był koncert Ijahmana Levi, główny punkt sobotniego maratonu muzycznego pod gołym niebem na Targu Węglowym. Ludowe echa były słyszalne nawet w muzyce awangardowego niemieckiego tria Kammerfilme Kollektief zamykającego festiwal - w powodzi atonalnych brzmień można było wychwycić ślady archaicznego bluesa.

Okno na Świat pewnie nie miałoby racji bytu, gdyby nie dofinansowanie z Unii Europejskiej, dzięki niemu koncerty mogły być bezpłatne. Oczywiście dobra ciocia Unia zasila tylko te pomysły, które uzna za pożyteczne kulturowo, więc festiwal, który dialog przyjął za swoje posłannictwo, będzie rozwijał się także w następnych latach.

I bardzo dobrze, bo polska publiczność chętnie odwiedza imprezy z szeroko pojętą muzyką etniczną, nawet biletowane, jak gdyńska Globaltica, której tegoroczna edycja przebiła wszystkie dotychczasowe. Jest sprzyjająca koniunktura i trzeba z niej korzystać, nasłuchać się i naoglądać na zapas, by móc co wspominać w gorszych czasach.

Oby nie nadeszły!