Kto może odebrać dziecko z przedszkola? Czy po kilkulatka możemy wysłać starsze rodzeństwo? Komu placówka nie wyda dziecka?

Kilkulatka z przedszkola i młodszego ucznia ze szkoły podstawowej zwykle odbierają rodzice. Rodzic, szczególnie na początku roku szkolnego albo w sytuacji, gdy dziećmi opiekuje się nowy pracownik placówki, który nie zna jeszcze dobrze swoich podopiecznych i ich rodziców, musi liczyć się z tym, że zostanie poproszony o dokument tożsamości. Nie należy się obruszać – jeśli chodzi o bezpieczeństwo najmłodszych, lepsza jest bowiem nawet nadmierna ostrożność, niż odrobina niefrasobliwości.

Zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe (tekst jednolity: Dz.U.2021.1082) statut przedszkola powinien zawierać szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z przedszkola przez rodziców lub upoważnioną przez nich osobę, zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo. To oznacza, że w przedszkolnym statucie powinny znaleźć się wyraźne zapisy dotyczące tego, kogo rodzice mogą upoważnić do odbioru dziecka i jak takie upoważnienie ma wyglądać.

Nie istnieją przepisy, które nakazywałyby wydawanie dziecka z przedszkola wyłącznie osobie pełnoletniej. Do odbioru przedszkolaka rodzice mogą upoważnić jednak wyłącznie starsze dziecko, które ma przynajmniej 10 lat. Dlaczego? Po wyjściu z przedszkola, dziecko staje się bowiem uczestnikiem ruchu drogowego. W tym miejscu, aby nie łamać prawa, trzeba się zastosować właśnie do przepisów ruchu drogowego. I tak zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi wyłącznie pod opieką osoby, która ukończyła przynajmniej 10 lat.

W przypadku placówek niepublicznych, mogą one wprowadzić w swoich statutach (albo w umowie zawieranej z rodzicami) zapis, że rodzice mogą upoważnić do odbioru dziecka osobę przynajmniej 16-letnią. Co więcej – placówka może prosić rodziców o podpisanie dodatkowego oświadczenia, że ponoszą odpowiedzialność za dziecko odebrane przez upoważnioną osobę niepełnoletnią, od momentu jej odbioru z placówki.

Przy powierzaniu dziecka starszemu rodzeństwu, warto kierować się zdrowym rozsądkiem. Zdarzają się bowiem odpowiedzialne i zrównoważone 10-latki, które wystarczająco dobrze zaopiekują się młodszym bratem czy siostrą. Bywają też dzieci nastoletnie, których rozproszona uwaga naraża przedszkolaka na potencjalne ryzyko.

Dziecko z przedszkola lub szkoły mogą odbierać rodzice i osoby przez nich upoważnione. Nie istnieją żadne wytyczne, że dziecko może być wydane tylko pod opiekę osób z nim spokrewnionych. Rodzice mogą więc upoważnić zarówno sąsiadkę, koleżankę lub kolegę, swojego pracownika, czy własnych krewnych. I co ważne – każda z tych osób musi otrzymać formalną zgodę na odbiór malca. Nawet najukochańsza babcia czy najlepszy dziadek nie powinien móc odebrać z placówki wnuka, jeśli rodzice nie dopełnili formalności.

Co istotne – upoważnienie takie nie może być wyrażone w formie ustnej, nie może być to też „zgoda dorozumiana”. Upoważnienie musi mieć formę pisemną, a personel przedszkola lub szkoły ma prawo poprosić osobę, która przyszła po dziecko o dowód tożsamości.

Większość placówek przygotowuje dla rodziców gotowe formularze, na których wpisywane są dane osób upoważnionych do odbioru dziecka. Upoważnienie powinno być przygotowane i złożone w placówce zawczasu – nie w chwili odbioru dziecka.

Informacje, które powinny znaleźć się na upoważnieniu do odbioru dziecka:

• imię i nazwisko oraz numer dowodu tożsamości osoby upoważnionej do odbioru dziecka z przedszkola,
• imię i nazwisko dziecka,
• dzień lub okres, w którym ma obowiązywać upoważnienie,
• datę napisania upoważnienia,
• czytelny podpis rodzica lub opiekuna prawnego.

Prawo odbioru dziecka ze szkoły bądź przedszkola przysługuje rodzicom lub prawnym opiekunom. Nie ma tutaj znaczenia, czy żyją oni w związku małżeńskim, związku partnerskim, czy są po rozwodzie. W tej sytuacji prawo do obioru dziecka mają zarówno ojciec, jak i matka przedszkolaka lub młodszego ucznia. Przedszkole lub szkoła nie mogą odmówić wydania dziecka drugiemu z rodziców, nawet jeśli jeden z nich ich o to prosi.

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku, gdy któryś z rodziców ma odebrane prawa rodzicielskie. Wtedy nie może odbierać dziecka, a placówka nie ma prawa przedszkolaka czy ucznia wydać takiej osobie.

Samodzielny powrót dziecka ze szkoły jest możliwy tylko wtedy, gdy uczeń ukończył już 7 lat. W przypadku przedszkolaków nie ma takiej możliwości. Zgodnie z prawem maluchy nie mogą poruszać się bez opieki osób dorosłych – ani po chodniku, drodze dla pieszych czy innych ciągach komunikacyjnych.

Jeśli jednak jesteśmy pewni, że nasz 7-latek jest na tyle odpowiedzialny i uważny, że może samodzielnie wracać do domu, jako rodzice musimy złożyć w szkole odpowiednie oświadczenie.

Wyrażając zgodę na samodzielny powrót dziecka ze szkoły, upewnijmy się, że zna ono dobrze drogę do domu i potencjalnie niebezpieczne miejsca, jak przejścia przez ulicę itp. Warto przygotować dziecko do samodzielnych powrotów, wcześniej zwracając jego uwagę na istotne miejsca, podczas wspólnej drogi do i ze szkoły.

Na bieżąco również rozmawiajmy z dzieckiem o trudnych lub groźnych sytuacjach, w jakich może się znaleźć. Dotyczy to nie tylko uważności i bezpieczeństwa na drodze, ale też rozmów z osobami nieznajomymi, wsiadania do obcych samochodów czy osób, które podają się za znajomych rodziców i w ich imieniu chcą dziecko gdzieś zaprowadzić. Warto zachęcać dziecko do chodzenia w grupie rówieśników – nie tylko dla lepszego samopoczucia, ale również dla bezpieczeństwa.