Nad bezpieczeń-stwem XIV-wiecznego kościoła w Koźlinach czuwają dawni właściciele tych ziem. Obok jest bowiem stary protestancki cmentarz (choć nagrobki dawno zniknęły). W tej niewielkiej wiejskiej świątyni znajduje się cenny, a mało znany obraz "Zmartwychwstanie Chrystusa" autorstwa Bartholomeusa (Bartłomieja) Strobla Młodszego - malarza królów, jednego z najznamienitszych portrecistów i twórców malarstwa sakralnego baroku. Nie lada to sensacja, bo skąd wziął się właściwie Strobl w pomorskich Koźlinach?
Obrazy za 300 złotych
Podobno już dziadek Bartholomeusa Strobla był malarzem, ojciec Bartholomeus Strobl Starszy był nim na pewno i to u niego syn uczył się niełatwego fachu. Bartholomeus Strobl Młodszy - protegowany cesarzy niemieckich, Macieja i Ferdynanda II, nadworny malarz arcyksięcia Karola - urodził się około 1580 roku na Śląsku, w 1634 roku osiadł na Pomorzu. Dwa lata później zaczął malować dla króla Władysława IV. Tworzył obrazy religijne, a także portrety dygnitarzy koronnych i litewskich oraz zamożnych mieszczan. Zmarł w Toruniu.
- Mówi się, że obraz pochodzi ze świątyni Chrystusa Zbawiciela, którą zbudowano na Przedmurzu Gdańska. W 1635 roku burmistrz Valentin Bodecker zamówił u Strobla "Zmartwychwstanie Chrystusa" oraz dwa inne obrazy i to za małe pieniądze, bo zapłacił tylko 3o0 złotych. Potem artysta był znacznie droższy. Szachulcowy kościół na Przedmurzu po kampanii szwedzkiej został rozebrany celem wzmocnienia murów, ale być może był zniszczony - opowiada ksiądz proboszcz Krzysztof Zdrojewski.
Wtedy to obraz razem z górną częścią ołtarza trafił do Koźlin, do świątyni, którą zbudowano w XIV wieku, a więc w czasach, gdy w Gdańsku dopiero zaczynano budowę kościoła Mariackiego.
Dziś trudno dokładnie powiedzieć, co w Koźlinach pochodzi z tamtych lat. Bez wątpienia oryginalne są ściany główne. Na podłodze kościoła obecnie leży zupełnie nowy kamień, który zastąpił posadzkę z piaskowca ze Skandynawii. Niegdyś boki posadzki pokrywało klepisko, potem cementowa wylewka. Dlaczego? Otóż piaskowiec był materiałem drogim, a do Gdańska przywożono go ze Skandynawii, toteż kosztownym kamieniem wyłożono jedynie część centralną.
Na dębowej desce
W prezbiterium stoi manierystyczny ołtarz główny (z datą 1660 r. w płycinie predelli) - niezwykle cenny i wyjątkowo piękny. W środkowej części wisi namalowane na dębowej desce "Zmartwychwstanie Chrystusa" .
- Strobl jest malarzem, który nie szukał oprawy historycznej, więc nie ustawił żołnierzy rzymskich w strojach właściwych dla epoki Chrystusa, ale oglądamy ówczesną modę, trochę trącącą Szwecją - opowiada ks. proboszcz Krzysztof Zdrojewski. - Istotny szczegół to rana po włóczni z przebitego boku, niezwykle cieniutka, niemal symboliczna. Dlaczego tak to zostało namalowane? Nie wiemy. Może artysta celowo dla podkreślenia przemieniającej mocy zmartwychwstania nadał jej znamię śladowe.
- Proszę spojrzeć - dodaje po chwili ks. Zdrojewski - a tu mamy zachwiane pewne proporcje. Ręka żołnierza jest nieproporcjonalnie wielka w relacji do twarzy, ale może tą ręką chce się on zasłonić przed Chrystusem i dlatego została tak wyeksponowana. W końcu Strobl był portrecistą więc trudno go podejrzewać o tak szkolny błąd. Ta dłoń to tarcza osłaniająca przed wielkością Chrystusa, który zmartwychwstał. I co jeszcze jest charakterystyczne, to uciekające źrenice Chrystusa, jakby oderwane już od tej rzeczywistości.
Czytaj cały artykuł kupując e-wydanie gazety
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
