Kaszubi zacieśniają współpracę z Baskami

Warto szukać na świecie dobrych przykładów, nawet jeśli są daleko. Stowarzyszenie Kaszëbskô Jednota inspirujące pomysły znalazła na drugim końcu Europy - w Kraju Basków.

- Od kilku miesięcy prowadzimy współpracę z baskijską organizacją szkolną Baztan Ikastola - mówi Karol Rhode, działacz KJ. - Chcemy poznać się wzajemnie, ale też podzielić doświadczeniami, zwłaszcza że są sprawy, które nas łączą. Zarówno Kaszubi, jak i Baskowie walczą o zachowanie swojego języka i kultury.

Karol Rhode, zwraca uwagę, że w tych staraniach jest pewna istotna różnica. O ile w Hiszpanii warunki do rozwoju społeczności baskijskiej nastały po śmierci generała Franco, który zmarł w 1975 r., to Kaszubi musieli na taką możliwość czekać do upadku komunizmu. Oznacza to więc, że Baskowie mieli więcej czasu na kształtowania i umacnianie własnej tożsamości. I to dzisiaj widać.

- W szkołach baskijskich nauka wszystkich przedmiotów jest prowadzona w rodzimym języku. U nas kaszubski jest nauczany jako przedmiot dodatkowy - wskazuje działacz KJ. - Moim zdaniem, powinniśmy dążyć do wprowadzenia na Kaszubach baskijskiego modelu kształcenia.

Lepszemu poznaniu kultury i systemu edukacji Basków służyła podróż studyjna, którą niedawno odbyła sześcioosobowa delegacja KJ. Z inicjatywą wzajemnego poznania się i wymiany doświadczeń wyszli przedstawiciele Baztan Ikastola, organizacji skupiającej szkoły z wykładowym językiem baskijskim. Podczas pobytu w Kraju Basków doszło m.in. do spotkania z młodzieżą gimnazjalną. Duże wrażenie na działaczach KJ zrobiła świadomość europejskiej różnorodności oraz silna samoidentyfikacja młodych Basków. W maju będą oni zresztą uczestniczyć w międzyszkolnej wymianie z gimnazjum w Elblągu, jest więc szansa, że przy tej okazji odwiedzą Kaszuby.

Baskowie są narodem, którego populacja liczy około 3 mln 100 tys. osób. Nieco ponad 2 mln z nich zamieszkuje regiony Gipuzkoa, Bizkaia, Araba, Nafarroa w Hiszpanii. Blisko 300 tys. mieszka w regionach Lapurdi, Behe-Nafarroa, Zuberoa na terenie Francji. Pozostali stanowią baskijską emigrację osiadłą głównie w obu Amerykach.

Językiem baskijskim posługuje się obecnie 714 tys. osób. Jest to język przed praindoeuropejski, uznawany przez niektórych ekspertów za najstarszy język w Europie. Sytuacja prawna baskijskiego jest zróżnicowana - w trzech prowincjach (Gipuzkoa, Bizkaia, Araba), które wchodzą w skład autonomii Kraju Basków na terytorium Hiszpanii, język ten ma status języka oficjalnego (urzędowego). We wspólnocie autonomicznej Nawarry, będącej jednocześnie Prowincją Nawarry, gdzie Baskowie stanowią 30 proc. mniejszość, baskijski ma status języka półoficjalnego, zaś we Francji jest uznawany za język regionalny.