Baszta nad Nogatem w Malborku oczyszczona z części współczesnych cegieł. O przyszłości zabytkowej budowli zadecyduje konserwator

Baszta nad Nogatem w Malborku nie jest w dobrym stanie technicznym. Rozwarstwiająca się zewnętrzna warstwa cegieł zagrażała wszystkim, którzy przechodzili obok budowli. Tłumu spacerowiczów obecnie tam być nie powinno, bo bulwar nad rzeką jest przebudowywany. Ale stan obiektu przeszkadzał także wykonawcy inwestycji, gdyż odcinek promenady przebiegający obok musiał zostać czasowo wyłączony.

– W piątek (15.10.2021 r.) przekazaliśmy plac budowy, w celu rozbiórki zewnętrznego płaszcza – dowiedzieliśmy się od Józefa Barnasia, wiceburmistrza Malborka.

Prace rozpoczęły się w poniedziałek, 18 października, a we wtorek, 19 października w południe teren był już sprzątany. Jak się okazało, zdemontowano tylko część cegieł, które mogły runąć w dół w każdej chwili.

O losie budowli zadecyduje po oględzinach wojewódzki konserwator zabytków. Na pewno jednak całość będzie musiała zostać solidnie zabezpieczona, także od góry. Choćby po to, by deszczówka nie lała się na autentyczne cegły sprzed wieków. Według hipotez, to właśnie woda mogła przyczynić się do największych zniszczeń. Zewnętrzna otulina, jak się dowiedzieliśmy, nie była nijak związana z basztą, przez co mur cały czas mógł być zawilgocony.

Półkolista baszta z fundamentem z polnych kamieni została opisana w miejskim programie ochrony zabytków.

– W latach 70. XX wieku dobudowano do niej schody prowadzące ze wschodu, na wylanym stropodachu urządzono taras widokowy (schody i powierzchnia tarasu – wylewka betonowa). Ściany znacząco przemurowane z użyciem cegły maszynowej XIX- i XX-wiecznej, z odtworzeniem wątku gotyckiego, zaprawa cementowo-wapienna i wapienno-piaskowa. Tylko niewielkie partie murowane z cegły gotyckiej, w wątku gotyckim, na zaprawie wapiennej gruboziarnistej. Lico murów baszty przepruwają trzy otwory strzelnicze – można przeczytać w miejskim dokumencie.

To, co skrywały ceglany „płaszcz” i betonowa „czapa” z czasów PRL, to baszta zwana Bockturm, Schropenturm lub Recketurm.

– Stanowi jedyną pozostałość zewnętrznych murów południowych miasta, chociaż obecnie najlepiej jest go powiązać z murami zachodnimi, nadnogackimi. Wieża po raz pierwszy pojawiła się w dokumentach w roku 1458. Jej nazwa jest związana z wielokrotnym burmistrzem Malborka w drugim i trzecim dziesięcioleciu XV wieku – Piotrem Schrope. Na późniejszych planach miasta, z XVIII i XIX stulecia, opisywano ją pod nazwą Recketurm, a na schematycznym planie z 1893 r. wymieniona została pod nazwą „Sirocca” – czytamy w miejskim programie ochrony zabytków.