Zbadano, jak rolnicy widzą samych siebie i wieś. Niektórzy mogą być zaskoczeni odpowiedziami mieszkańców wsi

W kinach króluje najnowsza ekranizacja powieści Chłopi, jednak widz powinien pamiętać, że to realia końca XIX wieku, a dziś wieś wygląda zupełnie inaczej, choć niektóre problemy pozostały. Jaki jest dzisiejszy rolnik i polskie rolnictwo? W 2023 ponownie zbadano ten wizerunek.

Rozwój, nowoczesność i zrównoważona produkcja są najczęściej wskazywane w ocenie polskiego rolnictwa. Ponad połowa, bowiem 51,2 proc. mieszkańców obszarów wiejskich, uważa, że polskie rolnictwo jest dobrze zorganizowane. Jeszcze więcej, ponieważ 56,6 proc. mieszkańców wsi uznaje je za nowoczesne. Do tego ponad 3/4 mieszkańców obszarów wiejskich jest zdanie, że rolnicy są zaradni (77,4 proc.).

To niektóre z wyników badania, w którym wzięło 2,5 tys. mieszkańców obszarów wiejskich z całej Polski, w tym 878 osób związanych z rolnictwem, pozostałe nie zajmują się rolnictwem.

W galerii znajdziesz odpowiedzi na pytania o przyciągnięcie młodych do rolnictwa, sytuację materialną i na temat zakupu ziemi rolnej.

Co roku na zlecenie kilku instytucji rolniczych powstaje raport Polska wieś i rolnictwo. Badanie realizowane na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przygotował Market Research World z Gliwic.

Z wysoką akceptacją ankietowanych spotkało się twierdzenie, że w rolnictwie pracuje się więcej/ciężej niż w innych zawodach 77,4 (proc.), tylko 8,3 proc. respondentów uważa, że pracuje się mniej/lżej.

Z poglądem, że polscy rolnicy chronią środowisko, zgadza się 64,9 proc. respondentów. 61,4 proc. uważa, że na wsi zostają osoby, które chcą tu mieszkać i się rozwijać, a 11,9 proc., że zostają głównie osoby, które nie widzą dla siebie innej alternatywy.

Co ciekawe, wzrósł poziom przekonania, że rolnicy są zaradni. Takie twierdzenie akceptuje 77 proc. ankietowanych, podczas gdy w latach 2021-22 były to 50-53 proc. Więcej osób stwierdziło, że w rolnictwie pracuje się dłużej/ciężej niż w innych zawodach (w 2023 r. 77 proc., w latach 2021-22 było to 59-62 proc.).

Tylko 21,4 proc. mieszkańców obszarów wiejskich uważa, że w polskim rolnictwie dokonują się zmiany na lepsze, niemal połowa uważa, że zmiany są zarówno na lepsze, jak i na gorsze, a niespełna 1/4 stwierdzi, że sytuacja zmienia się na gorsze.

Nie każde gospodarstwo rolne pozwala utrzymać się z tej działalności. W raporcie wskazano, że spośród osób kierujących gospodarstwami rolnymi 64,2 proc. deklaruje, że jest w stanie utrzymać siebie/rodzinę wyłącznie z gospodarstwa rolnego, natomiast 29 proc. udzieliło odpowiedzi negatywnej. Im większe gospodarstwo, tym więcej odpowiedzi twierdzących.

Prawie 1/4 kierujących gospodarstwami rolnymi podejmuje pracę pozarolniczą (23,9 proc.). W 2022 roku było to 27,7 proc., w 2021 roku 21,9 proc. Wahania są zatem niewielkie, jednak nie wszyscy, którzy chcieliby szukać dodatkowego zarobku poza rolnictwem, mogą to zrobić. Jak zadeklarowali ankietowani, głównym powodem niepodejmowania dodatkowej pracy jest brak czasu (64,7 proc.).

Pracę pozarolniczą z kierowaniem gospodarstwem częściej łączą mężczyźni 26,4 proc., niż kobiety 19,7 i częściej osoby poniżej 35 lat niż w wieku 55.

Rolnicy chcą, a czasem muszą inwestować, by poprawiać konkurencyjność swojego gospodarstwa. Osoby kierujące gospodarstwem rolnym za kluczowe inwestycje na najbliższe 5 lat uznają wg. wyników badania:

• inwestycje w maszyny rolnicze - 53,3, proc.
• remont budynków gospodarczych - 50,4 proc.
• zakup ziemi - 50 proc.
• remont posiadanych maszyn rolniczych - 49,6 proc.

W raporcie wskazano także, że kobiety częściej od mężczyzn wybierają remont maszyn, niż zakup nowych.

Spadek opłacalności produkcji rolniczej również znalazł odzwierciedlenie w raporcie. W badaniu potwierdziły się wskazywane przez analityków negatywne skutki wojny na Ukrainie i pandemii COViD-19 dla opłacalności produkcji rolniczej wśród kluczowych barier rozwoju gospodarstwa rolnego.

Kierujący gospodarstwa gospodarstwami wśród głównych barier rozwoju wymieniają:

• niską opłacalność produkcji n- 63,5 proc. wskazań ogółem,
• zbyt mały areał - 43 proc. wskazań ogółem, w tym 34 proc. jako I wskazanie,
• trudności ze sprzedażą produktów - 40,3 proc. ogółem,
• zbyt wysokie ceny ziemi - 39,3 proc. ogółem

Źródło: Raport Polska wieś i rolnictwo 2023