Trójmiejskie elektrociepłownie dziś i jutro [ROZMOWA]

PGE Energia Ciepła przygotowuje się do transformacji swoich aktywów ciepłowniczych. Maleć będzie udział węgla jako głównego paliwa. Jak będzie wyglądało ciepłownictwo w Trójmieście za 10-20 lat?

Faktycznie, dużo ostatnio się dzieje. Elektrociepłownie w Gdańsku i w Gdyni razem tworzą PGE Energia Ciepła Oddział Wybrzeże, spółkę z Grupy Kapitałowej PGE, największego spośród polskich koncernów energetycznych. To właśnie w Gdańsku 2 lata temu PGE, po odkupieniu aktywów ciepłowniczych od EDF, przedstawiło strategię dla ciepłownictwa i ogłosiło, że ma ambicję rozwoju i transformacji polskiego ciepłownictwa. PGE Energia Ciepła ma 25 proc. udziału w krajowym rynku ciepła, zatem jest to uprawniony mandat do tego, żeby być liderem zmian w polskim ciepłownictwie. Poprzednie pokolenie ciepłowników ukształtowało dzisiejsze aktywa wytwórcze w latach 70-90-tych XX wieku i przez ten czas, modernizując i inwestując w pracujące urządzenia, czerpaliśmy z tego korzyści jako mieszkańcy i jako region. Dzisiaj stoimy przed nowymi wyzwaniami, choć należy podkreślić, że od lat utrzymujemy wysokie standardy środowiskowe, co możliwe jest m.in. dzięki produkcji ciepła w procesie wysokosprawnej kogeneracji.

Co to znaczy wysokosprawna kogeneracja?

Kogeneracja to wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej w jednym procesie technologicznym, co prowadzi do znacznie mniejszego zużycia paliwa, niż w procesach rozdzielonych. Wpływa to nie tylko na koszty produkcji, ale też na ograniczenie emisji dwutlenku węgla i innych szkodliwych związków chemicznych do atmosfery. Produkcja ciepła i energii elektrycznej na tym samym strumieniu paliwa daje dwa efekty - ograniczenie zużycia paliwa opałowego o blisko połowę i blisko o połowę ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Natomiast, nie ma co ukrywać, że urządzenia wytwórcze, szczególnie te oparte na paliwie węglowym, zrobiły już swoją robotę i czas na transformację.

Jak będzie wyglądała transformacja w ciepłownictwie na lokalnym trójmiejskim rynku?

Z pewnością będzie to dalszy rozwój infrastruktury pracującej w technologii kogeneracji, jednak, zgodnie z globalnymi trendami, będziemy wprowadzać paliwo niskoemisyjne. Pracujemy nad „Projektem przemysłowym dla Elektrociepłowni Gdyńskiej”. Planujemy, że na sezon grzewczy 2023 -2024 nowa kotłownia rezerwowo-szczytowa zasilana paliwem olejowo-gazowym wyeliminuje kocioł ciepłowniczy zasilany węglem. W 2025 roku wyeliminowany zostanie podstawowy blok węglowy i zastąpiony zostanie blokiem gazowo-parowym o wyższej sprawności i korzystniejszej proporcji produkcji energii elektrycznej na strumieniu ciepła. Planujemy, że będzie to blok klasy 140 MW, dzięki któremu produkcja będzie trzykrotnie większa niż dzisiaj.

Jak to zastępowanie bloków będzie wyglądało w praktyce?

Nie możemy pozbawić klientów dostaw ciepła i powiedzieć przepraszamy, trwa budowa bloku, proszę zaopatrzyć się w koce i śpiwory. Mamy miejsce w Gdyni na postawienie bloku gazowo-parowego w ciągu istniejących bloków elektroenergetycznych i dopiero po rozruchu tych nowych bloków i uzyskaniu ich pełnej mocy, stare odejdą w zapomnienie.

A kiedy możemy spodziewać się nowych inwestycji w Gdańsku?

Na sezon grzewczy 2021-22 zaplanowaliśmy otwarcie nowej kotłowni rezerwowo-szczytowej w Gdańsku. Będzie to kotłownia, składająca się z czterech kotłów: dwóch olejowo-gazowych i dwóch elektrodowych, elektrycznych. Będzie to pierwsze takie wdrożenie w Polsce. To rozwiązanie jest już znane w Europie i na świecie, ale w Polsce, właśnie w Gdańsku, będzie to pierwsza taka inwestycja. Nowe kotły będą zasilane energią elektryczną z naszych generatorów, które dzisiaj produkują energię elektryczną na potrzeby krajowego systemu. Już w najbliższej przyszłości, przy ostrej zimie, ta wyprodukowana przez nas energia będzie "paliwem" do produkcji ciepła. W związku z tym, nie będzie dodatkowego źródła emisji, kotły będą zeroemisyjne. W kotłowniach szczytowo-rezerwowych jest to ekonomicznie uzasadnione i stanowi elastyczne narzędzie rynkowe. Mam nadzieję, że będziemy tutaj szkolili całą armię energetyków, aby poznali to innowacyjne rozwiązanie.

Ogrzewanie elektryczne nie jest przypadkiem najdroższe?

Energia elektryczna będzie pochodziła z naszych generatorów i będzie podlegała ocenie ekonomicznej w konfrontacji z rynkiem zarówno paliwowym jak i produktowym. Jeżeli chodzi o podstawowe bloki, odtworzenie ich w innej formule, niż obecna, oparta o paliwo węglowe, to dla Gdańska perspektywa 2025-2028. Mamy 4 bloki w Gdańsku. Pierwsza para bloków jeszcze przed 2030 rokiem zostanie wyłączona z eksploatacji i zastąpią ją bloki gazowo-parowe. Taka konfiguracja i transformacja tych urządzeń oraz wprowadzenie przede wszystkim do miksu paliwowego – gazu, jako podstawowego paliwa oraz oleju, energii elektrycznej i węgla zapewni optymalną pracę elektrociepłowni.

W cieple systemowym zagrożenia chyba nie ma? W Trójmieście PGE Energia Ciepła jest praktycznie jedynym dostawcą energii i ciepła.

Ambicją PGE Energia Ciepła jest, aby usługa, jaką sprzedajemy, czyli komfort cieplny, była usługą pierwszego wyboru. A jest to wyzwanie w dzisiejszych czasach. Odbiorcy usług stali się wymagający. Jako producenci ciepła sieciowego konkurencji w aglomeracji trójmiejskiej rzeczywiście nie mamy, ale za to ciąży na nas ogromna odpowiedzialność za niezawodność, bezpieczeństwo, ekologię i konkurencyjność cenową naszego ciepła. Dzisiaj, szczególnie w dużych aglomeracjach, tak jak w Trójmieście, obserwujemy na rynku wzrost popularności stylu życia w zgodzie z tym, co każdy z nas lubi robić, powierzając jednocześnie codzienne obowiązki nowym technologiom i profesjonalistom. To się już dzieje. Potrzebujemy zatem także pracowników z nowymi kompetencjami, innym spojrzeniem na odbiorców ciepła. Z nowym pokoleniem energetyków wchodzi do firmy świadomość, że nie odpowiadamy wyłącznie za sprawność urządzeń, ale również za komfort życia mieszkańców. Ciepło i energia elektryczna nie mają atrakcyjnego opakowania. System regulacji, który nas obowiązuje, nie daje możliwości wprowadzania promocji ani bonusów. Dzisiaj trzeba zupełnie inaczej myśleć o naszym produkcie niż tylko dostawa ciepła rurą ciepłowniczą.

Konkurować zaczynacie ze świadomością i chęcią mieszkańców i firm do podejmowania działań dla ochrony środowiska i energetyki odnawialnej?

Kiedyś uważaliśmy, że działania prooszczędnościowe na rynku są w sprzeczności z naszymi interesami biznesowymi. Dzisiaj mówimy zupełnie inaczej. Zadowolony odbiorca utrzymuje z nami dobre relacje na lata. Proszę popatrzeć, co się stało na rynku elektroenergetycznym. Konwencjonalni dostawcy energii nie obawiają się prosumentów. Wręcz przeciwnie. Może dojść do tego, że za ok. 30 lat dojdzie do decentralizacji systemów ciepłowniczych. Trójmiasto być może będzie tego przykładem. Przewrotnie mówimy, że to jest największe miasto „górzyste” w Polsce. Jeżeli górne tarasy będą się rozwijały tak szybko, jak dzisiaj, to z punktu widzenia ekologicznego i komfortu dostaw trzeba będzie podzielić obszary zaopatrywania w ciepło na mniejsze jednostki. Niezbędnym krokiem będzie wprowadzenie odnawialnych źródeł energii do tych systemów i zaoferowanie proekologicznych rozwiązań w pakiecie z ciepłem systemowym. Nasza usługa dostawy komfortu cieplnego ma być usługą pierwszego wyboru. Dzisiaj jesteśmy atrakcyjni. Jesteśmy obecni w Gdańsku, Sopocie, Gdyni, Rumi oraz w Kosakowie i to nie koniec naszej ekspansji. Obserwujemy duże zainteresowanie klientów ciepłem systemowym, komfortem, jaki daje poczucie, że nie muszą angażować swoich środków i czasu w zaspokojenie ciepła. Zmieniamy się już dziś, ale trzeba zdawać sobie sprawę, że o sile i wartości firmy świadczą jej ludzie.

No właśnie. Mówi się o luce pokoleniowej w energetyce. Czy Was też to dotyczy?

Co roku celebrujemy Dzień Energetyka i widzimy, jak nowe pokolenie przenika się ze "starymi" mistrzami, wybierającymi się już wkrótce na zasłużoną emeryturę. Mają oni jeszcze jedno zadanie do spełnienia - przygotowanie swoich sukcesorów. PGE Energia Ciepła realizuje ogólnopolski projekt współpracy ze szkołami po nazwą "Energetyczna Kariera", który realizujemy także w Gdańsku. Od trzech lat współpracujemy z Zespołem Szkół Energetycznych, zachęcając młodzież do zawodu energetyka. Otworzyliśmy się na praktyki zawodowe, uczniowie odbywają u nas staże, a najlepsi mogą liczyć na wsparcie finansowe. Przez 3 lata przyjęliśmy 15 absolwentów tej szkoły, którzy rzeczywiście świetnie się spisują. Naszą misją jest pokazać, że zawód energetyka to ciekawy zawód przyszłości.

Komfort cieplny wynikający z ciepła systemowego to nie tylko wygoda, ale także aspekt otoczenia i spojrzenia na jego potrzeby poprzez społeczną odpowiedzialność.
W tym roku mija 25 lat odkąd zapadła decyzja o rewitalizacji budynku elektrociepłowni Ołowianka i przekształcenia jej w centrum muzyczno-kongresowe. Filharmonia to nasza perełka na miarę europejską, obiekt z którego jesteśmy dumni. Dzisiaj w dawnej hali turbin ludzie, także nasi byli pracownicy, którzy te turbiny obsługiwali, słuchają koncertów na najwyższym artystycznym poziomie. Dlatego pamiętając o historii Oławianki i realizując cele społecznej odpowiedzialności biznesu, zostaliśmy Mecenasem Polskiej Filharmonii Bałtyckiej. W inne projekty związane z ekologią, bioróżnorodnością, wspieraniem potrzebujących, włączają się także pracownicy. W tym roku po raz dziesiąty, w ramach projektu PGE Energia Ciepła „Dzielimy się ciepłem”, przekazaliśmy organizacjom pożytku publicznego wsparcie finansowe na pokrycie rachunków za ciepło i energię elektryczną. Już ponad 40 organizacji pozarządowych uzyskało nasze wsparcie finansowe, dzięki czemu ich nieoceniona działalność społeczna mogła się rozwinąć. W okresie letnim, w ramach działań na rzecz klimatu, nasi pracownicy zamienili jako środek transportu samochody na rowery. 300 osób w różnych naszych lokalizacjach w całej Polsce, które pozostawiły na 3 miesiące samochody w garażu, wykręciło 300 tysięcy km, każdy średnio 1000 km, a liderzy po 10 000 km. To była jedna z tych akcji, kiedy mogliśmy zrobić coś dla siebie, ale i dla planety.

Wiem, że dużym zainteresowaniem mieszkańców cieszy się Dzień Otwarty Elektrociepłowni…

Tak, co roku gościmy tłumy mieszkańców, którzy są ciekawi, jak produkuje się ciepło i energię elektryczną. Już dzisiaj zapraszam chętnych do odwiedzenia nas w czerwcu przyszłego roku.