Rzeką i kanałem z Gdańska na Mazury

Do Iławy czy Ostródy dotrzeć można np. pociągiem, samochodem, rowerem. Zapominamy jednak, że istnieje również droga wodna - bardzo atrakcyjny szlak dla wycieczek i żeglarzy. Trasa ta zostanie odnowiona. Z centrum Gdańska będzie można dotrzeć na pokładzie jednostki pływającej aż np. do Ostródy czy na Jeziorak - najdłuższe w Polsce jezioro - i do Iławy. O rewitalizację, czyli ożywienie rzek i kanałów, umożliwiającą podróżowanie w ten sposób, zadbają samorządy z dwóch województw: pomorskiego i warmińsko-mazurskiego, realizujące wspólnie "Program rozwoju dróg wodnych delty Wisły i Zalewu Wiślanego", w zakresie turystycznego ich wykorzystania. Program ten, zwany w skrócie "Pętlą Żuławską", dotyczy fragmentu międzynarodowej drogi wodnej o symbolu: E-70.

Plany realizacji rozłożone są na kilka lat, ale w Gdańsku już do końca przyszłego roku zostaną urzeczywistnione najważniejsze przedsięwzięcia.

- Powstanie przystań dla kilkudziesięciu jachtów przy Wyspie Sobieszewskiej - dowiadujemy się od Krzysztofa Rudzińskiego, dyrektora Wydziału Programów Rozwojowych Urzędu Miejskiego w Gdańsku. - Ponadto planowany jest most zwodzony nad śluzą w Przegalinie. Teraz istnieje tam most stały, który trochę utrudnia żeglugę większym jachtom. Nowa przeprawa w Przegalinie będzie gotowa prawdopodobnie pod koniec 2009 roku. W Gdańsku będzie kursował tramwaj wodny, łączący ponad dwadzieścia przystani. Miasto stara się o dofinansowanie tych zamierzeń z funduszy Unii Europejskiej.

Kanał Elbląski, zwany też Ostródzko-Elbląskim, jest jednym z najatrakcyjniejszych fragmentów drogi wodnej z Gdańska na Warmię i Mazury. O jego rewitalizację zabiega województwo warmińsko-mazurskie. Jak zapewnia Jacek Protas, tamtejszy marszałek, modernizacja zostanie wspar- ta funduszami unijnymi z Regionalnego Programu Operacyjnego Warmińsko-Mazurskiego.

Niezbędna jest też większa troska o ochronę natury. Okazuje się bowiem, że między Elblągiem a Buczyńcem czasami jest za płytko. Dzieje się tak wówczas, gdy wiatry wypychają wodę z rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego. Wzmocnienia wymagają także mechanizmy kanału. Powstał on bowiem w XIX wieku, a jego urządzenia poruszane są siłą, a właściwie ciężarem wody spadającej na koła ciągnące liny, do których przymocowane są wózki dla statków. Na tych wózkach jednostki pływające wciągane są na wzniesienia. Takie pochylnie funkcjonują tylko w Polsce. Są więc niebywałą atrakcją, którą i Trójmiasto powinno się chwalić.

Podobna, lądowo-wodna droga dla statków, powstała w Ameryce Północnej, ale jest nieczynna. Także niezwykły rezerwat jezioro Druzno, uznawany za polską Amazonię albo Everglades, musi być częściej polecany gościom.

Na międzynarodowym szlaku

Rozmowa ze Zbigniewem Ptakiem, kierownikiem Biura Rozwoju Dróg Wodnych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego.

Jakie znaczenie ma dla żeglugi śródlądowej unowocześnienie Kanału Elbląskiego?
Olbrzymie. Na jeziorach mazurskich robi się już ciasno dla jachtów i innych jednostek pływających. Stamtąd coraz częściej ich użytkownicy będą kierować się na Zalew Wiślany i w deltę Wisły, korzystając właśnie z kanału. Jego remont jest niezbędny, bo urządzenia są już wyeksploatowane.

W delcie Wisły też nie jest najlepiej dla żeglarzy i turystów.
Poprawie sytuacji ma służyć zrealizowanie programu "Pętla Żuławska" Posiada on znaczenie również dla międzynarodowej komunikacji wodnej na szlaku E-70. Jeszcze w lipcu, w Kadynach, odbędzie się spotkanie w tej sprawie. E-70 przebiega od Antwerpii do Kłajpedy, w Polsce od Odry przez Bydgoszcz i Zalew Wiślany. Uzyska w naszym kraju status drogi wodnej II klasy, co umożliwi międzynarodową komunikację.

Ile obiektów zostanie zbudowanych na Żuławach?
W urzeczywistnienie zamierzeń zaangażowało się kilkanaście podmiotów z województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. W każdej gminie, która włączyła się do tego, powstanie jeden albo nawet trzy obiekty, np. przystanie czy mosty. Razem ich będzie około 30. To ułatwi żeglugę.

Atrakcje szlaku

1. Żuraw Gdański - najstarszy w Europie drewniany dźwig portowy
2. Śluzy w Przegalinie
3. Śluza Gdańska Głowa
4. Mosty zwodzone (kolejowy i drogowy) w Rybinie i stacja pomp przeciwpowodziowych
5. Atrakcje Elbląga
6. Jezioro Druzno - rezerwat ornitologiczny
7. Pochylnie Kanału Elbląskiego (jazda statków po lądzie) w Całunach, Jeleniach, Oleśnicy, Kątach i Buczyńcu, Muzeum Kanału Elbląskiego w Buczyńcu
8. Śluza w Miłomłynie
9. Jeziorak - najdłuższe jezioro w Polsce
10. Wielka Żuława w Iławie - największa śródlądowa wyspa