Rozpoczęły się prace w powozowni pałacowej w Waplewie. Ale to dopiero początek dużego projektu

Rozpoczęte właśnie prace w powozowni to element szerszego projektu, przewidzianego na przynajmniej kilkanaście lat. Maciej Kraiński, kurator muzeum, określa je jako drugi etap przywracania majątkowi dawnego wyglądu. Po pałacu, jak mówi, przyszedł czas na zabudowania folwarczne. Za czasów Sierakowskich stanowiły one zaplecze potężnych, liczących pięć tysięcy hektarów dóbr ziemskich.

- W etapie trzecim, ale to pieśń przyszłości, będzie trzeba zająć się parkiem - mówi kurator muzeum.

Przypomnijmy, że przed laty dwór połączony był od strony parku z pięknym ogrodem zimowym – Sierakowscy słynęli ze swoich kolekcjonerskich zamiłowań, w tym również botanicznych. Oranżeria ta została później przekształcona na oficynę mieszkalną.

Pałac hrabiów Sierakowskich to jeden z najcenniejszych zabytków ziemi sztumskiej. Jest to jednak nie tylko pamiątka przeszłości, ale wciąż żywe świadectwo żywotności, kultywowania tradycji i patriotyzmu polskiej ludności Powiśla. Największe zasługi mają tu polskie rody szlacheckie (obok Sierakowskich wymienić tu można m.in. Donimirskich, mających siedzibę w Czerninie). Poniosły też one ogromną daninę krwi - mordowane od pierwszych dni wojny przez niemieckich bandytów.

Przy okazji prac remontowych w powozowni przypomnijmy sobie historię pałacu w Waplewie Wielkim.

Waplewo wspomniane jest po raz pierwszy w 1376 roku, jako Wapils. W XIV wieku miejscowość należała do Segenanda von Wapils – rycerza zakonu krzyżackiego. Pod koniec tego wieku majątek przeszedł na ponad 100 lat w ręce rodziny Rabe herbu Kos.

Przypuszczalnie w tym właśnie czasie powstał w Waplewie pierwszy dwór. W 1611 roku majątek waplewski stał się własnością rodziny Niemojewskich herbu Rolicz, a następnie trafił w ręce hrabiego Jana Biberstein-Zawadzkiego herbu Rogala, spokrewnionego po kądzieli z Wazami.

Zawadzki postawił w Waplewie murowany dwór, który w swym obrysie zachował się do dnia dzisiejszego. Szlachecka rezydencja otrzymała formę niskiego, parterowego budynku z bocznymi skrzydłami naśladującymi alkierze. Po Zawadzkich Waplewo otrzymali Chełstowscy, a w 1726 roku majątek przeszedł w ręce rodu Bagniewskich, herbu Bawół. Powtórne małżeństwo wdowy po Bagniewskim wniosło majątek waplewski do rodziny Sierakowskich, herbu Ogończyk.

W 1888 roku Sierakowscy rozbudowali dwór, nadając mu charakter pałacowy. Od frontu jest to parterowy budynek z ryzalitem pośrodku i dwoma niższymi skrzydłami bocznymi. Tylna część budynku po przebudowie neoklasycznej nabrała cech antycznej budowli – jest piętrowa.

Sierakowscy utrzymali majątek waplewski do czasów II wojny światowej. Po wojnie majątek przejął Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej. W latach 70. obiekt został poddany gruntownemu remontowi. W listopadzie 2006 r. zespół pałacowo-parkowy w Waplewie przekazany został Muzeum Narodowemu w Gdańsku - jako Muzeum Tradycji Szlachty Polskiej.