Pomorze: Interpelacja Łopińskiego w sprawie kas oszczędnościowo-kredytowych

(pisownia oryginalna)

Warszawa 12 stycznia 2012 r.
MACIEJ ŁOPIŃSKI
Poseł na Sejm RP

Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Interpelacja poselska

W dniu 21 kwietnia 2009 r. Sąd Rejonowy w Słupcy, w osobie doświadczonego sędziego, wówczas przewodniczącego wydziału cywilnego, wydaje - w dniu złożenia do niego takich wniosków - kilkadziesiąt orzeczeń umożliwiających prowadzenie egzekucji, to jest postanowień o nadaniu klauzuli wykonalności (dotkniętym nieważnością) tytułom egzekucyjnym przeciwko Południowo-Zachodniej SKOK z siedzibą we Wrocławiu (obecnie SKOK Wspólnota z siedzibą we Wrocławiu). Sąd Rejonowy w Słupcy nadaje powyższe klauzule wykonalności chociaż - o czym wie każdy prawnik, a nawet student prawa - właściwy do ich nadania jest wyłącznie Sąd Rejonowy we Wrocławiu, jako sąd właściwy dla siedziby SKOK, będącej dłużnikiem.

W dniu 24 kwietnia 2009 r. o godzinie 8.30 w położonych w różnych częściach województwa dolnośląskiego 24 oddziałach oraz centrali Południowo-Zachodniej SKOK z siedzibą we Wrocławiu (obecnie SKOK Wspólnota z siedzibą we Wrocławiu) pojawili się jednocześnie przedstawiciele 9 kancelarii komorniczych w asyście Policji, którzy - jako prowadzący postępowania egzekucyjne przeciwko tej SKOK przystąpili do zajmowania gotówki w jej oddziałach; zajęciu gotówki, w ilości zaledwie kilkudziesięciu tysięcy złotych w poszczególnych placówkach towarzyszyły takie czynności jak przeszukanie kasjerek czy próby odebrania gotówki bezpośrednio od członków, dokujących wpłat na rachunki. Komornicy ci zdecydowali się na bardzo nietypowy, podważający zaufanie członków do SKOK, sposób egzekucji, jakim jest zajęcie gotówki w placówkach, pomimo, że na rachunkach SKOK znajdowało się w tym dniu ponad 90 mln. zł, oczywistym zatem i znacznie bardziej efektywnym sposobem egzekucji było w tym przypadku zajęcie tych rachunków.
Śledztwo w powyższych sprawach trwa już od kwietnia 2009 r. i nie przyniosło dotąd wymiernych wyników, zmieniają się prowadzący je prokuratorzy.

W 2009 r. przeprowadzono w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, w 16 spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz podmiotach powiązanych z kasami zmasowane kontrole skarbowe. Przed zakończeniem tych kontroli, jesienią 2009 r. zostało sporządzone przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej Pana Andrzeja Parafianowicza sprawozdanie z kontroli koordynowanej (sygn. UKS2291/W2T/45/18/09/26/904), które nie jest dokumentem przewidzianym w przepisach prawa i które nie zostało skierowane w swej treści do żadnego adresata. Sprawozdanie to, podobnie jak nota sygnalizacyjna z dnia 2 września 2009 r. w tej samej sprawie, nie mają za przedmiot analizy prawidłowości wypełniania przez podmioty kontrolowane obowiązków podatkowych, lecz są poświęcone przede wszystkim analizie okoliczności wykraczających poza zakres kontroli skarbowej, to jest kwestii mających znaczenie dla oceny stabilności finansowej kas i ryzyka w ich działalności. Treść sprawozdania jest przy tym rozbieżna z wynikami kontroli, w przypadku Kasy Krajowej bowiem wynik kontroli z dnia 16 grudnia 2009 r. stanowi, że "nieprawidłowości nie stwierdzono". Powyższe sprawozdanie nie zostało udostępnione podmiotom kontrolowanym, jednakże zostało ono udostępnione redakcji "Gazety Wyborczej".

Pismem z dnia 25 września 2009 r. przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego Pan Stanisław Kluza zwrócił się do Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego Pana Krzysztofa Bondaryka z wnioskiem o podjęcie czynności, mających na celu wywarcie wpływu na wynik prac legislacyjnych dotyczących poselskiego projektu ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Druk Sejmowy Nr 1786), to jest spowodowanie wprowadzenia w tym akcie przepisów przewidujących zmianę systemu gwarantowania depozytów, zgromadzonych w kasach, poprzez wywołanie wrażenia, że depozyty zgromadzone w kasach nie są bezpieczne, a cały system SKOK zagrożony jest rychłym i nieuchronnym upadkiem. W piśmie tym Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego wskazał, że ABW jest - do chwili objęcia SKOK nadzorem KNF - organem państwa uprawnionym do podejmowania stosownych działań prawnych, powinna więc we współpracy z organami kontroli skarbowej, realizującymi czynności kontrolne w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych i Kasie Krajowej, zaingerować w powyższy proces legislacyjny (pismo w aktach Prokuratury Okręgowej w Gdańsku VI Ds. 100/09).

Pismem z dnia 25 czerwca 2010 r. DNS/WI/602/46/1/10 Komisja Nadzoru Finansowego powiadomiła o tym, że wszczęła z urzędu postępowanie administracyjne o pozbawienie Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK (to jest zakładu ubezpieczeń, który zapewnia spółdzielczym kasom ubezpieczenie zgromadzonych w nich depozytów członkowskich) licencji na dostarczanie ubezpieczeń Grupy 16, czyli ubezpieczenia depozytów. Postępowanie to zostało następnie decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 18 lutego 2011 r. DNS/WI/602/46/62/10/11/ALP umorzone jako bezprzedmiotowe.

Terminy opisanych wyżej zdarzeń nakładają się na terminy poszczególnych etapów prac nad ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo—kredytowych. Zachodzi więc konieczność zbadania czy nie mamy do czynienia z działaniami przestępczymi, zmierzającymi do wywierania bezprawnego wpływu na tok postępowania legislacyjnego nad tą ustawą, w szczególności ustalenia czy doszło do nadużycia lub przekroczenia przez funkcjonariuszy publicznych przysługujących im uprawnień.

W związku z powyższym zwracam się o odpowiedź na następujące istotne pytania:

1. Czy opisane wyżej zdarzenia miały związek z działaniami operacyjnymi służb specjalnych, prowadzonymi przeciwko spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym, jako podmiotom działającym na podstawie obowiązującego prawa; działaniami mającymi na celu zdyskredytowanie kas w opinii publicznej, a ostatecznie wywołanie masowego wycofywania przez członków złożonych w kasach depozytów i doprowadzenie do ich niewypłacalności?

2. Czy istotnie, jak sygnalizowano to w publikacjach prasowych, "część pieniędzy przekazywano na fundusz operacyjny Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego"? Czy istotnie osoby zaangażowane w wyłudzenia na szkodę SKOK to współpracownicy służb specjalnych, jak wskazano w publikacjach prasowych?

3. Kto podjął decyzję o jednoczesnym zaangażowaniu Policji w 25 różnych miejscach województwa dolnośląskiego?

4. W jakim celu i na potrzeby jakiego organu zostało sporządzone powyższe sprawozdanie? Czy zostało ono sporządzone na zlecenie Komisji Nadzoru Finansowego i w jakim zakresie przy jego sporządzaniu brali udział przedstawiciele KNF? Czy stanowiło ono próbę wywarcia wpływu na treść wyników wskazanych wyżej kontroli skarbowych? Na jakiej podstawie sprawozdanie powyższe, zawierające informacje objęte tajemnicą skarbową, zostało wydane prasie?

5. Czy nie stanowiło nadużycia uprawnień Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego instrumentalne wykorzystywania organów kontroli skarbowej do wywierania wpływu na tok postępowania legislacyjnego oraz do wytwarzania przekonania o zagrożeniu stabilności finansowej spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, a wykonanie przez organy kontroli skarbowej takich wskazówek czy nie stanowiło z kolei przekroczenia przysługujących im uprawnień ?

6. W notatce urzędowej ppor. Pawła Wajsa, Zastępcy Dyrektora Departamentu Ochrony Ekonomicznych Interesów Państwa i Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej ABW z dnia 6 października 2009 r. wskazuje się że ABW prowadzi czynności "w kontekście prac parlamentarnych nad projektem zmiany ustawy o SKOK" (notatka w aktach Prokuratury Okręgowej w Gdańsku VI Ds. 100/09). Jakie czynności podejmowała Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego w związku z pracami legislacyjnymi nad wskazanym wyżej projektem ustawy (obecnie ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych) i czy nie doszło tu do nadużycia uprawnień przez jej funkcjonariuszy?

7. Czy celem wszczęcia tego postępowania było wywołanie przekonania o braku stabilności finansowej kas i braku dostatecznych gwarancji depozytów, zgromadzonych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, a poprzez to wywarcie wpływu na tok postępowania legislacyjnego nad ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych?

8. Czy w wyżej opisanych sprawach mamy do czynienia z naruszeniem praw obywatelskich, w szczególności z naruszeniem konstytucyjnej wolności prowadzenia działalności gospodarczej, poprzez oddziaływanie na opinię publiczną, zmierzające do wywołania utraty zaufania do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych?

Z poważaniem
(-) Maciej Łopiński