Koniec stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce. Od 1 lipca duże zmiany dla pracowników i pracodawców. O tym powinieneś pamiętać

Koniec stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce stało się faktem. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca br. w tej sprawie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw 16 czerwca i weszło w życie z dniem ogłoszenia. Stan epidemii, a potem stan zagrożenia epidemicznego, wprowadzone w związku z zakażeniami wirusem COVID-19, wymusiły wiele zmian w działaniu firm.

– Nie przewiduję, że odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego będzie miało wpływ na gospodarkę czy rynek pracy. Natomiast pewne jest, że rynek pracy po zniesieniu zagrożenia epidemicznego nie jest już taki, jak przed pandemią. Pandemia bezpowrotnie zmieniła sposoby pracy i podniosła elastyczność – mówi Wojciech Ratajczyk, wiceprezes Polskiego Forum HR, CEO agencji zatrudnienia Trenkwalder.

Jednocześnie zwraca uwagę, że w wielu zawodach wymusiła podniesienie poziomu kompetencji cyfrowych pracowników, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. – Transformacja cyfrowa sprawiła, że wiele procesów, które wykonywane były dotąd osobiście, przeniosło się do środowiska cyfrowego – podpisywanie umów, systemy pracy czy załatwianie spraw w urzędach, a głoszony od lat postulat redukcji papieru w biurach stał się faktem – wymienia Ratajczyk.

Jak zauważają eksperci, odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego możemy potraktować jako formalność, bo od wielu miesięcy polska gospodarka funkcjonuje normalnie, to jednak nie obędzie się bez zmian, ponieważ przestanie bowiem obowiązywać szereg regulacji wprowadzonych w ramach tzw. tarczy antycovidowej. Chociaż ustawodawca przewidział w wielu kwestiach przepisy przejściowe, które dają czas na przygotowanie się do tych zmian, pracodawcy nie powinni czekać do ostatniej chwili z ich wprowadzeniem.

Legalność pobytu i zatrudnienia cudzoziemców

Krótki termin przejściowy dotyczy zwłaszcza pracodawców zatrudniających cudzoziemców i samych cudzoziemców, których legalność pobytu i zatrudnienia była przedłużona dzięki ustawie covidowej.

– Konsekwencją prawną zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego będzie utrata ważności dokumentów legalizujących pobyt i pracę cudzoziemców, którzy dotychczas przebywali i pracowali w Polsce na podstawie tzw. ustawy covidowej. Dotyczy to zarówno pracowników z Ukrainy, którzy wjechali do Polski przed 24 lutego 2022 r., jak i pozostałych cudzoziemców spoza UE – tłumaczy Daniel Sola, Trenkwalder.

Jak tłumaczy, ci, będą mieli tylko 30 dni na przedłużenie swojego legalnego pobytu. Natomiast pracodawcy będą mieli tylko 30 dni na przedłużenie ich pozwoleń na pracę. Zdaniem eksperta, w przypadku cudzoziemców przebywających i pracujących dotychczas w Polsce na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy, procedura rejestracji oświadczenia w powiatowym urzędzie pracy zajmuje obecnie około tygodnia. Natomiast w przypadku zezwoleń na pracę, które rozpatrywane są przez urząd wojewódzki, termin rozpatrywania wniosków to 2-3 miesiące.

– Pracodawcy, którzy nie zadbali o to wcześniej, muszą się liczyć, więc z przerwą w pracy cudzoziemca, bo po upływie 30-dniowego okresu przejściowego, jeszcze przez 1-2 miesiące będą musieli poczekać na wystawienie takiego zezwolenia – zwraca uwagę Sola.

Warto podkreślić, że odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego nie zmienia natomiast nic w statusie obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski po 24 lutego 2022 r. i ich pobyt został uregulowany na podstawie specustawy wojennej.

Konieczność wykonania zaległych badań i szkoleń

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracownicy będą musieli udać się na badania, także te zaległe. Pracodawcy będą mieli 180 dni na skierowanie pracowników na zaległe badania okresowe i 60 dni na realizację zaległych szkoleń okresowych BHP. Co ważne, wszystkie wstępne szkolenia BHP będą natomiast musiały być odnowione w formie stacjonarnej (nie dotyczy to osób przyjmowanych do pracy zdalnej na stanowiska administracyjno-biurowe).

To jeszcze zmieni się od 1 lipca 2023 roku:

• Pracodawcy stracą uprawnienie do jednostronnego wysłania pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy w wymiarze do 30 dni.
• Rozpocznie swój bieg 14-dniowy termin, po upływie którego rozwiązaniu ulegną umowy wszystkich pracowników, którzy nie odebrali pism przez ostatnie 3 lata – dla pracodawców oznacza to przygotowanie świadectw pracy, zgłoszenie odpowiednich dokumentów do ZUS i wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
• Zwalnianym pracownikom przysługiwać będą wyższe odprawy i odszkodowania – zakończenie stanu zagrożenia epidemicznego usuwa ograniczenia w ich wysokości (do tej pory wynosiły do dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę).
• Pracodawcy będą zobligowani wrócić do wyższej kwoty odpisu na ZFŚS, ustalonego w układach zbiorowych pracy lub regulaminach wynagradzania (o ile została obniżona w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, np. z powodu spadku obrotów gospodarczych firmy).

Sprawdź, zanim wyjedziesz do pracy na wakacje za granicę!