Gdańsk:"Don Żuan. Wielkie pranie, czyli komedia z wojny" w Domu Zarazy

Tutaj odbywają się pokazy filmów archiwalnych, wernisaże, happeningi. Na wszystkich imprezach tłumy. Właśnie miała tu miejsce premiera Teatru z Polski 6. To monodram Ryszarda Jaśniewicza "Don Żuan. Wielkie pranie, czyli komedia z wojny". Na scenie powiewają kolorowe prześcieradła i poszwy. Zza kulis głos oznajmia: "Bardzo przepraszam, ale muszę sprostować. Padłem - to fakt, nie ma mnie, ale nie zawracajmy sobie głowy nieszczęściami. Myślmy wyłącznie o tym, co przynosi rozkosz, a rozkosz to życie...".

Tak zaczyna się zwariowana opowieść o chłopcu w niebieskiej czapeczce. Opowieść pełna zadziwiających historii, które... być może kiedyś się zdarzyły. Jak zapewnia aktor i autor (w jednej osobie) rzeczywiście istniał pan Szpilka, który kłaniał się portretowi Stalina. (Ponoć na premierze pojawił się na widowni nawet jego wnuk...).

Ale to wyobraźnia Jaśniewicza stworzyła brygadę kłaniaczy, to w jego wyobraźni koza ciągnie czołg. Karkołomne zadanie zagrać chłopca tak, abyśmy zapomnieli, że w jego postać wcielił się dojrzały mężczyzna. Jaśniewiczowi udało się to wyśmienicie. Trudno to przedstawienie dzielić na poszczególne obrazy, wyławiając to, co najlepsze. Najbardziej zostają w pamięci sceny, gdy bohater opowieści maszeruje: łopoce na wietrze pionierska chusta, pobrzękują medale na piersi malca, a za nim suną bohaterowie dzieciństwa i historii.

Akcja toczy się w szalonym tempie, nie wiemy, co za chwilę się wydarzy. Wszystko tu jest celowe i ma głęboki sens. Jest śmiesznie, ale historie, o których autor opowiada, balansują na granicy dramatu. Jak ta, gdy "wyzwoliciele" wpraszają się na kolację do mamy chłopca, na szczęście znów pomaga "niebieska czapeczka". Jaśniewicz jest współczesny w środkach wyrazu, ujmuje naturalnością i prawdziwie łotrzykowskim wdziękiem. Przerywnikami akcji jest teatr rąk, niezwykle rzadko spotykana forma sztuki teatralnej. To dłońmi aktor pokazuje, jak przetacza się nawałnica dziejowa. Ruchy bywają raz ostre i szybkie, to znów delikatne, płynne. Język gestów jest prosty, ale wyrazisty. Cóż, dawno nie oglądałam tak inteligentnego, pełnego głębokiej mądrości, a zarazem dowcipnego tekstu i tak znakomicie zagranego.

A wszystko to na prostej, wykreowanej czarną tkaniną scenie. Jedynie snop światła odbija na landrynkowym prześcieradle cień aktora, jego każdy gest.