84. rocznica wysiedlenia ludności polskiej z Gdyni. „To była hekatomba gdyńskiego społeczeństwa”

Członkowie i potomkowie pokrzywdzonych rodzin - w tym ze Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych - samorządowcy, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej i mieszkańcy miasta, zapalili w południe znicze i złożyli kwiaty pod tablicą pamiątkową na fasadzie dworca kolejowego Gdynia Główna. To z tego miejsca hitlerowscy okupanci realizowali masowe transporty. Następnie uroczystości przeniosły się pod Pomnik Gdynian Wysiedlonych u zbiegu ul. Starowiejskiej i Dworcowej, czyli w miejsce gdzie zastraszeni, zrozpaczeni gdynianie oczekiwali na swoją kolejkę do wpędzenia ich do wagonów.

- Została nas garstka, nie chcielibyśmy, żeby to się powtórzyło, doznaliśmy wtedy niebywałego upokorzenia, głodu i nędzy - mówił Andrzej Krajniak ze Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych. - Pogardzano nami. Z tego miasta natychmiast wyrzucono 80 tysięcy ludzi, bez żadnej dyskusji. Całą inteligencję gdyńską wymordowano m.in. w Stutthofie czy Piaśnicy. Mieszkańcy Gdyni byli władowywani do bydlęcych pociągów, bez wody, bez jedzenia. Nie wiedzieliśmy gdzie jedziemy i po co. Po drodze wiele ludzi zginęło.

12 października 1939 roku Niemcy przeprowadzili pierwsze masowe wysiedlenia ludności z Gdyni. Swoje domy tego dnia, do godziny 9, opuścić musiało około czterech tysięcy mieszkańców Orłowa. Potem przyszedł czas na gdynian z Wielkiego Kacka, Wzgórza Focha, czyli obecnego Wzgórza świętego Maksymiliana, ulicy Świętojańskiej, Grabówka, Witomina, Obłuża i Kamiennej Góry. Wysiedlenia trwały aż do listopada.

- 84 lata temu rozpoczęła się hekatomba gdyńskiego społeczeństwa - podkreślała Joanna Zielińska, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni. - To moment, kiedy my podkreślamy, że gdynianie pamiętają o swojej historii. Będziemy co roku spotykać się w tym miejscu, aby wspominać tę tragiczną historię. To okropieństwo wojny, które dotknęły gdynian, a teraz dotykają również innych ludzi, na całym świecie.

Szacuje się, że podczas II wojny światowej Niemcy przemocą zmusili do wyprowadzki z Gdyni nawet 80 tysięcy osób, czyli większość Polaków z miasta liczącego wówczas 127 tysięcy mieszkańców.

- Dzisiaj w ten tragiczny dzień powracamy pamięcią tych czasów, które niosły za sobą mroczne widmo utraty niepodległości - mówiła Dorota Mielewczyk-Arciszewska, prezes Polskich Linii Oceanicznych. - Polska pozostawała w miażdżącym uścisku swoich najbliższych sąsiadów, dążących do całkowitej anihilacji nie tylko bytu państwowego, ale też całego społeczeństwa. Tragiczne obrazy tamtych dni stoją jak żywe przed naszymi oczami. Nie wygasły jeszcze pola bitewne kampanii wrześniowej, gdy na pobliskich ulicach rozgrywał się dramat dziesiątek tysięcy ludzi. Wciąż trudno nam zapomnieć o bandytyzmie, okrucieństwie i upajaniu się cierpieniem innych przez niemieckich żołdaków.

Najstarsi gdynianie, którzy doświadczyli wysiedlenia, wspominają, że przewożono ich nierzadko w bydlęcych wagonach. Nawet po czterdzieści osób w jednym. Tak hitlerowscy okupanci traktowali nie tylko mężczyzn, ale także kobiety, w tym będące w ciąży oraz małe dzieci. Niektórym wysiedlonym nie pozwolono zabrać ze sobą żadnego bagażu. Zrozpaczeni gdynianie w jednej chwili tracili nie tylko dom, ale także cały, inny dobytek. Ich mieszkania otrzymywali natomiast m.in. volksdeutsche, którzy wyparli się Polski oraz rodowici Niemcy, przyjeżdżający do miasta do pracy w stoczni, czy w powstającej bazie marynarki wojennej III Rzeszy Kriegsmarine.