76 lat temu utworzono obwód kaliningradzki. Historia tego regionu jest zaskakująca

Nadbałtycki Królewiec był ważnym ośrodkiem kultury i nauki I Rzeczypospolitej. W XVII wieku Prusy Książęce, których był stolicą, uniezależniły się od Polski i z czasem weszły w skład Królestwa Prus. Po I rozbiorze Polski Królewiec stał się stolicą nowo utworzonej prowincji Prusy Wschodnie, obejmującej też między innymi Olsztyn.

Po I wojnie światowej oraz plebiscycie na Warmii i Mazurach w 1920 roku Prusy Wschodnie w większości pozostały przy Niemczech, choć znaczna część tamtejszych rdzennych mieszkańców nadal posługiwała się językiem polskim. Ich sytuację w III Rzeszy opisał Melchior Wańkowicz w głośnej powieści reportażowej "Na tropach Smętka".

Twarzą niemieckiej, nazistowskiej polityki w Prusach Wschodnich w latach 1933–1945 był gauleiter Erich Koch, odpowiedzialny za liczne zbrodnie z okresu II wojny światowej. W 1959 roku został on skazany w PRL na karę śmierci, jednak wyroku nigdy nie wykonano.

W kwietniu 1945 roku Królewiec zdobyła Armia Czerwona. Po klęsce Rzeszy Niemieckiej wielkie mocarstwa zdecydowały na konferencji w Poczdamie latem 1945 roku, że miasto wraz z częścią Prus Wschodnich zostanie przekazane Związkowi Sowieckiemu (pozostała ich część – Warmia i Mazury – przypadła Polsce), choć nie miało to żadnego historycznego uzasadnienia. Miejscowych Niemców wysiedlono w pierwszych latach po wojnie. Na to miejsce ściągnięto ludność z głębi Związku Sowieckiego – głównie Rosjan.

Rok później, 4 lipca 1946 roku, Królewiec przemianowano na Kaliningrad, a obwód królewiecki na kaliningradzki – na cześć zmarłego niewiele wcześniej Michaiła Kalinina, długoletniego przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej Związku Sowieckiego. W ten sposób władze sowieckie uhonorowały człowieka współodpowiedzialnego za wiele zbrodni komunistycznych, w tym zbrodnię katyńską.
Obwód kaliningradzki od początku był jednostką administracyjną Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. Tym samym wraz z jej rozpadem w 1991 roku stał się rosyjską eksklawą, graniczącą od południa z Polską, a od wschodu i północy z Litwą. Do dziś jest to obszar mocno zmilitaryzowany. Opracowano na podstawie FB Delegatury IPN w Kielcach.

Więcej o historii tamtego regionu:
Plebiscyt - Przystanek Historia IPN