Znasz gwarę kociewską? Wiesz, co oznaczają wyrażenia „halać bulwy” lub „wy mata guz na bani”? Sprawdź z nami swoją wiedzę! QUIZ

Jak dobrze znasz gwarę kociewską? Rowiąż quiz!

Ważnym elementem każdego regionu jest jego rodzima mowa. Kociewie również może pochwalić się gwarą, choć częściej słyszaną na wsi niż w mieście. Wiedzę na temat kociewskiej gwary uporządkował Kazimierz Nitsch, polski językoznawca. Wyróżnił trzy gwary:

• południową (okolice powiatu świeckiego),
• środkową (okolice Wierzycy i Starogardu Gdańskiego),
• północną (między Tczewem a Skarszewami).

– Edukacja regionalna powinna stać się faktycznym narzędziem, służącym podstawie programowej, której dziś zapisy pozostają zazwyczaj martwą literą – mówił już przed laty dr Michał Kargul, wiceprezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego ds. kociewskich.

Dialekt kociewski w trzech swych odmianach, nie występuje obecnie w dawnej postaci. Jednak wiele określeń zachowało się w codziennej mowie Kociewiaków. Często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że posługujemy się gwarą. Bogactwo języka przodków utrwalone zostało w literaturze, np. „Sadze kociewskiej” Bolesława Ekerta czy „Bajkach kociewskich” Bernarda Janowicza.

W rodzinnych domach rozmowy gwarą należą już do bardzo rzadkich. Te, które przetrwały, związane są wiejskimi ośrodkami, określanymi kolebką kociewskości. Współczesną formą ożywienia gwary są liczne gadki po kociewsku (między innymi Antoniego Górskiego) oraz teksty w prasie lokalnej.

Wzbogacenie literatury pisanej gwarą zawdzięczamy również osobom, które, chociaż nie są rodowitymi Kociewiakami, to pokochały tę ziemię, jej język, tradycje, kuchnię. Należy do nich, m.in. Emilia Rulińska, regionalistka z Gniewa, pisząca teksty gwarą, która, jak mówi, pokochała Kociewie dzięki swojej teściowej. Miłość do tej ziemi przekazała bliskim, którzy, jak ona, krzewią to, co kociewskie.

Znajomość dialektu jest ważnym elementem edukacji regionalnej, coraz częściej obecnej w szkołach. W naszym regionie szczególnie, gdyż właśnie gwara kociewska jest podstawą tożsamości regionalnej. Kiedyś zasięg jego występowania wyznaczały granice, dziś wzmacnia poczucie wspólnoty.

Gwara kociewska. Znacie te powiedzenia?

• Szalamóńcisz jak szara ganś – przeszkadzasz,
• Pobrawandzim ździebióchno – porozmawiajmy,
• Łóńskygo roku – w ubiegłym roku,
• Halać bulwy – przynieść ziemniaki,
• Wy mata guz na bani – jesteście niemądrzy.

Gwara kociewska – sprawdź swoją wiedzę w quizie!

Zapraszamy do wspólnej zabawy. Quiz: Czy znasz gwarę kociewską? – zaprasza:TUTAJ