Zegarki przestawiamy już w ten weekend. Polacy nie chcą już zmiany czasu! Większość woli, by Słońce zachodziło później

Zmiana czasu 2023 z letniego na zimowy. Kiedy przestawiamy zegarki z czasu letniego na zimowy?

Dłużej pośpimy w nocy z 28 na 29 października 2023 r. Przestawimy zegarki z godziny 3.00 na 2.00. Ten pozornie prosty ruch wprowadzi w całym kraju czas zimowy, zwany oficjalnie czasem środkowoeuropejskim lub uniwersalnym (CET). Będzie on obowiązywał do ostatniej niedzieli marca 2023 r., gdy przesuniemy godzinę do przodu, wprowadzając czas letni (tzw. CEST).

Zmiana czasu w ten weekend! Ciemność, depresja

Przesunięcie zegarków w ostatnią noc października nie tylko wydłuży nam sen. Zmienią się godziny naszego dobowego funkcjonowania: szkoły, pracy, nauki, czasu wolnego. W ostatnią niedzielę października np. pociągi staną na godzinę (bo do nowych godzin musi zaadaptować się rozkład jazdy).

Ci, którzy będą pełnić tej nocy dyżur, będą pracowali dłużej (przysługiwać im będą "specjalne" nadgodziny). Szybciej zrobi się ciemno, dzień się skróci, a my będziemy czuli się gorzej. Zdaniem wielu naukowców, zmiana czasu skutkuje okresowymi spadkami nastroju, nawet depresją, brakiem koncentracji, rozdrażnieniem oraz częstszymi przeziębieniami.

Wpływ na samopoczucie i zdrowie ma fakt zegar biologiczny, według wskazań którego funkcjonujemy. Przystosowane do niego komórki naszego organizmu potrzebują czasu, aby przystosować się do nowej sytuacji, co może jednocześnie zaburzać działanie układu immunologicznego. Niektóre badania (np. duńskich naukowców) wskazują, że w dzień po przestawieniu zegarków istnieje wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca, następuje zmniejszenie produktywności pracowników, przyzwyczajonych do trybu pracy o innych godzinach. Oczywiście podobny skutek przynosi zmiana na czas letni, kiedy dzień staje się dłuższy, ale teoretycznie, śpimy godzinę krócej.

Po co zmiana czasu?

Zaznaczmy, to tzw. czas zimowy jest czasem podstawowym, zgodnym z geograficznym położeniem centralnej Europy. Historycy wskazują, że czas letni wprowadzono dla oszczędności prądu. W okresie od kwietnia do października dni stają się dłuższe, przesunięcie wskazówek zegara o jedną godzinę do przodu miało za zadanie efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego - głównie, by lepiej dostosować godziny pracy fabryk do oświetlenia słonecznego.

Dziś jednak wiadomo, że oszczędność ze zmiany czasu jest żadna: fabryki są oświetlane światłem sztucznym. Z kolei pomieszczenia biurowe są oświetlane światłem dziennym, zatem zmiana czasu im nie służy (znaczenie "biurowych sektorów dla gospodarki znacznie wzrosło w minionych dekadach). Z kolei listopad, grudzień, styczeń, luty i marzec są najciemniejszymi miesiącami w roku - dni są wtedy najkrótsze. Czas letni nie przynosił w tych miesiącach praktycznie żadnego efektu, dlatego urzędnicy zdecydowali się wprowadzić z powrotem czas podstawowy - zwany zimowym. Oszczędności przestawiania zegarków dwa razy w roku są zatem wątpliwe, a skutki, dla gospodarki i zdrowia, znacznie poważniejsze.

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym (ale dokonano jej tylko raz), następnie w latach 1946-1949 i 1957-1964. Wprowadzenie zmiany czasu w roku 1977 roku obowiązuje do dziś, choć do połowy lat 90. XX w. zmiany z czasu letniego na zimowy odbywały się w ostatnią niedzielę września. Czas zimowy i letni stosuje się w blisko 70 krajach na całym świecie. W Europie czasu nie zmieniają Islandia, Białoruś. Od 2014 roku do tego grona dołączyła Rosja, w której zrezygnowano z wprowadzania czasu letniego.

To nie ostatnia zmiana w Polsce

Polacy w większości mają dość zmian czasu, co potwierdzają sondaże i ministerialne badania. Unia Europejska chce wprowadzić regulacje, które zniosłyby w państwach Unii Europejskiej zmianę czasu. Sprawa trafiła w 2019 roku pod obrady Parlamentu Europejskiego. Warto jednak dodać, że procedowanie tego projektu wciąż trwa.

Zaznaczmy jednak, całkiem niedawno, w specjalnej ankiecie, którą PE rozesłało do krajów członkowskich Polacy, wyjątkowo zgodnie stwierdzili, że nie chcą zmiany czasu. Opowiedziało się za takim rozwiązaniem 95 proc. badanych.

Pozostaje jeszcze jedna kwestia. Polacy chcą rezygnacji ze zmian czasu, jednak w ankiecie, którą przeprowadziło Ministerstwo Rozwoju w 2019 r. 78 proc. uważało, że na stałe powinien zostać czas letni, czyli ten "nienaturalny", choć wydający nam się bardziej "przyjazny". Argumentów jest kilka - dłuższe dni wiosną i latem pozwalają np. na dłuższą aktywność fizyczną lub rekreację po pracy plus oszczędność na rachunkach za prąd.

Warto natomiast przyjrzeć się kilku przykładowym różnicom obu rozwiązań, analizując godziny wschodów słońca, zwłaszcza zimą i jesienią. Wg wyliczeń portalu money.pl, gdyby jesienią 2021 r. nie wprowadzono czasu zimowego, 26 października tego roku wschód słońca miałby miejsce o godz. 6.30, a zachód o 16.30. Dla porównania 31 października 2019 (po zmianie czasu na tzw. zimowy) wschód nastąpił o godz. 7.30 ale zachód o 17.08. Idąc dalej - w Sylwestra 2021 r. słońce wzeszłoby dopiero o godz. 8.45 a zaszło o 16.33 (dla porównania, rok wcześniej, gdy obowiązywał czas zimowy, w tym samym dniu słońce wstało o 7.45 i zaszło o 15.32). Z kolei pierwszego dnia wiosny 2022 r. wschód nastąpiłby o godz. 6.34 a zachód o 18.51. Tego samego dnia dwa lata wcześniej, w czasie zimowym, słońce wzeszło o godz. 5.35 i zaszło o 17.50.