Włochate gąsienice
Żywi się owadami, ślimakami, chętnie zjada włochate gąsienice, omijane przez inne ptaki. Jest więc sprzymierzeńcem człowieka w zwalczaniu owadów uważanych za szkodniki sadów, ogrodów i parków. Jego smakołykami są też jagody, nasiona i... owoce, zwłaszcza czereśnie i wiśnie.
Chmary szpaków mogą spustoszyć sad owocowy. Toteż sadownicy nie przepadają za szpakami. Kupują coraz bardziej wymyślne urządzenia do ich odstraszania. Tymczasem szpak jest objęty ścisłą ochroną gatunkową i nie wolno go płoszyć bez zgody generalnego dyrektora ochrony środowiska. Kiedyś, gdy nie pomagały strachy na wróble, siatki zarzucane na gałęzie i armatki hukowe, istniał barbarzyński zwyczaj przybijania do drzew martwych szpaków lub wron. Jest on nielegalny i na szczęście coraz rzadziej praktykowany. - Szpak, tak jak i inne ptaki, ma duże znaczenie w biologicznej ochronie lasów, pól, sadów i ogrodów - mówi Wojciech Woch, kierownik Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana. - Rola ptaków w otoczeniu człowieka jest wyłącznie pozytywna. Przekonanie, że wyjadają nam one jedzenie, nie usprawiedliwia robienia im krzywdy. Istnieje wiele innych sposobów, żeby zabezpieczyć nasz interes, wymaga to jednak wysiłku.
Gdy ptaki wyginą, grozi nam plaga owadów i gryzoni. Kiedyś chińskie władze uznały, iż wróble zjadają zboże, więc trzeba je wytępić - w ciągu kilku dni wybito prawie wszystkie wróble. W następnym roku, z powodu braku wróbli, wystąpiła plaga owadów, których gąsienice zjadły plony. Skutkiem tego była trzyletnia klęska głodu.
Pracowity Stefan
Przed kilkoma laty w Kiełpinie pod Gdańskiem widziałam w sadzie Stefana - nietypowego stracha na wróble, który obracał się, machał rękami i błyszczał. Podobno żaden szpak tam nie zaleciał.
Szpaki są ciekawskie i towarzyskie. Występują głównie na obrzeżach lasów, w parkach i ogrodach. Zimują w południowo-zachodniej Europie lub północnej Afryce, skąd przylatują do nas na początku marca, ale w cieplejsze zimy zdarza się im pozostawać w naszych miastach. Wiosną łączą się w pary, nowe lub już sprawdzone.
- Szpak jest dziuplakiem, ale chętnie zasiedla skrzynki lęgowe typu B, nie pogardzi też i większą. Kiedy już ptaki znajdą sobie jakąś dziuplę, jeszcze tego samego dnia posprzątają ją i zaczną znosić materiał na gniazdo - dodaje Wojciech Woch. - Dla higieny i ochrony przed pasożytami podrzucą tam trochę wonnych ziół. Na przykład krwawnik dobrze się sprawdza w tej roli, a ostatnio też coraz bardziej u nas popularna lawenda.
W kwietniu samica znosi cztery do sześciu zielonkawoniebieskich jaj. Po pierwszym lęgu często odbywa się jeszcze drugi.
Szpaki znane są ze swojej słabości do dojrzałych owoców, nawet już mocno sfermentowanych. W przeciwieństwie jednak do ludzi (oraz innych ptaków) szpaki się nie upijają. Wszystko za sprawą specjalnego enzymu (dehydrogenaza alkoholowa), którego mają 14 razy więcej niż my.
Jednymi z największych pijaków są nietoperze, zwłaszcza te, których dieta oparta jest na słodkich, łatwo fermentujących owocach.
Jak czarna chmura
Szpaki to ptaki wędrowne. W okresie od czerwca do października trwa powolna migracja i przesuwają się one na zachód. Na czas swojej wędrówki mogą łączyć się w potężne, nawet wielotysięczne stada, przypominające szybko przemieszczającą się czarną chmurę.
Najwcześniej odlatują ptaki młode, z pierwszego lęgu (już w czerwcu), wędrówka dorosłych z młodymi z drugiego lęgu rozpoczyna się późnym latem. Zachowania stadne to także cecha pozwalająca odróżnić szpaka od kosa, który nigdy w stada się nie łączy.
Grażyna Antoniewicz
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
