Zaintrygował mnie Paweł Dzianisz stwierdzając w swej nowej atrakcyjnej książce, że Adam Mickiewicz w czasie pobytu w Wielkopolsce zawiązał z Konstancją Łubieńską romans. Odbywali spacerki i przejażdżki po Lutyni. "Wieszcz chłonął życie polskiego dworu, którego reminiscencje znajdujemy w "Panu Tadeuszu". Autor przytacza czyjeś słowa, że "nadzwyczajnej piękności sawantka, nader wrażliwa, umiała rozbudzić w poecie szał". Szał był krótkotrwały i katastrofą groził. Łubieńska gotowa była dla poety porzucić męża, a co więcej, dzieci pięcioro.
Jak to więc być mogło? Dzianisz wie, o czym mówi, i przywołuje Adolfa Nowaczyńskiego, który pisał, że "...przyjaźń z Konstancją Łubieńską była najbardziej constans w całem życiu Mickiewicza i jak o tym świadczy drukowana korespondencja... przetrwała wszystkie miłości i miłostki, małżeństwo, towianizm, deiblizm, ciągnęła się omal do śmierci".
Siedmiomiesięczny pobyt Mickiewicza w Wielkopolsce z siłą niezwykłą odcisnął się na osobowości poety. Świadectwem tego wkrótce stanie się "Dziadów Część trzecia", a także "Pan Tadeusz". Autor opisuje drobiazgowo konspiracyjne przygotowania Mickiewicza do sforsowania Prosny, by przedrzeć się do trwającego w Królestwie powstania. Przed laty Dzianisz osobiście spenetrował tamten szlak wędrówek poety: "Wrażenia wielkopolskie jak iskra elektryczna zapaliły ducha twórczego w autorze epopei narodowej". Garść przykładów. W czasie pobytu na dworze w Choryni pisał Mickiewicz "Redutę Ordona". W Śmiełowie wsłuchiwał się w zaciekłe spory o zalety chartów, toczone przez Ksawerego i Kaliksta Bojanowkich - unieśmiertelnionych w »Panu Tadeuszu« jako Asesora i Rejenta, z szwagrem Konstancji Łubieńskiej panem Gorzeńskim, którego imiona w metryce to Protazy Gerwazy. A z kolei w pobliżu pokoju, w którym Mickiewicz w Śmiełowie rezydował, kawiarka - pani Ciastowska - zaparzała swoim "tajnym sposobem" trunek o wybornym zapachu i smaku. A wreszcie, jak uważa się powszechnie, Konstancja Łubieńska to pierwowzór wizerunku Telimeny.
Tytuł nowej pracy Pawła Dzianisza brzmi: "Zapamiętane. Jak odżywał mickiewiczowski Śmiełów". Na wstępie uznałem, że to książka atrakcyjna. Uzasadniam w skrócie. Otóż 61 lat temu wojowniczy autor podjął "papierową bitwę" z ówczesną biurokracją szczebla centralnego (i niższych szczebli) o to, aby dla uczczenia setnej rocznicy śmierci Adama Mickiewicza, w Śmiełowie utworzyć muzeum poety. Po półtorarocznych zmaganiach Dzianisz biurokratów pokonał. Ruszyły wówczas roboty konserwatorskie w zabytkowym śmiełowskim pałacu, inna rzecz, że Muzeum im. Adama Mickiewicza zostało otwarte dopiero 20 lat później.
W książce "Zapamiętane" autor pomieścił obszerną dokumentację przebiegu "papierowej bitwy", korespondencję urzędową, wycinki prasowe, listy czytelników do redakcji bydgoskiego "Ilustrowanego Kuriera Polskiego", w której wtedy pracował. Nie zapomina też Dzianisz o gdańskich wątkach pamięci o Wieszczu. Warto za autorem przypomnieć, że w roku 1980 zespół gdańskiego Teatru Wybrzeże wystąpił ze spektaklem na podstawie fragmentów "Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza, a w roku 1997 gdański historyk literatury prof. Stanisław Rosiek wydał próbę nekrografii poety "Zwłoki Mickiewicza".
Paweł Dzianisz "Zapamiętane. Jak odżywał mickiewiczowski Śmiełów". Wyd. Instytut Kaszubski w Gdańsku, 2014.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
