Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zakończył się Festiwal „Literacki Sopot”. Tłumy na spotkaniu z Etgarem Keretem [ZDJĘCIA]

Henryk Tronowicz
Na spotkanie (jak się okazało, urodzinowe) z Etgarem Keretem do sopockiej Państwowej Galerii Sztuki przyszły tłumy
Na spotkanie (jak się okazało, urodzinowe) z Etgarem Keretem do sopockiej Państwowej Galerii Sztuki przyszły tłumy Karolina Misztal
Ogrom imprez w Literackim Sopocie, w tym roku poświęconym głównie kulturze izraelskiej, obfitującym w spotkania z pisarzami i historykami, w prezentacje, warsztaty i debaty, przerasta moje możliwości sprawozdawcze. Wysłuchałem przede wszystkim dwóch debat.

Za najważniejszą uznałem debatę „Emigracja ‘68”. Do stołu bowiem zaproszono bezpośrednich świadków dramatu sprzed półwiecza, do którego w Polsce doprowadziły brutalne antysemickie rozgrywki we władzach PZPR. W debacie m.in. zastanawiano się, jak po Holokauście w ogóle możliwy był w Polsce antysemityzm? Michał Sobelman (rzecznik Ambasady Izraela, ur. w roku 1953) stwierdził, że gdyby wówczas nie wyjechał z Polski, to byłby Polakiem, bo zawsze chciał być Polakiem. Z kolei w opinii Marcina Zaremby Bielawskiego, dziennikarza, który w wieku 17 lat wyjechał do Szwecji, Marzec 68 był kresem komunizmu dla wielu czołowych komunistów. Bielawski poruszył też kwestię zaskakującą mówiąc, że gdyby wtedy nie dowiedział się, że jego matka jest Żydówką, mógłby stać się polskim nacjonalistą.

W czasie debaty wracał paradoks Zygmunta Baumana. Pytano więc, czy gdyby profesor nie został zmuszony do opuszczenia Polski, osiągnąłby dzisiejszą tak wysoką pozycję w światowej socjologii.

Historia mrocznych czasów

Istotny ciężar merytoryczny o charakterze filozoficznym sugerował tytuł debaty: „Rozum i wiara w mrocznych czasach. Hannah Arendt, Edyta Stein, Simone Weil”. Temat tak zakreślony okazał się zbyt obszerny (prowadzący spotkanie prof. Robert Piłat zaznaczył, że autorką tematu debaty jest Joanna Cichocka-Gula, wiceprezydent Sopotu).

Dyskurs między prof. Anną Grzegorczyk z UAM a dr Karoliną Wigurą-Kuisz (szefową działu politycznego „Kultury Liberalnej”) zdominowała interpretacja tezy Hannah Arendt o „banalności zła”. Anna Grzegorczyk tezę Arendt odrzuca, przywołując m.in. motyw zła demonicznego z „Fausta” Goethego. Stanowczo nie zgadza się też z poglądem, jakoby „zbrodniarz Eichmann tkwił w każdym z nas”.

Historia w oczach pisarza

Spotkanie z Etgarem Keretem, pisarzem, którego książki cieszą się w Polsce ogromną poczytnością, pewnie zapisze się w kronikach Literackiego Sopotu wprost wyjątkowo. Otóż w sobotę w auli PGS-u zjawiły się tłumy fanów jego twórczości. Pisarz tego dnia obchodził 49. urodziny. Wybuchło „Sto lat!”. Wszyscy uczestnicy spotkania zostali poczęstowani lampką wina. Rodzice Kereta wyjechali z Polski do Izraela po wojnie. Matka pisarza po przeczytaniu jednej z jego książek powiedziała: „Nie jesteś izraelskim pisarzem, jesteś polskim pisarzem na wygnaniu”. Keret stwierdził, że Holokaust jest częścią jego życia. Ale też żartował, że w dzisiejszym skonfliktowanym świecie, który przedstawia w swojej prozie literackiej często czuje się niczym słoń w składzie porcelany.

Duch podobny przenika pokazany w Sopocie film „Śruba” Shiry Geffen (żony Kereta). Autorka nakłada na siebie losy palestyńskiej robotnicy i żydowskiej artystki, których tożsamości zostały pomylone na punkcie kontroli granicznej. Ta „zamiana ról” uzmysławia, że ludzkie oblicze ważniejsze jest od standardów społecznych i politycznych.

Historia według historyka


Literacki Sopot
nie ograniczał się do tematyki związanej z twórczością izraelską. Na spotkaniu z publicznością w Sopotece, historyk Andrzej Nowak, profesor UJ (autor m.in. pasjonującego tomu „Pierwsza zdrada Zachodu”), odniósł się do imperialnej polityki Putina i przywołał wykryte przez siebie w światowych archiwach dowody hipokryzji Zachodu wobec Polski - głównie Lloyda George’a premiera Wielkiej Brytanii w roku 1920, także oczywiście - postanowienia uczestników konferencji w roku 1945 w Jałcie.

Tegoroczny Literacki Sopot rozszerzał pole naszej kulturowej świadomości w wielu cennych wymiarach.

[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki