Żadnych okoliczności łagodzących dla pijanych kierowców. Nowe przepisy - konfiskata auta i surowsze kary

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację prawa karnego zaostrzającego kary dla osób prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu. Oznacza to sankcje, jakich jeszcze w polskim prawie nie było. Konfiskata auta, lub kara finansowa równoważna z wartością samochodu – to najważniejsza zmiana.

Zaznaczmy, projekt nowelizacji kodeksu karnego zakończył ścieżkę legislacyjną w listopadzie. Po podpisie prezydenta nowe przepisy wejdą w życie za rok, od grudnia 2023 r.

Nowe przepisy zakładają, że nietrzeźwy kierowca, który będzie miał nie mniej niż 1,5 promila alkoholu we krwi, straci samochód – niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Najpierw policja tymczasowo zajmie jego auto na okres do siedmiu dni, następnie prokurator orzeknie zabezpieczenie tego mienia, a sąd obligatoryjnie orzeknie przepadek pojazdu.

Auta będą konfiskowane również sprawcom wypadków, którzy mieli powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi, popełniającym takie przestępstwo po raz kolejny (recydywa) lub powodujących wypadek.

Jeżeli kontrola drogowa wykaże, że kierowca prowadzi auto pod wpływem alkoholu, o ile nie jest recydywistą i nie spowodował wypadku – sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przypadku w szczególnych okolicznościach.

Nowe przepisy będą uderzać również w tych nietrzeźwych kierowców, którzy po drogach poruszali się nie swoimi pojazdami - sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu sprzed wypadku. Dotyczy to m.in. sytuacji, kiedy pojazd był użytkowany na podstawie leasingu.

To nie koniec zmian w kodeksie. Zaostrzeniu ulegną „widełki” kar dla nietrzeźwych kierowców, którzy spowodują wypadek. Za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, nietrzeźwemu będzie to minimum 3 lata, a za spowodowanie śmierci – 5 lat więzienia (dotychczas za spowodowanie ciężkiego wypadku w stanie nietrzeźwości należało wymierzyć karę od 2 do 12 lat więzienia).

Za spowodowanie ciężkich obrażeń lub śmierci, nietrzeźwemu sprawcy wypadku teraz będzie można wymierzyć do 16 lat pozbawienia wolności (dotąd maksymalny wymiar kary wynosił w tym przypadku 12 lat).

W stosunku do recydywistów nie będzie także możliwe orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny – po wejściu w życie zmian sąd będzie musiał orzec w takim przypadku karę pozbawienia wolności.

- W mojej ocenie, nowe prawo, mimo wielu obaw, ma wywołać przede wszystkim efekt mrożący, tak jak w przypadku nowego taryfikatora mandatów, który zaczął obowiązywać od września tego roku, a którego wprowadzenie było m.in. przyczynkiem do rozpoczęcia debaty społecznej na temat kondycji bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Świadoma decyzja kierowcy o prowadzeniu auta pod wpływem alkoholu, z uwagi spowodowanie zagrożenie życia i zdrowia innych uczestników ruchu, w tym najbliższych - nie powinna, co do zasady zakładać okoliczności łagodzących – powiedział prof. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego.

Zaznaczmy, tylko w ubiegłym roku użytkownicy dróg (równie kierujący, piesi oraz pasażerowie) będący pod działaniem alkoholu uczestniczyli w 2 488 wypadkach drogowych (10,9% ogółu wypadków). Na skutek tych zdarzeń śmierć poniosło 331 osób (14,7% ogółu zabitych), a 2 805 osób odniosło obrażenia (10,6% ogółu rannych).

Tylko tej jesieni łączna liczba notowanych za jazdę w stanie nietrzeźwości wyniosła aż 18 tys. 720 kierowców. To średnio 280 osób dziennie.

- Wzrost liczby pijanych kierowców względem zeszłego roku jest bardzo alarmujący. Zwłaszcza że mowa o sezonie jesiennym, w którym zwykle notowano ich mniej niż w cieplejszych porach roku. W październiku za kierownicę pod wpływem alkoholu wsiadło tyle osób, ile zwykle notuje się w maju – ciepłym miesiącu z długim weekendem, który zachęca do wyjazdów za miasto i grillowania z rodziną czy przyjaciółmi - mówi Hunter Abbott, ekspert ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego z firmy AlcoSense.

Jak zaznacza, ze statystyk wynika, że szczególnie niebezpieczne są poniedziałki.

- Wielu kierowców rusza w trasę myśląc, że ich organizm już poradził sobie ze skutkami weekendowej imprezy. To tak zwana nieświadoma nietrzeźwość, która stanowi duże zagrożenie zarówno dla kierującego samochodem, jak i innych uczestników ruchu drogowego. Biorąc do ręki kluczyki, należy mieć absolutną pewność, że jest się trzeźwym - mówi Hunter Abbott, ekspert ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego z firmy AlcoSense.

Jeszcze w czasie dyskusji o zmianach kodeksu część ekspertów wskazywała, że to nie „samochody są problemem” a pijani kierowcy – to z nimi trzeba walczyć. Natomiast zwolennicy projektu konfiskowania pojazdów wskazywali, że dzięki temu nieograniczona będzie możliwość powrotu za kierownicę osób, które były wcześniej karane zakazami prowadzenia pojazdów (zdarzały się zatrzymania ludzi, którzy mieli na „koncie” nawet po kilka obowiązujących takich decyzji sądu).

- Każda zmiana prawa, a w tym przypadku mamy do czynienia z penalizacją kodeksu drogowego, niesie ze sobą pewne obawy po stronie społecznej. Ale nowe prawo to także szansa i nowa przestrzeń dla ustawodawcy w celu unormowania kwestii, która nie powinna mieć miejsca. Dotyczy to zwłaszcza „alkoholu na drogach”, który, choć nie jest przysłowiowym „numerem 1” w policyjnych statystykach, to w dalszym ciągu stanowi istotny problem – podkreśla Marcin Ślęzak z ITS.

W uzasadnieniu projektu nowelizacji Ministerstwo Sprawiedliwości powołuje się na fakt, że w części krajów Europy już istnieją podobne przepisy. Dania, Szwajcaria, Francja, Słowacja, Luksemburg, Belgia, Estonia, Finlandia, Słowenia oraz część landów RFN. Dodajmy, że w wielu państwach europejskich konfiskata pojazdu grozi także za przekroczenie prędkości.

CZYTAJ: Wypadki na pomorskich drogach w listopadzie. Oblodzona nawierzchnia, zła widoczność i brawura kierowcy to groźna mieszanka