Z historii małych Ojczyzn cz. II

Początki oświaty w Łubianie

Pierwsze informacje na temat funkcjonowania oświaty w Łubianie pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku. Początkowo dzieci z Łubiany uczęszczały do placówki oświatowej w Kornem,. Taka sytuacja panowała do roku 1826. Wówczas zakończyła się budowa szkoły w Łubianie. Była to placówka jednoklasowa o charakterze katolickim. Warto wspomnieć, że w latach 20. XIX wieku państwo pruskie wprowadziło obowiązek uczęszczania do szkoły dzieci w wieku 6 do 14 lat.

Ciekawostką jest fakt, że za godziny nieusprawiedliwione państwo pruskie karało rodziców grzywną – wyjaśnia Krzysztof Jażdżewski, dyrektor Muzeum Ziemi Kościerskiej. - Chociaż szkoła była instytucją państwową, to nadzór pedagogiczny mogli sprawować księża.

Nauczycielem w tym czasie był Marcin Wolter, a także Michalski z Pelplina oraz Lemańczyk ze Skorzewa. Nauczyciele otrzymywali od gminy mieszkanie, a także wynagrodzenie finansowe, a także w naturze. Na najniższym poziomie edukacji, uczono głównie religii, czytania, pisania oraz rachunków.W połowie XIX wieku do łubiańskiej szkoły chodziło ponad 60 dzieci. Na początku XX wieku ich liczba wzrosła do ponad 90. Chociaż w latach 70. XIX wieku odsunięto księży od nadzoru pedagogicznego, to zezwolono na nauczanie w języku polskim. Jednak w ojczystym języku odbywały się jedynie zajęcia z religii oraz kościelnego śpiewu. Niestety, pod koniec tego stulecia całkowicie wyeliminowano nauczanie w języku polskim, a szkoła stała się jednym z głównych miejsc germanizacji. Szkoła zlokalizowana nad Jeziorem Granicznym spłonęła pod koniec XIX wieku.

W wolnej Polsce

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę i włączeniu Pomorza do państwa polskiego, co nastąpiło w 1920 roku, Łubiana wraz z okolicami znalazła się w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim. Doa lat 30. gmina sołecka Łubiana znalazła się w obwodzie wójtowskim Korne.

Wójta mianował wojewoda na wniosek Sejmiku Powiatowego – dodaje Krzysztof Jażdżewski. - Natomiast do podchodzących z wyboru sołtysów należało między innymi zbieranie podatków oraz organizowanie wsparcia dla ubogich, dbanie o drogi i mosty, a także zabezpieczanie szkół w opał. W tym czasie długoletnim sołtysem Łubiany był Józef Stoltmann. W roku 1934 obwód wójtowski został zlikwidowany, a Korne i Łubiana weszły w skład gminy Kościerzyna – wieś
.
Jeśli chodzi o gospodarkę, to główną jej gałęzią w Łubianie było rolnictwo. Tuż po odzyskaniu niepodległości, dawne niemieckie majątki zaczęła nabywać ludność polska. Jednym z największych gospodarzy na tym terenie był Walenty Gałęski, wybitny działacz społeczny i patriota. Zakupione gospodarstwo o powierzchni ponad 300 hektarów, w jego prowadzeniu pomagał Walentemu jego brat Leon. Gospodarstwo zostało podzielone między braci, którzy utworzyli spółkę. Warto wspomnieć, że w czasie hitlerowskiej okupacji zapłacili oni wysoką cenę za swoją działalność patriotyczną. Trzeba też dodać, że nie wszyscy Niemcy po 1920 roku opuścili swoje gospodarstwa. Łubianie pozostałą między innymi Augusta Hoppe, W 1937 roku zapisała ona swoje gospodarstwo córce Oldze Gross. Na tym majątku było zatrudnionych kilka rodzin. Istotną rolę w Łubianie odgrywało też rybołówstwo. Tą dziedziną również zajmowali się bracia Gałęscy. Niektórzy mieszkańcy wsi byli też posiadaczami dużych obszarów leśnych.

W okresie międzywojennym intystucją, wokół której skupiało się życie społęczno-kulturalne była szkoła. W tym okresie pierwszym nauczycielem był pochodzący z Kościerzyny Konrad Glock. Szkołą w Łubianie byłą czteroklasowa i w 1928 roku chodziło do niej prawie 70 dzieci. We wsi działało również Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Stowarzyszenie Dzieci Marji oraz Bezpartyjne Koło Bloku Współpracy z Rządem. Organizacje katolickie swoją działalnością dążyły przede wszystkim do zwalczania pijaństwa oraz podniesienia poziomu wykształcenia.