Wścieklizna – wciąż nowe przypadki w Polsce! Gdzie wystąpiły ogniska choroby, jakie zwierzęta się zarażają i jak je chronić?

Jako jedna z najgroźniejszych chorób odzwierzęcych, wścieklizna podlega obowiązkowi zwalczania przez państwo. Tzw. rezerwuarem wywołującego ją wirusa jest w Polsce lis rudy, a drogą zarażenia kontakt śliny chorego zwierzęcia z błoną śluzową lub skórą, pogryzienie lub nawet przeniesienie z powietrzem np. do oka.

Zakażone ssaki, bo chorują nie tylko lisy, zachowują się inaczej niż te zdrowe, a powodem są uszkodzenia nerwowe wywoływane przez patogen. Nie muszą przy tym być „wściekłe”, bo mogą również okazywać brak lęku i zbliżać się do człowieka. W takiej sytuacji należy za wszelką cenę zapobiec kontaktom takiego osobnika z innymi zwierzętami i ludźmi, a przypadek zgłosić do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii. To pomoże w eliminacji choroby, która z powodu braku możliwości leczenia prawie zawsze prowadzi do śmierci.

Pomimo zagrożenia, jakie niesie zachorowanie na wściekliznę, wciąż nie udało się wyplenić tej choroby ani w Polsce, ani też w Europie czy tym bardziej na świecie, gdzie według WHO umiera z jej powodu 60 tys. osób rocznie, a najwięcej w Azji i Afryce.

Właśnie pojawiły się nowe doniesienia na temat czterech kolejnych przypadków choroby w kraju. Jak podał w 11 stycznia 2022 r. Główny Lekarz Weterynarii, na podstawie badań laboratoryjnych w w województwie mazowieckim stwierdzono wściekliznę u 4 zwierząt 23 grudnia 2021 r. oraz u jednego 30 grudnia.

Jakie to były zwierzęta?

• Halinów, gmina Halinów, powiat miński – odstrzelony lis,
• Kiczki Pierwsze, gmina Cegłów, powiat miński – padły lis,
• Warszawa Rembertów – lis poddany eutanazji,
• Warszawa Wawer – padły lis,
• Kozienice, gmina Kozienice, powiat kozienicki – pies poddany eutanazji.

Na przestrzeni 2021 roku stwierdzono 113 przypadków wścieklizny w kraju – miało to miejsce na terenie województwa mazowieckiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego.

W Mazowieckiem stwierdzono 109 przypadków przypadków, a czego aż 50 w powiecie otwockim, 18 – w mieście stołecznym Warszawie, 16 – w garwolińskim, 10 – w radomskim i mieście Radom, 6 – w mińskim, 4 – w zwoleńskim, 3 – w kozienickim i 2 – w wołomińskim. Wśród zakażonych zwierząt znalazły się: lisy (93), koty (7), sarny (3), psy (2), kuny (2) i jenoty (2).

Jak widać, zwierzęta zarażone wścieklizną są zagrożeniem nawet w wielkim mieście – w samej Warszawie w 2022 roku wykryto wirusa u 15 lisów, jenota, sarny i kota.

W woj. podkarpackim zarażony był lis (powiat lubaczowski) i żbik (pow. przemyski), natomiast w świętokrzyskim – dwa lisy, w powiecie sandomierskim i skarżyskim.

W Polsce właścicieli zwierząt obowiązują przepisy mające na celu zapobieganie szerzeniu się wścieklizny. Obowiązkowe szczepienie przeciw tej chorobie dotyczy wszystkich psów po 3. miesiącu życia, po czym szczepionkę należy podawać nie rzadziej niż co rok.

Wskazane jest też szczepienie kotów, które w związku z sytuacją epidemiologiczną stało się obowiązkowe w woj. mazowieckim. Szczepionkę przeciw wściekliźnie powinny otrzymać wszystkie koty po 3. miesiącu życia, a następne dawki – najrzadziej co 12 miesięcy.

Obszary zagrożone wścieklizną, na których obowiązuje wspominany nakaz szczepienia kotów:

• miasto stołeczne Warszawa – dzielnice: Wawer, Wesoła, Targówek (część ograniczona od zachodu ulicą Radzymińską), Rembertów, Praga Południe, Wilanów,
• powiat wołomiński,
• powiat radomski i miasto Radom,
• powiat miński – gminy: Dębe Wielkie, Halinów, Mińsk Mazowiecki, Siennica, Stanisławów, Latowicz, Cegłów, a także miasta: Halinów, Mińsk Mazowiecki, Sulejówek,
• powiat otwocki,
• powiat garwoliński,
• powiat kozienicki,
• powiat zwoleński.

Brak wymaganego szczepienia u zwierzęcia jest wykroczeniem, za które grozi mandat karny w wysokości do 500 zł. Co więcej, na wskazanym obszarze obowiązują również inne przepisy, w tym nakaz trzymania psów na uwięzi lub ogrodzonym terenie zamkniętym. Również koty powinny być trzymane w zamknięciu.

Na zagrożonych terenach prowadzi się szczepienia wolno żyjących lisów poprzez zrzucanie preparatu ukrytego w przynęcie – Główny Inspektor Weterynarii przypomina, by ich nie dotykać, a w przypadku kontaktu z nią człowieka lub zwierzęcia zgłosić się do lekarza medycyny lub weterynarii.

Jeśli nasz pupil nie był szczepiony i miał kontakt z zakażonym zwierzęciem (np. jego śliną) lub, co gorsza, został przez nie pogryziony, objawy zakażenia wścieklizną mogą pojawić się po upływie od kilku dni do 3 miesięcy.

Choroba może przybrać postać cichą lub szałową, ale jej symptomy nieco się różnią u poszczególnych gatunków zwierząt.

• Wścieklizna u psa może wywoływać objawy takie jak pobudzenie, niepokój, nadmierna ruchliwość i popęd, ochrypłe szczekanie, gryzienie przedmiotów, ślinotok, opadanie żuchwy, wypadanie języka, zez, niedowłady i porażenia.
• Wścieklizna u kota powoduje podobne zachowania i porażenia, a ponadto ciągłe miauczenie, uciekanie, chowanie się i agresję.

Choremu zwierzęciu nie można pomóc, stanowi też ono śmiertelne zagrożenie dla człowieka. Dlatego nie dopuszczajmy do zarażenia – szczepmy naszych pupili i nie pozwalajmy chodzić swobodnie po terenach, gdzie żyją dzikie gatunki ssaków.