Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wolne Miasto Gdańsk było przez dziewiętnaście lat wyjątkowym państwem

Redakcja
W środę do "Polski Dziennika Bałtyckiego" w ramach cyklu "Wrzesień 1939 na Pomorzu" dołączymy reprint mapy Wolnego Miasta Gdańska i okolic wydany przez Wojskowy Instytut Geograficzny w 1937 roku w Warszawie. Dwa lata później Gdańsk był już częścią Rzeszy

Wolne Miasto Gdańsk utworzone zostało po I wojnie światowej traktatem wersalskim. Za datę ustanowienia Wolnego Miasta Gdańska uznaje się 15 listopada 1920 r. Gdańsk miał własną konstytucję, hymn, parlament (Volkstag), będący organem ustawodawczym, oraz Senat, stanowiący władzę wykonawczą. Kompetencje władz gdańskich były jednak w wielu dziedzinach ograniczone na rzecz Ligi Narodów, a na arenie międzynarodowej interesy WMG reprezentowała Polska.

Tak jak każde inne państwo, Wolne Miasto Gdańsk miało swoje granice. Było jednak neutralne i nie posiadało armii. Mieszkańcy posiadali obywatelstwo gdańskie i gdańskie paszporty. Zdecydowana większość mieszkańców, ponad 90 procent, miała niemieckie pochodzenie. Językiem urzędowym był niemiecki, ale dokumenty wysyłane do Polaków i Kaszubów miały dołączane tłumaczenie na język polski. Gdańsk miał własne pieniądze - guldeny.

Do 1933 roku panował w mieście spokój. Nie było większych napięć na tle narodowościowym. Wszystko zmieniło się w 1933 roku, gdy Hitler przejął władzę w Niemczech. W Gdańsku także bardzo aktywne było NSDAP. Pojawiły się antypolskie prowokacje. W 1938 władzę w Wolnym Mieście Gdańsku faktycznie przejęła NSDAP i to był początek końca. Hitler zażądał włączenia Gdańska do Rzeszy. Odmowa stała się jednym z pretekstów do agresji na Polskę. Gdańsk do Rzeszy włączony został, dekretem Hitlera, już 1 września 1939 roku. Złamano tym samym prawo międzynarodowe. W ramach akcji Tannenberg w pierwszych dniach września niemieckie służby specjalne i gdańska policja przystąpiły do masowych aresztowań i likwidacji instytucji polskich. Polaków rozstrzeliwano w masowych egzekucjach, m.in. w Piaśnicy i Szpęgawsku. 2 września 1939 utworzono obóz koncentracyjny w Stutthofie, gdzie wysyłano w celu eksterminacji przedstawicieli polskiej inteligencji.
Większość mieszkańców Gdańska, którzy do 1933 roku czuli się przede wszystkim gdańszczanami, nagle poczuła się Niemcami. Wydawali w ręce gestapo swoich polskich sąsiadów i wrogów faszyzmu. Hitler przyjechał do Gdańska, już bardzo mocno wyczyszczonego etnicznie, 19 września 1939 roku. Był witany bardzo entuzjastycznie. W 1945 roku Gdańsk zapłacił za to ogromną cenę, ale to już inna historia.

Drugi z środowych reprintów to niemiecka mapa Lasów Oliwskich i Sopotu. Wszystkie mapy udostępniło nam Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki