Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wojciech Kędzia: - Droga ziemia utrudniała inwestowanie (rozmowa)

Lucyna Talaśka-Klich
Lucyna Talaśka-Klich
Wojciech Kędzia w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa nadzoruje Pion Gospodarowania Nieruchomościami
Wojciech Kędzia w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa nadzoruje Pion Gospodarowania Nieruchomościami KOWR
Rozmowa z Wojciechem Kędzią, zastępcą dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa m.in. o dzierżawach państwowych gruntów rolnych.

Panie Dyrektorze, dlaczego przedłużono wstrzymanie sprzedaży państwowej ziemi do 2026 roku?

Celem wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych z Zasobu Własności Rolnych Skarbu Państwa (ZWRSP) było zahamowanie silnej tendencji wzrostowej cen sprzedaży gruntów rolnych oraz przeciwdziałanie spekulacyjnemu wykupowaniu nieruchomości rolnych przez osoby, które nie zapewniały wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze.

Aby nie dopuścić do dalszego wzrostu cen, niezbędne było wprowadzenie odpowiednich rozwiązań prawnych, które pozwolą na zminimalizowanie lub całkowite wyeliminowanie pojawiającego się zagrożenia związanego z możliwością rozwoju tego niekorzystnego zjawiska. Przecież ziemia rolna to podstawowy, nieodnawialny i niepomnażalny czynnik produkcji. Jego cena istotnie wpływa na efekty gospodarowania, a w konsekwencji na ceny żywności. Wysoka cena ziemi nie zachęca do realizacji celów długoterminowych, takich jak ochrona środowiska czy ochrona krajobrazu. Z analiz posiadanych przez KOWR wynika, że wstrzymanie sprzedaży przyczyniło się do znacznego wyhamowania cen sprzedaży gruntów rolnych. W związku z tym uważam, że optymalnym rozwiązaniem było przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu o kolejne 5 lat.

Należy zaznaczyć również, że wraz z wejściem w życie ustawy dzierżawa zyskała status podstawowego sposobu zagospodarowania nieruchomości rolnych Zasobu. W porównaniu do kosztów nabycia gruntów rolnych jest ona stosunkowo „niedrogą” formą, dlatego zyskała aprobatę rolników. Pozwala im zaoszczędzone środki przeznaczyć na inwestycje w prowadzone gospodarstwa. Państwo natomiast, jako przewidywalny partner może, prowadzić politykę wspierania rolników, mając do dyspozycji stały przychód, który w istocie i tak w dużej mierze służy finansowaniu wprowadzanych i stosowanych mechanizmów pomocowych. Innymi słowy jest redystrybuowany wśród rolników w sytuacjach występowania np. niekorzystnych zjawisk atmosferycznych (w ostatnich latach szczególnie suszy). Państwo zachowuje przy tym, jako właściciel ziemi oddawanej w dzierżawę, możliwość dokonywania weryfikacji prawidłowości sposobu jej użytkowania przez dzierżawców.

Niektórzy rolnicy wolą jednak grunty na własność. Na jakich zasadach odbywa się sprzedaż małych działek rolnych? Kto może je kupić?

Sprzedaż nieruchomości z ZWRSP prowadzona jest na zasadach określonych w rozdziale 6 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Sprzedaż nieruchomości rolnej przez KOWR zgodnie z art. 28a ust. 1 ustawy, może nastąpić, jeżeli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych będących własnością nabywcy nie przekroczy 300 ha.

Jeżeli Krajowy Ośrodek przeznaczy określoną nieruchomość Zasobu do sprzedaży to zainteresowany może ją nabyć:

- w trybie bezprzetargowym - m.in. osoba uprawniona (np. dzierżawca nieruchomości jeżeli dzierżawa trwa przez okres co najmniej 3 lat), która złoży oświadczenie o zamiarze skorzystania z pierwszeństwa w nabyciu na warunkach określonych w zawiadomieniu skierowanym do niej przez sprzedającego (czyli KOWR),

- w trybie przetargowym - osoba, która wygra ogłoszony przez KOWR przetarg na sprzedaż danej nieruchomości.

Należy jednak zaznaczyć, że zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami w przypadku sprzedaży nieruchomości rolnych o powierzchni do 1 ha realizowana jest ona w trybie przetargów nieograniczonych. W przypadku nieruchomości powyżej 1 ha sprzedaż takiej nieruchomości realizowana jest w pierwszej kolejności w trybie przetargu ograniczonego do rolników indywidualnych chcących powiększyć prowadzone gospodarstwo rolne. W przypadku braku zainteresowania nabyciem nieruchomości, w kolejnym przetargu przeznacza się ją do sprzedaży w trybie przetargu nieograniczonego w którym mogą brać udział wszyscy zainteresowani nabyciem danej nieruchomość.

Po wejściu w życie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa zmieniły się zasady dzierżawy. Dawniej rolnicy przebijali stawki. Czasem górę brały emocje. A jak jest dzisiaj?

KOWR realizuje zadania ustawowe polegające na tworzeniu oraz poprawie struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych oraz przeciwdziałaniu nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych, zapewnianiu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach.

Zgodnie z przepisami ustawy wydzierżawienie nieruchomości rolnych wchodzących w skład ZWRSP, co do zasady, następuje w drodze publicznego przetargu ustnego lub przetargu ofert pisemnych. W procesie rozdysponowania mienia Zasobu, KOWR umożliwia rolnikom indywidualnym prowadzącym gospodarstwa rodzinne powiększanie tych gospodarstw, w drodze dzierżawy lub kupna gruntów Zasobu. W związku z aktualnymi kierunkami polityki prywatyzacji gruntów Zasobu WRSP przyjętymi przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Krajowy Ośrodek organizuje przetargi ograniczone do jednej lub kilku kategorii uczestników określonych w art. 29 ust. 3b GNRSP.

W ramach przetargów ograniczonych, art. 39 ust. 1 w związku z art. 29 ust. 3 ww. ustawy, dopuszcza możliwość zorganizowania przetargu ofert pisemnych. W związku ze zmianą przepisów, wprowadzoną ustawą z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2016 r,. poz. 585), podstawową formą zagospodarowania gruntów Zasobu o charakterze rolnym, co do zasady, są przetargi ograniczone na dzierżawę, organizowane dla osób zamierzających powiększyć lub utworzyć gospodarstwo rodzinne.

Wysokość czynszu ma wpływ na wybór oferty?

Od dnia wejścia w życie przepisów ustawy z 14.04.2016 r. (tj. od dnia 30.04.2016 r.), na wybór najkorzystniejszej oferty w przetargu ograniczonym ofert pisemnych nie ma wpływu wysokość czynszu dzierżawnego. W takim przetargu czynsz jest stały i obecnie ustalany jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 1 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Dz.U. z 2016 r., poz. 1186). Ideą tego typu form rozdysponowania nieruchomości Zasobu WRSP jest umożliwienie dzierżawy lub nabywania nieruchomości rolnych przez rolników indywidualnych, którzy w świetle ustalonych kryteriów przetargu (powierzchnia gospodarstwa, odległość gruntów gospodarstwa oraz ośrodka gospodarczego od rozdysponowywanej nieruchomości, ubezpieczenie w KRUS, wiek oferenta itp.) są najbardziej predysponowani do wydzierżawienia tych nieruchomości.

Nie ma jednak przeszkód, aby rolnicy zainteresowani udziałem w przetargu, po opublikowaniu wykazu nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy, wnioskowali do Oddziału Terenowego KOWR o zorganizowanie przetargów w formie licytacji. Tego typu działania można zaobserwować dosyć często, ponieważ tryb przetargu licytacyjnego, ze względu na znacznie uproszczoną procedurę w odniesieniu do metodyki przeprowadzania przetargów ofertowych, daje możliwość szybszego zawarcia umowy dzierżawy i wzięcia dzierżawionych gruntów w posiadanie aniżeli w przypadku przetargów ofertowych, gdzie przez wzgląd na wnoszone odwołania uczestników ich rozstrzygnięcie niejednokrotnie znacznie przesuwa się w czasie.

Ile gruntów wróciło do Zasobu WRSP z wyłączeń 30%, z umów dzierżawy?

Realizując ustawę z 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, była Agencja Nieruchomości Rolnych wysłała 1085 zawiadomień, proponując wyłączenie 135 753 ha gruntów. Ostatecznie zostało podpisanych 675 aneksów do umów na wyłączenie 77 455 ha. Grunty przejęte są sukcesywnie rozdysponowywane głównie poprzez wydzierżawienie i sprzedaż w przetargach ograniczonych na rzecz rolników indywidualnych.

Polecamy również: Unijne plany zrewolucjonizują Wspólną Politykę Rolną. Są ambitne

Według stanu na 31.12.2020 r. faktycznie wyłączono z umów dzierżaw 75,2 tys. ha gruntów. Znaczna część wyłączonych gruntów (tj. 38,2 tys. ha, czyli 51 %) została już sprzedana, głównie w drodze przetargów ograniczonych. Ponad 33,3 tys. ha gruntów zostało zagospodarowane nietrwale (głównie w formie dzierżawy).

Do rozdysponowania według stanu na 31.12.2020 r. pozostawało 3,7 tys. ha gruntów (tj. 5% wszystkich gruntów wyłączonych). W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego, czyli do 30.06.2020 r. rozdysponowanie gruntów zmniejszyło się o 1,3 tys. ha, ponieważ do puli gruntów faktycznie wyłączonych doszły grunty pochodzące z bezumownego użytkowania.

Największa powierzchnia gruntów do rozdysponowania znajduje się w województwach: dolnośląskim 1,4 tys. ha i warmińsko-mazurskim oraz wielkopolskim po 0,8 tys. ha. Natomiast w województwie świętokrzyskim stwierdza się brak gruntów pozostających do rozdysponowania.

Co może się zmienić w najbliższym czasie w przypadku dzierżawy i sprzedaży państwowej ziemi?

Obecnie analizujemy możliwości usprawnienia metodyki przeprowadzania przetargów licytacyjnych zdalnie, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Aktualnie funkcjonujące rozwiązania szczególnie przy większej liczbie uczestników przetargu, nie spełniają w całości naszych oczekiwań. Rozpatrujemy możliwości zakupu lub utworzenia platformy licytacyjnej, gdzie rolnicy będą mogli zdalnie licytować w aukcjach na dzierżawę gruntów rolnych Skarbu Państwa w oparciu o nowoczesne rozwiązania techniczne.

To rozwiązanie będzie bardzo pomocne przy sprawnym rozdysponowaniu gruntów powracających z umów dzierżaw które wygasną w ciągu najbliższych paru lat. Poza tym jedną z zalet takich rozwiązań, poza oczywistą korzyścią związaną z zakazem zgromadzeń w czasach pandemii, będzie informacja o aktualnej wartości licytowanego czynszu dzierżawnego przeliczona z decyton na złotówki, ponieważ obecnie licytant licytuje wysokość czynszu dzierżawnego w mierniku naturalnym. Przeliczona wartość licytowanego czynszu w decytonach pszenicy na złotówki będzie dostępna dla licytujących w trakcie przetargu na ekranie komputera lub telefonu, co powinno ograniczyć sytuacje gdzie czynsze licytacyjne były ustalane na nierealnie wysokim poziomie.

od 12 lat
Wideo

Dobre i złe sąsiedztwo grochu

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Wojciech Kędzia: - Droga ziemia utrudniała inwestowanie (rozmowa) - Gazeta Pomorska

Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki