Wody płynące stanowią własność Skarbu Państwa. Sprawa dotyczy 39 jezior [ROZMOWA]

Wielu właścicieli jezior z powiatu kościerskiego może stracić swoją własność. Proszę powiedzieć, na jakiej podstawie jeziora będą przejmowane przez marszałka?
Zgodnie z ustawą do wód płynących zaliczamy wody w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym lub okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych. Śródlądowe wody powierzchniowe płynące stanowią własność Skarbu Państwa i są wodami publicznymi nie podlegającymi obrotowi cywilnoprawnemu. Grunty pokryte wodami płynącymi to szczególny zasób nieruchomości Skarbu Państwa, który podlega regulacjom Prawa wodnego, nadającego im następujące cechy: przedmiot własności wyłącznie Skarbu Państwa, wyłączone z obrotu cywilnoprawnego, zarządzane przez ustalone prawem organy i jednostki, udostępniane do wykorzystania wyłącznie w formie użytkowania lub użyczenia, granica w przestrzeni ustalona prawem w postaci linii brzegu, wyjęte spod stosowania ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ustawa z 1962 r. doprowadziła do nacjonalizacji wód płynących. Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy wskazując, że wody i grunty, które stosownie do ustawy wodnej z 1922 r. stanowiły własność prywatną, a według Prawa wodnego z 1962 r. zostały zaliczone do mienia stanowiącego własność Państwa. Zatem z dniem 12 grudnia 1962 r. grunty pokryte powierzchniowymi wodami płynącymi, jak i wody płynące stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa.

Dlaczego właściciele nie mogą liczyć na odszkodowania?
Przepis ustawy z 1974 r. Prawo wodne umożliwił osobom, które były właścicielami wód płynących przejętych z dniem 12 grudnia 1962 r. na własność Skarbu Państwa i korzystały z nich do celów rybackich przyznanie prawa dożywotniego, nieodpłatnego korzystania z tych wód do celów rybackich lub możliwość uzyskania odszkodowania w przypadku, gdy osoby te ze względu na stan zdrowia albo gdy wody te zostały zagospodarowane przez jednostki gospodarki uspołecznionej przed dniem wejścia w życie ustawy, nie mogły korzystać z tych wód do celów rybackich. Prawo do nieodpłatnego korzystania z wód, jak i odszkodowanie mogły być przyznane pod warunkiem, że zostały zgłoszone przez zainteresowanych w terminie 3 lat od wejścia w życie ustawy z 1974 r., tj. od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1977 r. Obecnie obowiązująca ustawa nie przewiduje na rzecz dotychczasowych właścicieli żadnego odszkodowania za przejście tych wód i gruntów pod nimi na własność Skarbu Państwa.

Czy mieszkańcy będą mogli korzystać z jezior i kto będzie nimi zarządzał?
Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania m.in. ze śródlądowych powierzchniowych wód publicznych, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej. Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz, na zasadach określonych w przypisach odrębnych, amatorskiego połowu ryb. Ponadto w zakresie rybackiego korzystania z wód stanowiących własność Skarbu Państwa, to dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej oddaje do rybackiego korzystania w drodze oddania w użytkowanie obwodu rybackiego ustanowionego na podstawie ustawy. Dyrektor Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku wykonuje, w imieniu marszałka, działania związane z regulacją stanu prawnego gruntów pod wodami płynącymi, w stosunku do których uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa wykonuje marszałek województwa. Obecnie na terenie powiatów kartuskiego i kościerskiego prowadzone są działania zmierzające do ustalenia prawidłowego stanu prawnego w stosunku do 39 jezior przepływowych. W przypadku ujawnienia prywatnych właścicieli w księgach wieczystych w stosunku do gruntów pod wodami płynącymi, wszelkie sprawy rozpatrywane są na drodze sądowej, gdzie właściciele występują na prawach strony.