Wielkanoc 2021. Rozważania dominikanina o. Hieronima Kaczmarka na Wielki Wtorek: "Wielki Tydzień odsłania prawdę o człowieku"

W latach dziewięćdziesiątych mieszkałem w Ołomuńcu, gdzie pomagałem w odnowie klasztoru zamkniętego w czasie komunizmu. W pejzażu miasta byliśmy nowym zjawiskiem – trzydziestu młodych zakonników pojawiło się na ulicach. Nasza obecność była okazją do nieplanowanych ulicznych rozmów i dyskusji.

Pewnego dnia zostałem zaproszony do rozmowy przez trzech starszych panów, z których jeden zaraz na początku wyznał: „nienawidzę Kościoła katolickiego, ale księdzu rękę podam”. Dodał, że jego noga nie przekroczyła murów kościelnych od sześćdziesięciu lat, ale po chwili wyrecytował modlitwę „Ojcze nasz” i to po łacinie. Panowie postanowili wykorzystać nasze spotkanie do debaty teologicznej. Spytali mnie o czyściec, jak on istnieje i jak mogę przekonać ich o jego istnieniu.

Odpowiedziałem: „Drodzy Panowie, to jest prawda, którą przyjmujemy na podstawie Objawienia i do istnienia czyśćca nie mogę Panów przekonać. Jeśli Panowie nie wierzą w Jezusa Chrystusa i obecność Ducha Świętego, który pomógł rozpoznać Kościołowi tę prawdę, to oczywiście Panowie nie muszą w to wierzyć”. Zadowoleni z tej odpowiedzi postanowili zadać pytanie o sprawę zupełnie zasadniczą: „dlaczego tyle zła w świecie, czemu były obozy koncentracyjne, jak Bóg mógł do tego dopuścić?”.

Odpowiedziałem najkrócej: „Zło istnieje z powodu wolnej woli człowieka, gdyby nie było wolności, nie byłoby też zła”. Pan, który wcześniej wyrecytował „Ojcze nasz” teraz powiedział „pięknie powiedziane”. Rozchodziliśmy się zupełnie w innej atmosferze, od tej jaka była na początku rozmowy. Ciekawe, że gdy następnego dnia znów spotkałem tego pana na rynku, od razu opowiadał mi o swoich chorobach.

Wielki Tydzień jest okazją do pytania o zasadnicze sprawy naszego istnienia, w tym też o źródła zła. Czemu ono nas spotyka? Dlaczego są choroby i cierpienia? Czy totalitarne systemy musiały istnieć? Jak pogodzić ideę dobrego i wszechmocnego Boga z prawdą o istnieniu zła? Przecież jeśli dobry i wszechmocny to zło nie powinno zaistnieć. Jeśli ono istnieje to znaczy, że On nie dobry, nie jest wszechmocny, albo jedno i drugie. Takie pytania są w nas, czego potwierdzeniem są nie tylko panowie na morawskim rynku.

Odpowiedź chrześcijańska jest prosta: zło istnieje jako konsekwencja wolnej woli człowieka. Jest ona częścią natury człowieka. Bóg, dobry i wszechmocny, nie pozbawia człowieka wolnej woli w imię zachowania jego człowieczeństwa. Oznacza to, że człowiek może błądzić, grzeszyć, buntować się przeciw Bogu, wybierając zło i powodując cierpienie.

W dzisiejszym fragmencie z Ewangelii czytamy dialog apostołów z Jezusem. Każdy z nich na swój sposób wykorzystał dar wolnej woli. Ukochany uczeń św. Jan wytrwał przy swoim Mistrzu do końca, jako jedyny z apostołów był pod Krzyżem. Judasz zdradził, sprzedał swojego Mistrza za trzydzieści srebrników, co było wartością czteromiesięcznej pracy robotnika. Św. Piotr zaparł się Jezusa, choć chwilę wcześniej obiecał, że ofiaruje życie za Niego. Pierwszy papież jest przykładem postawy, o której później napisał św. Paweł „Nie czynię bowiem dobra, którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę” (Rz 7,19).

Wielki Tydzień odsłania prawdę o człowieku, o jego wolnej woli, błądzeniu i cierpieniu. Ciąg dalszy nastąpi, w Wielki Piątek i Poranek Wielkanocny.