W Gdańsku powstał film "Zdążyć przed rakiem". Dowiedz się, jak zrobić samobadanie piersi i dlaczego warto zrobić USG i mammografię

„Zdążyć przed rakiem” to tytuł filmu, który powinna obejrzeć każda kobieta, zarówno dojrzała, jak i nastolatka, a także bliscy, którzy je kochają. Nikt bowiem lepiej ich nie przekona, że warto regularnie wykonywać sobie samobadanie piersi i zgłaszać się na USG lub mammografię niż pacjentka, która miała raka piersi i przeszła całą, rok trwającą terapię by wrócić do zdrowia.

- Co roku diagnozę rak piersi słyszy ok. 1300 mieszkanek Pomorza – szacuje dr hab. n. med. Elżbieta Senkus-Konefka, specjalista onkolog i radioterapeuta z Centrum Chorób Piersi, które wzorem najlepszych ośrodków onkologicznych na świecie - tzw. Breast Cancer Unit, funkcjonuje również w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku. I dodaje- ta liczba zachorowań będzie rosła, bo styl życia Polek staje się coraz bardziej podobny do stylu życia mieszkanek krajów europejskich. I niezależnie od tego czy pacjentką jest mieszkanka Tczewa czy Paryża – każda z nich jest w momencie, gdy padnie taka diagnoza tak samo przerażona, zdezorientowana i w większości przypadków nie ma pojęcia co ją czeka. Również takie kobiety – na początku drogi – powinny obejrzeć ten film by zdobyć rzetelną wiedzę o swojej chorobie i przestać się bać.

Premierowy seans „Zdążyć przed rakiem” który jednocześnie zainaugurował program edukacyjny pod takim samym tytułem, odbył się kilkanaście dni temu w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku. Ten trwający 30 minut film edukacyjny powstał dzięki wysiłkowi i determinacji działającego przy Centrum Chorób Piersi Stowarzyszenia „Różowy Motyl” oraz wsparciu władz GUMed , w tym prof. Edyty Szurowskiej – prorektora ds. klinicznych i dr. Tomasza Stefaniaka, dyrektora ds. medycznych UCK. Merytorycznego nadzoru nad filmem podjęła się dr Elżbieta Senkus-Konefki. W jego realizacji uczestniczyły trzy osoby; Joanna Matuszewska, dziennikarka medyczna, nasza koleżanka po fachu z Radia Gdańsk, wolontariuszka i rehamenager w Centrum Chorób Piersi, Paweł Sudara - fotograf z Sekcji ds. Komunikacji Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz główna bohaterka - Małgorzata Zauliczna, pacjentka, która po pomyślnie zakończonym leczeniu wróciła do zdrowia i pracy zawodowej.

To Małgorzata relacjonuje widzom, krok po kroku, całą drogę jaką przeszła sama i jaką przechodzi każda kobieta w ciągu ok. roku od podejrzenia złośliwego nowotworu piersi, poprzez całą diagnostykę, zabieg operacyjny oraz leczenie uzupełniające.

W filmie występują lekarze różnych specjalności zajmujący się rakiem piersi, pielęgniarki senologiczne (pomagają chorym zrozumieć trudne do zrozumienia zawiłości leczenia) oraz pracownicy niemedyczni, jak np. specjalista ds. zarządzania rehabilitacją zwany rehamenadżerem.

W ramach Centrum Chorób Piersi UCK tworzą oni wielodyscyplinarny team zapewniający pacjentkom wszechstronną i kompleksową opiekę. Na ekranie zaś tłumaczą, na czym polega profilaktyka, diagnostyka i leczenie nowotworów piersi. Bardzo przydatny jest też pokazany w filmie instruktaż dotyczący samobadania piersi, które w praktyce wcale nie jest łatwe. Medyczne terminy i procedury trudne dla do zrozumienia dla osoby nie mającej żadnego związku z medycyną przedstawione są w filmie w bardzo przystępny sposób. Film nie straszy, a wręcz odwrotnie – pokazuje, że zarówno badania diagnostyczne mammografia, biopsja jak i chemio i – radioterapia nie są wcale takie straszne.

Pacjentkom, które przejdą tę trudną drogę czują się po części związane z miejscem, gdzie się leczyły. To z ich inicjatywy powstało przy Centrum Stowarzyszenie Różowy Motyl. Jego członkinie jak np. Joanna i Małgorzata chętnie dzielą się z nowymi pacjentkami swoją wiedzą i doświadczeniem zdobytym w trakcie terapii. Organizują spotkania edukacyjne i zachęcają do badań profilaktycznych. Dzięki środkom zebranym przez Stowarzyszenie udało się m.in. zrealizować ten film edukacyjny, zakupić rękawiczki chłodzące, które łagodzą dolegliwości bólowe podczas chemioterapii. „Zdążyć przed rakiem piersi” to również nawa najnowszego, autorskiego programu edukacyjnego realizowanego przez Stowarzyszenie Różowy Motyl.

Zdążyć przed rakiem. Nie trzeba mieć skierowania
Dróg, którymi kobiety trafiają do Centrum Chorób Piersi w UCK jest kilka.
- Dla pań w wieku 50-69 lat są badania przesiewowe – tłumaczy dr Senkus-Konefka. - Jeżeli mammografia wykaże coś niepokojącego, kobieta od razu kierowana jest na ścieżkę diagnostyczną, która jest dobrze zdefiniowana. Pacjentki z podejrzanymi zmianami są kierowane na badania diagnostyczne również przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Przy UCK funkcjonuje Poradnia Chorób Piersi, która formalnie jest częścią poradni onkologicznej, co sprawia, że nie trzeba mieć do niej skierowania. Każda kobieta może się do niej zarejestrować, przy czym powinna z góry zaznaczyć, czy chce się tylko przebadać, czy też coś konkretnego ją w piersiach niepokoi. W pierwszym przypadku termin wizyty może być dość odległy, w drugim – panie rejestratorki dołożą wszelkich starań, by okres oczekiwania na wizytę był jak najkrótszy.
- Mamy nawet taką ścieżkę diagnostyczną jednodniową z czego jesteśmy bardzo dumni – zdradza dr Elżbieta Senkus-Konefka. Jeśli są wskazania pacjentka od razu kierowana jest na pakiet badań i sami radiolodzy wybierają z niego te, które ich zdaniem trzeba wykonać w pierwszej kolejności.

Podstawowe badania to USG i mammografia. Gdy coś wykryją jeszcze tego samego dnia pacjentka będzie miała wykonaną biopsję guza piersi lub węzłów chłonnych. Ważne jest również to, że wszystkie te badania ogląda, opisuje i koordynuje jeden radiolog. Co prawda niektórych badań dodatkowych, jak np. rezonansu magnetycznego nie da się wykonać tego samego dnia, ale w ramach pakietu onkologicznego to kwestia najwyżej kilku dni. Z pakietem wyników pacjentka trafia na konsylium, w którego skład podstawowy wchodzi; chirurg onkolog, onkolog kliniczny, radiolog, radioterapeuta, pielęgniarka senologiczna, koordynatorka DILO. Jeśli tylko czas pozwoli dołącza się do tego zespołu patolog, psycholog, rehamenager. To świetni fachowcy, którzy rakiem piersi zajmują się od wielu lat.

- Na to, czy zachorujemy na raka piersi czy nie – nie mamy większego wpływu – przyznaje dr Senkus-Konefka. - Chodzi jednak o to, by konsekwencje tego raka zminimalizować, wykryć go jak najwcześniej po to, by – po pierwsze rokowanie było dla pacjentki jak najlepsze i po drugie, żeby to leczenie było jak najmniej obciążające. Wiele na temat mówiono podczas ostatniego kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Nie od dziś wiadomo, że tzw. agresywna chemioterapia może uszkodzić serce. Aby tego uniknąć, onkolog musi współpracować z kardiologiem. W UCK rozwiązano ten problem wręcz modelowo. Staraniem prof. Ewy Lewickiej powstała przy szpitalu Poradnia Kardioonkologiczna i każda pacjentka przed bardzo obciążającą chemioterapią jest w niej konsultowana.

Najważniejsza jest jednak profilaktyka. Tymczasem Polacy wciąż w niewielkim stopniu biorą udział w badaniach przesiewowych w kierunku chorób nowotworowych - mammografii, cytologii, kolonoskopii. W 2021 roku na mammografię zgłosiło się jedynie 35 proc. kobiet, którym to badanie należy się raz na dwa lata bezpłatnie. Zdaniem ekspertów to efekt tego, że pacjenci nie są edukowani w zakresie programów profilaktyki, ministerstwo słabo promuje badania oraz tego, że zrezygnowano z imiennych zaproszeń.

Film „Zdążyć przed rakiem piersi” został przygotowany w takiej formie, by można było go emitować m.in. w trakcie lekcji poświęconych profilaktyce zdrowotnej albo podczas spotkań kół gospodyń wiejskich. Osoby zainteresowane udziałem w programie edukacyjnym „Zdążyć przed rakiem piersi” proszone są o wiadomość na maila: [email protected].
Film „Zdążyć przed rakiem piersi” można obejrzeć pod poniższym linkiem: