Uniezależnienie się od rosyjskich surowców. Bezpieczeństwo energetyczne Polski zależne od siły wiatru? Jak się unieżależnić energetycznie?

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej jest zdania, że także i w Polsce filarem bezpieczeństwa energetycznego musi być szybka redukcja krajowej zależności od paliw kopalnych oraz jak najszybsza eliminacja dostaw surowców energetycznych z Rosji.

Jednym z elementów takiej polityki jest budowa Baltic Pipe, a więc sieci gazociągów łączących Norwegię, Danię i Polskę, których przepustowość ma wynieść 10 mld m³ gazu rocznie. Uruchomienie inwestycji planowane jest na 1 października 2022 roku.

Innym z proponowanych rozwiązań jest mocniejsze postawienie na odnawialne źródła energii. Zdaniem ekspertów szybsze odblokowanie rozwoju energetyki wiatrowej pozwoli na całkowite wykorzystanie potencjału drzemiącego w wietrze, a także pozwoli skorzystać z teoretycznie najtańszego i niezależnego źródła energii dla polskich domów i zakładów przemysłowych.

Jak informuje Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, rozwój farm wiatrowych powinien być dzisiaj polską racją stanu, gdyż wykorzystując wiatr jako źródło taniej energii Polska stanie się niezależna energetycznie, a co za tym idzie bezpieczna, a także odporna na wszelkie zagrożenia natury militarnej.

Dywersyfikacja w kontekście uniezależnienia się od rosyjskich surowców w Polsce trwa od wielu lat. Szukanie alternatywnych rozwiązań, budowa gazociągów, czy też ostatnie zapowiedzi inwestycji w atom pozwalają na nowo zdefiniować politykę energetyczną kraju.

Zmiana kierunki inwestycji energetycznej pośrednio związana jest również z forsowaną przez Unię Europejską polityką "Fit for 55", a więc zmierzania wszystkich państw członkowskich w stronę uzyskania neutralności klimatycznej oraz ograniczania źródeł emisji gazów cieplarnianych.

Obecnie jak wynika ze statystyk w Polsce 80 procent zużywanego gazu pochodzi z importu, jeszcze większy wynik osiąga ropa, zaś węgiel spalany w Polsce w 1/5 pochodzi również z dostaw z innych krajów, w tym z Rosji, której udział w imporcie wynosi niemal 75 procent. Czy trwająca wojna na Ukrainie przyspieszy zmiany w kreowaniu polityki energetycznej tak Polski, jak i pozostałych państw Europy?

- W 2021 roku import węgla z Rosji do Polski wyniósł ponad 8 milionów ton - mówi Janusz Gajowiecki, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. - Z takiej ilości paliwa można wytworzyć w polskich elektrowniach ponad 18 TWh energii elektrycznej. Błędem jest myślenie, że dywersyfikacja kierunków dostaw paliw kopalnych - spoza Rosji - jest wystarczająco dobrym rozwiązaniem – historia pokazuje, że dostęp do paliw kopalnych zawsze jest obarczony dużym ryzykiem politycznym.

Zdaniem prezesa PSEW kluczowym zadaniem dla Polski będzie uniezależnienie się od dostaw kopalnych surowców energetycznych oraz inwestycja w OZE.

- Musimy uniezależnić się od dostaw kopalnych surowców energetycznych, szczególnie z zagranicy, bo tylko tak zwiększymy nasze bezpieczeństwo energetyczne - dodaje Janusz Gajowiecki. - Odpowiedzią na obecne wyzwania w tym względzie jest energetyka wiatrowa, która nie tylko zmniejsza krajowe zapotrzebowanie na import surowców energetycznych, ale również oferuje koszt wytworzenia elektryczności, który jest 3 – 3,5 krotnie niższy niż z paliw kopalnych. Ponadto, energetyka wiatrowa tworzona jako źródła rozproszone jest mniej podatna na zagrożenia fizyczne, a tym samym dużo bezpieczniejsza niż duże i scentralizowane źródła wytwórcze.

Jak jednak przyspieszyć zmiany w polityce energetycznej? Jak twierdzą eksperci najprostszą i najszybszą metodą odchodzenia od paliw kopalnych jest budowanie nowych mocy w odnawialnych źródłach energii. W tym celu powinno się również uprościć nazbyt skomplikowane obecnie procedury administracyjne, tak aby nowe moce mogły powstać w ciągu najbliższych 12-24 miesięcy, a nie 4-5 lat, jak ma to miejsce w obecnym systemie regulacji prawnych dla energetyki wiatrowej. Takie inwestycje pozwolą dość szybko uniezależnić Polskę od surowców energetycznych z Rosji.

- Wojna na Ukrainie już na zawsze zmieniła ścieżkę rozwoju europejskiej transformacji energetycznej - dodaje Janusz Gajowiecki. - Widzimy obecnie jak krucha jest energetyka oparta o paliwa kopalne, które w większości importujemy. Dziś przyspieszenie transformacji i umożliwienie nowych inwestycji w OZE może okazać się nie tylko koniecznością wynikającą z ochrony klimatu, czy szansą dla gospodarek, ale przede wszystkim koniecznością z punktu widzenia suwerenności Polski i jej interesu narodowego.

Co jednak blokuje inwestycje w energetykę wiatrową? Jak informuje Polskie Stowarzyszenie Energii Wiatrowej obecnie główną barierą dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce nie jest akceptacja społeczna, finanse czy technologia. Jest nią niezrozumiały brak decyzji o odblokowaniu tego sektora poprzez liberalizację zasady 10H, która od 2016 roku wyklucza 99 proc. obszaru Polski z inwestycji wiatrowych. A co za tym idzie - pogłębia zależność Polski od importu paliw kopalnych, w tym tych z Rosji.

Inwestycja w OZE pozwoli także zwiększyć wpływy do budżetu i może przynieść szereg korzyści dla gospodarki. Jak wynika z raportu PSEW - nowe farmy wiatrowe przy najlepszym scenariuszu rozwoju mogą zagwarantować nawet do 133 miliardów złotych przyrostu PKB, do miliarda złotych dodatkowych wpływów do samorządów, a także ok. 80 miliardów złotych zamówień na produkty i usługi w łańcuchy dostaw. Rozwój farm wiatrowych w Polsce to według szacunków także nawet do blisko 100 tysięcy nowych miejsc pracy w perspektywie do 2030 roku.

Jak informuje PSEW - Komisja Europejska przedstawiła realistyczny plan uniezależnienia krajów Unii Europejskiej od Rosji oraz dostarczanych przez nią surowców na długo przed 2030 rokiem. REPowerEU stawia m.in. na inwestycje w efektywność energetyczną oraz w nowe instalacje OZE. Do tego poza zniszczonym poczuciem bezpieczeństwa Europa od kilku miesięcy boryka się z problemem wzrostu cen energii i obniżeniem konkurencyjności przemysłu. Rozwój energetyki wiatrowej – ponad trzy razy tańszej energii niż ze źródeł konwencjonalnych jest odpowiedzią również na ten problem.

Czy polski rząd wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom rynku i wprowadzi regulacje, które zniosą szkodliwe dla inwestycji w farmy wiatrowe ograniczenia? W obliczu trwającej wojny na Ukrainie oraz planów inwestycyjnych związanych z m.in. budową farm wiatrowych na Bałtyku, których realizacji podjąć ma się PKN Orlen wydaje się, że zmiana regulacji prawnych powinna być jednym z kluczowych aspektów zadbania o poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski.