Towarzystwo "Sokół" w latach 1896-1939

Organizacja ta powstała w Kościerzynie w lutym 1896 roku. Głównymi pomysłodawcami i inicjatorami jego utworzenia byli panowie – Jan Sojecki oraz Antoni Świeczkowski. W momencie kształtowania się towarzystwa, chęć przynależności do tej organizacji zadeklarowało kilkanaście osób. Jednak już po kilku miesiącach liczba ta zdecydowanie się powiększyła, by jeszcze w tym samym roku osiągnąć poziom prawie 50 członków.

- Głównym celem powstania towarzystwa było pobudzenie młodzieży poczucia polskiej odrębności narodowej w okresie, który charakteryzował się ostrym procesem germanizacyjnym – wyjaśnia Krzysztof Jażdżewski, dyrektor Muzeum Ziemi Kościerskiej. - Warto w tym miejscu wspomnieć, że był to czas, gdy w wielu miasteczkach, a także wsiach powstawały licznie polskie organizacje i towarzystwa. Miało one różny charakter, począwszy od ekonomicznych poprzez kulturalne, a skończywszy na religijnych. Jeśli chodzi o towarzystwo „Sokoła” to realizowało ono swoje wyznaczone cele poprzez organizowanie ćwiczeń gimnastycznych, gier, zabaw ruchowych. Nie brakowało również pokazów, rekreacyjnych wycieczek, szczególnie w okresie letnim oraz kolonii. Ważnym elementem działalności tejże organizacji był udział w uroczystościach państwowych oraz narodowych.

Ze względu na wspomnianą, intensywną politykę germanizacyjną ze strony Niemiec, nie było możliwe w tamtym czasie aktywne działanie członków tego towarzystwa. Efektem była fakt, że wkrótce działalność „Sokoła” została całkowicie zawieszona. Do reaktywacji działalności doszło na dwa lata przed wybuchem I wojny światowej. Wówczas na jego czele stanęli Franciszek Biedowicz, Stanisław Sojecki, Bronisław Chrzan oraz Władysław Sochaczewski. W tym czasie do „Sokoła” należało 12 osób. Do ponownej przerwy w działaniach kościerskiej organizacji doszło w okresie wojny, ale tuż po jej zakończeniu, działalność została wznowiona. Zainteresowanie przynależnością do tej organizacji było ogromne. Świadczy o tym chociażby liczba członków. Pod koniec 1918 roku było ich prawie 130. Na czele „Sokoła” stanął wówczas Andrzej Głazik. Intensyfikację prac towarzystwa można zaobserwować od początku lat 20. minionego stulecia. Taka sytuacja nie była dziełem przypadku, ponieważ jest to moment, kiedy to Pomorze zostało włączone do odradzającego się państwa polskiego. Warto nadmienić, że wówczas oficjalnie utworzono w kraju Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”. Kościerska organizacja weszła w skład I Gdańskiego Okręgu Pomorskiej Dzielnicy ZTG „Sokół”. Kilka lat później stała się sercem okręgu IX. W jego skład wchodziły towarzystwa z Kościerzyny Skarszew, Jaroszew oraz Wysina. Prezesem wspomnianego okręgu został wspomniany wcześniej Władysław Sochaczewski.

W działalność organizacji angażowali się zarówno panowie, jak i przedstawicielki płci pięknej. Te ostatnie występowały w granatowych kostiumach, białych bluzkach z kokardą pod szyją. Cały strój był uzupełniony kapeluszem. Natomiast mężczyźni byli przyodziani w zielone mundury, których fason nawiązywał do tradycji sięgającej drugiej połowy XIX wieku. Koszule, które nosili, miały kolor amarantowy. Wspomniany strój był nieodzownym elementem garderoby członków towarzystwa, którzy brali udział w różnych świętach o charakterze patriotycznym. Co ciekawe, działalność „Sokoła” nie sprowadzała się tylko i wyłącznie do kwestii sportowych. Jego członkowie angażowali się również w sferę kulturalną o czym świadczy ich udział w sztukach teatralnych, a także w akademiach oraz odczytach.