Taniec kobiet zajmujących się handlem masłem i inne odkrycia. Skarby w Zbiorach Specjalnych PAN Biblioteki Gdańkiej

Zachwyca album z 1896 roku z gdańskiej Szkoły Wojennej ze zdjęciami kadetów podczas nauki i ćwiczeń. Możemy w nim podejrzeć, jak kadeci spędzali wolny czas. Jak bawili się w pozowanie do fotografii, jak wystawiali spektakle.

Na tegorocznej wystawie nowych nabytków Zbiorów Specjalnych jest wiele interesujących eksponatów.

Mamy bogaty zbiór pocztówek. W tym roku udało mi się kupić bardzo ciekawe zdjęcia z wnętrza kawiarni Continental

- mówi Marta Pawlik-Flisikowska.

Hotel Continental znajdował się naprzeciwko dworca kolejowego w Gdańsku. Spotykali się tam działacze Polonii Gdańskiej.

Zaraz obok był Grand-Hotel Reichshof (Dwór Rzeszy), już nieistniejący. Przez dłuższy czas był jedynym gdańskim hotelem oferującym w łazienkach stale zimną i ciepłą wodę.

Udało się kupić kartkę pocztową z wnętrza restauracyjnego tego hotelu, wydaną na początku XX wieku.

Jest też kolorowe menu z hotelu Danziger Hof, najwytworniejszego i najbardziej luksusowego hotelu w Gdańsku w pierwszej połowie XX wieku.

Stara gospoda

- Najrzadziej spotykane są kartki pocztowe z małych miejscowości, z wiosek na Kaszubach, tu mamy kartkę pocztową ze Starego Barkoczyna koło Kościerzyny. Budynki, które są na niej przedstawione, nadal istnieją. Widzimy gospodę, której właścicielem jest pan Rabiszke. Przed budynkiem stoi cały personel. Być może mieszkańcy Starego Barkoczyna przyjadą do nas zobaczyć, jak wiekowy jest ich dom - uśmiecha się Marta Pawlik-Flisikowska.

Aktorzy i muzycy

Równie cenny jest zbiór podarowany przez zasłużonego czytelnika, badacza muzycznych dziejów Gdańska profesora Jerzego Michalaka, który przekazał zbiór pocztówek prezentujących głównie gdańskie środowisko muzyczne.

Wśród nabytków rękopiśmiennych jest też zdjęcie Augusta Mombera, niemieckiego aktora i reżysera urodzonego w Gdańsku w 1886 roku, z jego autografem.

Jest też fotografia nieistniejącego już budynku Bractwa Strzeleckiego, który znajdował się obok Szkoły Wojennej u podnóża Góry Gradowej opatrzona wizerunkiem dyrektora muzycznego tej instytucji Carla Theila. Pocztówka została wydana około 1905 r.

W kolekcji zaplątała się dosyć frywolna reklama... wódki z biuściastymi paniami.

Bardzo ciekawy jest dokument poświadczający wykupienie się z poddaństwa Mateusza Czapa z Wierzchucina, poddanego klasztoru w Żarnowcu, ten dokument został napisany w 1640 roku przez ksienię opactwa Benedyktynek w Żarnowcu Barbarę Knutównę.

W dokumencie (napisanym po polsku) benedyktynki zaświadczają, że gdyby Mateusz popadł w jakieś tarapaty, może liczyć na pomoc klasztoru.

Woskowa tabliczka

Wyjątkowa jest tabliczka woskowa komturstwa gdańskiego.

To unikat - mówi Marta Pawlik. - Mamy krzyżackie tabliczki woskowe z XIV-XV wieku. Ta tabliczka jest doskonałym uzupełnieniem naszych zbiorów.

Wśród bibliotecznych skarbów jest druk okolicznościowy Andrzeja Zbylitowskiego z 1597 roku opisujący podróż Zygmunta III Wazy na ceremonię koronacyjną do Szwecji.

Ważne są dokumenty Władysława Dejka obrońcy Westerplatte we wrześniu 1939 roku. Był on tam zatrudniony jako pracownik cywilny, brał udział w obronie Westerplatte w obrębie toru kolejowego nad kanałem portowym. Po kapitulacji został skierowany jako jeniec do porządkowania placówki.

Raj dla myśliwych

Oglądający wystawę uśmiechają się, podziwiając zabawną grafikę - taniec maślarek gdańskich na Długim Targu. Lokalny obyczaj, jakim był niegdyś wspólny taniec uliczny kobiet zajmujących się handlem masłem, uległ już zapomnieniu. Grafika pochodzi z około 1870 roku.

Niewątpliwą ciekawostką jest też przyrodnicza mapa Polski przygotowana na Wystawę Światową w Nowym Jorku w 1939 roku na zlecenie Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych. Ukazuje walory Rzeczypospolitej jako raju dla myśliwych i miłośników przyrody.

Uwagę zwraca przedwojenny katalog z kolekcjonerskimi kartami statków wydawnictwa E. Wedel.

Wśród obiektów, które w 2019 roku trafiły do zbiorów biblioteki, są rękopisy, stare druki, grafiki, mapy, pocztówki i fotografie, exlibrisy, numizmaty oraz dokumenty życia społecznego.

Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych są udostępniane w pracowniach budynku historycznego PAN Biblioteki Gdańskiej przy ul. Wałowej 15 w Gdańsku.

Wśród eksponatów jest też zdjęcie Augusta Mombera, niemieckiego aktora i reżysera urodzonego w Gdańsku w 1886 r.