Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Takich ogródków działkowych jeszcze nie widzieliście. „Jajowate” ogrody stworzył wybitny architekt

Przemysław Zańko-Gulczyński
Przemysław Zańko-Gulczyński
Wyjątkowe owalne ogrody działkowe w Kopenhadze mają ciekawą historię.
Wyjątkowe owalne ogrody działkowe w Kopenhadze mają ciekawą historię. Dane mapy: Google, 2022
Ogródki działkowe w kształcie owalu, wyglądające z góry jak pisanki? Czemu nie! Tak uznał wybitny duński architekt krajobrazu, Carl Theodor Sørensen. Niezwykły kształt służy jednak nie tylko ozdobie – w założeniu ma też wpływać pozytywnie na relacje sąsiedzkie między działkowiczami. To tylko jeden z przykładów zamiłowania Duńczyków do przemyślanego planowania przestrzeni, które w Polsce od dawna kuleje.

Spis treści

Owalne ogródki działkowe w Kopenhadze. Czemu mają taki kształt?

Większość ogrodów działkowych ma kształt przypominający prostokąt. Jednak w Naerum, dzielnicy Kopenhagi, można znaleźć skupisko ogródków w kształcie owalu. To ewenement na skalę światową i jedno z najbardziej niezwykłych miejsc w stolicy Danii. Można je znaleźć na północnych przedmieściach miasta, między bardziej tradycyjnymi ogrodami działkowymi a osiedlem mieszkań komunalnych.

Każdy z 40 owalnych ogrodów ma w przybliżeniu 25 na 15 m i jest otoczony żywopłotem. Dlaczego mają tak niezwykły kształt? Powstałe w 1948 r. ogródki zaprojektował Carl Theodor Sørensen, uznawany za jednego z najwybitniejszych architektów krajobrazu. Sørensen chciał, żeby stworzone przez niego miejsce zachwycało wyglądem zarówno z ziemi, jak i z powietrza, ale nie był to jedyny powód.

Architekt chciał także, by działkowcy jak najczęściej przechadzali się na świeżym powietrzu i nawiązywali przyjazne relacje z sąsiadami. Żeby to osiągnąć, celowo nie zaprojektował drogi dojazdowej do każdego z ogródków ani ścieżek między nimi. Sprawia to, że osoba chcąca dotrzeć do swojej działki musi wcześniej wysiąść z samochodu i przespacerować się po trawniku między ogrodami.

Sørensen nie był jednak despotą dążącym do realizacji swojej wizji za wszelką cenę. Choć stworzył pewne zasady dotyczące tego, jak właściciele działek powinni rozmieszczać na nich altanki i nasadzenia, zaznaczył, że są to tylko wskazówki, nie nakazy. Działkowicze mogli więc np. sami wybrać, jaką roślinę posadzą w charakterze żywopłotu.

Duńczycy uwielbiają planować przestrzeń

Fakt, że niezwykły projekt ogrodniczy z 1948 r. przetrwał do dziś w niezmienionej formie, może zaskakiwać – zwłaszcza w Polsce, gdzie planowanie przestrzeni przebiega bardzo opornie, a wyznaczone zasady często i tak są ignorowane. Okazuje się jednak, że Duńczycy są mistrzami planowania. Jako przykład warto przytoczyć tzw. Fingerplanen, czyli „Plan na bazie dłoni”.

O co chodzi? „Fingerplanen” to plan rozbudowy Kopenhagi z 1947 r., który jest konsekwentnie realizowany od 75 lat. Zakłada on, że miasto mieć kształt dłoni o pięciu palcach:

  • środek dłoni to centrum,
  • każdy z palców to przedmieścia rozbudowywane wzdłuż linii kolejowych zapewniających dojazd do centrum,
  • obszary pomiędzy palcami to tereny zielone.

Dzięki takiemu planowaniu miasto rozrasta się w sposób kontrolowany, a nowe osiedla powstają w dobrze skomunikowanych miejscach, nie ma więc problemu z dojazdami do pracy. Co więcej, obszary gęstej zabudowy oddzielone są od siebie zielenią. Warto porównać to z największymi polskimi miastami, które na ogół rozbudowują się chaotycznie, a na dalekie przedmieścia infrastruktura i komunikacja miejska docierają często dopiero po wielu latach.

Polskie działki ROD też potrafią zaciekawić

W Polsce też mamy oczywiście ogródki działkowe. Według Polskiego Związku Działkowców funkcjonuje 4667 rodzinnych ogrodów działkowych, podzielonych na 917 445 działek ROD o łącznej powierzchni 40 862,9613 ha. Co prawda nie znajdziemy wśród nich raczej projektów tak wyjątkowych jak owalne ogrody z Kopenhagi, jednak i one mają swoją ciekawą historię. Wystarczy przytoczyć garść ciekawostek:

  1. Do dziś istnieje pierwszy polski ogród działkowy – to ROD im. Kąpieli Słonecznych w Grudziądzu, założony w 1897 r. Jego nazwa nawiązuje do XIX-wiecznej idei kąpieli w wannach wypełnionych mułem torfowym nagrzanym promieniami słońca, co miało rzekomo pozytywnie wpływać na zdrowie.
  2. W czasach międzywojennego Wielkiego Kryzysu Ministerstwo Opieki Społecznej przyznawało ogródki działkowe bezrobotnym, którzy dzięki temu mogli samodzielnie uprawiać warzywa i owoce na własny użytek.
  3. W Polsce nie można zostać właścicielem działki ROD położonej z dala od miejsca, w którym się mieszka – w prawie zapisano bowiem, że ogródki mają służyć lokalnej społeczności.
  4. Choć na działkach ROD zabronione jest całoroczne zamieszkiwanie, w praktyce robią tak tysiące ludzi – najczęściej są to osoby, których nie stać na żadne inne lokum.
  5. Najczęściej spotykana nazwa ROD to „Zacisze” – według strony PZD nosi ją 5 ogrodów działkowych w różnych częściach kraju.
  6. Oficjalnym hymnem Polskiego Związku Działkowców jest utwór „Zielona Rzeczpospolita”, którego słowa napisała w 1935 r. Zofia Drwęska-Doeringowa.

Działki w rodzinnych ogrodach działkowych użytkują w praktyce wszystkie grupy społeczne i zawodowe, ludzie w różnym wieku i o różnym statusie majątkowym – podaje PZD. – Zdecydowana większość ogrodów działkowych w Polsce położona jest w miastach. Najchętniej z ogrodów działkowych korzystają mieszkańcy dużych aglomeracji miejskich np. Warszawy, Katowic, Wrocławia, Szczecina, Gdańska, Poznania, Łodzi, Krakowa.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Takich ogródków działkowych jeszcze nie widzieliście. „Jajowate” ogrody stworzył wybitny architekt - RegioDom.pl

Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki