Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tajemnice Watykanu. Polska księżniczka Maria Klementyna Stuart spoczęła wśród papieży

Andrzej Dworak
Maria Klementyna po opuszczeniu męża  trafiła do klasztoru św. Cecylii w Rzymie. Spoczęła w bazylice św. Piotra w Watykanie
Maria Klementyna po opuszczeniu męża trafiła do klasztoru św. Cecylii w Rzymie. Spoczęła w bazylice św. Piotra w Watykanie Wikipedia/domena publiczna
W bazylice Św. Piotra w Rzymie, obok grobowców 148 papieży, w tej zdawałoby się wyłącznie męskiej domenie, znaleziono miejsca pochówku czterech kobiet, a wśród nich grób z doczesnymi szczątkami Marii Klementyny Stuart, wnuczki króla Jana III Sobieskiego.

Jak doszło do tego, że w watykańskiej bazylice są pochowane obok papieży także kobiety, a niedaleko naszego rodaka Jana Pawła II spoczywa jeszcze jedna osoba z Polski?

Tajemnicę szczątków czterech kobiet w bazylice wzniesionej nad grobem św. Piotra i będącej miejscem pochowku papieży prześwietliła w swej niedawno wydanej książce „Die Päpste liebten sie. Die königlichen Frauen in St. Peter in Rom” (Kochali je papieże. Królowe w bazylice św. Piotra w Rzymie) niemiecka historyk Martha Schad, autorka cyklu o wybitnych kobietach w historii świata. Tytuł jej pracy może sugerować, że być może chodzi o papieskie kochanki, ale nic z tych rzeczy - to były kobiety mające u papieży wielkie poważanie jedynie ze względu na to, kim były i co sobą w stolicy Kościoła katolickiego reprezentowały.

Królowe bez ziemi
Częściowo na wygnaniu, bez powrotu - wraz ze śmiercią wspomnianych królowych dobiegły końca ich rody.

Krystyna Wazówna, z Bożej łaski królowa Szwecji, żyjąca w latach 1626-1689, to córka króla Gustawa Adolfa, która przeszła na katolicyzm i musiała oddać koronę protestanckiej Szwecji. Nie udało się jej zdobyć korony Polski i ostatecznie osiadła w Rzymie. Pochowano ją w sercu Watykanu na pewno nie dlatego, że prowadziła święte życie. Od dziecka posądzano ją, że była chłopcem. Interesowały ją jazda konna, fechtunek i polowania na niedźwiedzie. Jako dorosła zachowywała się i ubierała jak mężczyzna, co zmieniło się dopiero w Rzymie. Utrzymywała stosunki miłosne z kobietami. Jednak w Watykanie uchodziła za symbol kontrreformacji, a jej pogrzeb zgromadził tłumy.

Niepospolitą kobietą była także Matylda Toskańska, która zmarła w 1115 roku, ale jej szczątki zostały przeniesione do bazyliki św. Piotra dopiero 500 lat później na życzenie papieża Urbana VIII, który zamierzał stworzyć mauzoleum najsłynniejszych postaci Italii. Pomnik na grobowcu Matyldy jest dziełem Gian Lorenza Berniniego, a marmurowa płaskorzeźba ukazuje słynną scenę pokuty cesarza Henryka IV, który udał się w roku 1077 do Kanossy, by przebłagać papieża - zamek Kanossa znajdujący się w połowie drogi między Mediolanem a Bolonią, uchodzący za niezdobytą twierdzę, należał właśnie do Matyldy Toskańskiej. Władczyni była również znana ze swej waleczności - sama dowodziła oddziałami, ponoć z mieczem swojego ojca w dłoni. Przez 30 lat pozostawała w służbie najpierw papieża Grzegorza VII, a potem Urbana II. Na starość wstąpiła do klasztoru, ale raz jeszcze przyszło jej użyć oręża przeciwko buntowi w pobliskim mieście Mantua. Charlotte Lusignan-Savoyen (1444-1487), znana także jako Szarlota Cypryjska, przegrała rywalizację o należny jej tron Cypru z przyrodnim bratem intrygantem. Szarlota była przez trzy lata więziona w zamku Kyrenia, a gdy w 1463 r. uciekła na wyspę Rodos, wtedy brat Jakub koronował się na króla Cypru przyjmując imię Jakuba II. Została opuszczona przez męża, pozbawiona środków do życia i upokorzona. Udała się do Rzymu, szukając pomocy u papieża Sykstusa IV. Ten ograniczył się jedynie do pisemnej akcji dyplomatycznej, co nie odniosło żadnego skutku. Jednak umożliwił Szarlocie pobyt w Rzymie - a po nim dwaj następni papieże. Dopiero po śmierci uhonorowano ją po królewsku - została pochowana w bazylice na Watykanie.

I na koniec czwarta kobieta pochowana obok papieży - ostatnia katolicka królowa Anglii Maria Klementyna Sobieska Stuart po mężu.

Smutny los, ale najpiękniejszy pomnik
Autorka opowieści o kobietach pochowanych w watykańskiej bazylice Martha Schad pisze, że jej los wzruszył ją najbardziej. Że była piękna, nieziemsko bogata i bardzo nieszczęśliwa… O księżniczce z Oławy, z rodu potężnego polskiego króla, zwycięzcy rozprawy z Turkami pod Wiedniem, znajdujemy więcej niż u niemieckiej pani historyk w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Maria Klementyna Sobieska herbu Janina była córką Jakuba Sobieskiego, księcia Oławy, i Jadwigi Elżbiety Neuburskiej.
Urodziła się w 1701 roku i należała do jednego z najwspanialszych rodów polskich obdarzonych wielką fortuną, a pamięć o zwycięstwie jej dziadka była w Europie nadal żywa. Kiedy miała 16 lat, spotkała kogoś, kto sprawił, że jej życie potoczyło się w nieoczekiwanym kierunku. Miała wszystko, czego potrzebował każdy władca na wygnaniu - młodość, urodę, a przede wszystkim pieniądze. I to sprawiło, że stała się łupem banity, księcia Jakuba Edwarda, syna obalonego króla Anglii Jakuba II Stuarta. Dla Sobieskich małżeństwo z Jakubem Edwardem stanowiło świetną okazję do podniesienia swojej pozycji. Jakub Edward Stuart był władcą na wygnaniu, ale miał tytuły królewskie uznawane przez tak ważnych władców europejskich jak król Francji i papież. Zanim jednak doszło do zaręczyn i ślubu, Marię

Klementynę uwiódł urok i spryt kogoś innego - dotarł do niej dyplomatyczny agent Stuartów Charles Wogan, uczestnik powstania w Szkocji w 1715 r. Wogan udał się najpierw do Niemiec i tam szukał żony dla Jakuba Edwarda, jednak żadna z kandydatek na dworach Westfalii i Bawarii nie przypadła mu do gustu. Wreszcie trafił do Oławy… Jak pisze Paweł Hanczewski w Pasażu Wiedzy muzeum w Wilanowie: „Wogan był przystojnym i czarującym kawalerem. Gdyby Maria Klementyna widziała Jakuba Edwarda bądź rozmawiała z nim, jej decyzja mogłaby być odmienna. Jakub Edward nie był ani przystojny, ani czarujący ani elokwentny. Był za to przygnębiony niepowodzeniami zabiegów o odzyskanie władzy, problemami finansowymi oraz intrygami na miniaturowym dworze, na którym roiło się od szpiegów rządu w Londynie.” Zaręczynom tym przeciwny był król Anglii Jerzy I, który obawiał się, że Jakub Stuart doczeka się z Marią Klementyną potomstwa. Cesarz Karol VI Habsburg, aby zapobiec zawarciu małżeństwa, zaaresztował Marię Klementynę podczas jej podróży do Włoch. Umieszczono ją w zamku w Innsbrucku, ale oszukała strażników i uciekła do Bolonii. Tam, już bezpieczna, poślubiła per procura swego narzeczonego, który znajdował się w Hiszpanii. Ceremonię ślubną powtórzono 3 września 1719, we włoskim Montefiascone, w katedrze Świętej Małgorzaty.

Jakub Edward Stuart
Jakub Edward Stuart Wikipedia/domena publiczna

Jakub Edward był zachwycony żoną, Klementyna była rozczarowana i tak zostało. Było jednak już za późno, aby się wycofać.

Maria Klementyna i jej małżonek zostali zaproszeni do Rzymu przez papieża Klemensa XI, który tytułował ich katolickimi władcami Anglii, Szkocji i Irlandii. Małżeństwo Marii Klementyny okazało się nieszczęśliwe. Małżonkowie zarzucali sobie brak szacunku i miłości, a poróżniło ich wychowanie dzieci. W pewnym momencie Maria Klementyna oskarżyła męża o chęć wychowania starszego syna Karola jako protestanta, choć takie działanie byłoby uzasadnione, jeżeli książę Karolek miał kiedyś objąć trony Anglii, Irlandii i Szkocji, to musiał być protestantem. Ale zarzut był całkowicie chybiony. Jakub Edward był wiernym katolikiem. Ostatecznie król wygnaniec zdecydował, że najlepiej będzie zabrać obydwu synów - Karola i Henryka - z Rzymu. Na nowe miejsce pobytu wybrał Bolonię.

Pogrążona w depresji Maria Klementyna opuściła męża i synów. Zamieszkała w klasztorze św. Cecylii w Rzymie, gdzie poświęciła się modlitwie i ascezie. Wkrótce zmarła (być może zagłodziła się na śmierć) i została pochowana w podziemiach bazyliki św. Piotra na Watykanie. W samej bazylice znajduje się monument poświęcony Marii Klementynie, który papież zamówił u Canovy, a inskrypcja brzmi: Maria Klementyna, królowa Anglii, Szkocji i Irlandii.

POLECAMY:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Tajemnice Watykanu. Polska księżniczka Maria Klementyna Stuart spoczęła wśród papieży - Portal i.pl

Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki