Prof Janusz Czapinski

Najnowszy raport "Diagnoza społeczna" zawiera, podobnie jak jego wcześniejsze edycje, mnóstwo bardzo interesujących informacji o nas. Wśród wielu z nich warto zwrócić uwagę na postępujący rozziew pomiędzy ocenami sytuacji własnej a ocenami sytuacji ogólnej; pomiędzy samooceną a oceną państwa jako instytucji.

Matury 2020 trzeba przesunąć, a z egzaminu ósmoklasisty zrezygnować? Przedstawiciele gdańskiego środowiska akademickiego, tegorocznych maturzystów, ich nauczycieli i rodziców zaapelowali do Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, by przeciwstawiła się organizacji matur w maju 2020 i podjęła działania zapobiegające powstaniu bałaganu, który może nastać podczas rekrutacji na studia.

Jeśli nie mamy oporów, by płacić zagranicznym piłkarzom kosmiczne pieniądze, to powinniśmy akceptować wysokie wynagrodzenia dla uczonych z zagranicy, których chcemy pozyskać - mówi prof. Piotr Dominiak, laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Heweliusza za rok 2018.

Przyjdzie nowe pokolenie, które będzie miało trochę inne wyobrażenia o dobrym stylu życia, zacznie jeść więcej sałaty, pić mniej alkoholu, bardziej myśleć o rodzinie i zakładaniu rodziny - wtedy część tych, niepokojąco rosnących obecnie wskaźników, zacznie maleć - mówi prof. Janusz Czapiński.

Profesorowie Piotr Dominiak i Piotr Stepnowski otrzymali tegoroczne Nagrody Naukowe Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. Uroczyste wręczenie "Heweliuszy" odbyło się 28 stycznia, czyli w dzień urodzin patrona nagrody, w Ratuszu Głównego Miasta.

Polskę na tle innych krajów negatywnie wyróżnia brak profesjonalnego, ponadresortowego ośrodka diagnoz i studiów strategicznych. Brak kompleksowych analiz i diagnoz z uwzględnieniem sytuacji krajowej oraz geopolitycznej, może pociągać za sobą błędne decyzje podejmowane na różnych szczeblach struktur państwowych i gospodarczych, co negatywnie wpływa na efektywność w wymiarze ekonomicznym i społecznym. Ryzyko błędów jest tym większe im bardziej zglobalizowana jest gospodarka.

Kilka dni temu, w wieku 95 lat, zmarł William Baumol. W historii myśli ekonomicznej pozostanie zapewne jako autor koncepcji „choroby kosztów”. Pisałem o niej na tych łamach cztery lata temu przy okazji dyskusji wokół budżetów polskich muzeów. Bo „choroba kosztów” dotyczy usług, m.in. takich jak usługi kulturalne.

Wicepremier Morawiecki opowiedział się za tym, by w przyszłości opodatkować roboty zastępujące w pracy ludzi. Morawiecki wygłasza czasem księżycowe opinie, ale tym razem jego pogląd nie jest ani oryginalny, ani odosobniony.

Branko Milanović udzielił wywiadu „Polityce”. Jego książka „Globalne nierówności. Nowe podejście w erze globalizacji” nie została jeszcze przetłumaczona na polski. W ostatnich latach opublikowano na świecie wiele książek na ten temat. Jest moda na nierówności.

To nie jest głos w debacie o przyszłym kształcie szkolnictwa wyższego w Polsce. Po prostu przypominam, że na uniwersytety, tak jak i na młodzież, narzekano od początku ich istnienia.

Rozkład chciwości (podobnie jak głupoty) jest w każdej grupie zawodowej, od niewykwalifikowanych robotników po profesorów uniwersyteckich, taki sam. I jest to rozkład bliski normalnemu. Grupą wyróżniającą się wydają się być politycy. W ich przypadku rozkład ten jest mocno skośny lewostronnie.

Pierwszy rozdział słynnej książki Darona Acemoglu i Jamesa Robinsona „Dlaczego narody przegrywają” zaczyna się od opisu dwóch miast Nogales.

Ekscytujący wywiad z Michałem Kosińskim w najnowszej „Polityce”. Kosiński jest uznany przez Stowarzyszenie Nauk Psychologicznych za wschodzącą gwiazdę psychologii.

U progu nowego roku trudno nie przypomnieć ironicznego stwierdzenia słynnego duńskiego fizyka Nielsa Bohra: „Przewidywanie jest bardzo trudne, szczególnie jeśli chodzi o przyszłość”.

Kiedy na człowieka niosącego wianuszek (kiedyś) lub paczkę (obecnie) papieru toaletowego przechodnie patrzą z nieukrywaną zazdrością, to możemy być pewni, że w tym kraju mamy do czynienia z głębokim kryzysem gospodarczym. I nie jest to typowa dla gospodarki rynkowej cykliczna recesja, ale poważny kryzys strukturalny.

Sejm uchwalił ustawę o obniżeniu wieku emerytalnego. Jak się wygrało wybory, to wszystko można - takie rozumienie demokracji staje się oficjalną doktryną PiS.

W polityce, ale także w biznesie formalne kwalifikacje nigdy nie były ważne. Wśród przedsiębiorców, którzy osiągnęli sukcesy, czyli zarobili mnóstwo pieniędzy, rozwinęli własne firmy jest bardzo wiele osób bez wykształcenia. Nie tylko wyższego, ale nawet niewiele przewyższającego minimalny poziom edukacji. Oczywiście, dobrze jest pamiętać o odwrotnej stronie - wśród nieudaczników i bankrutów jest znacznie więcej tych, którzy żadnych szkół nie ukończyli.

Słuchając wypowiedzi przedstawicieli rządu, odnoszę wrażenie, że wszyscy są pod silnym wpływem szczególnej poetyki. Nie mam tu na myśli bajań ministra obrony, to domena medycyny, a nie ekonomii. Ale już pani minister Zalewska, z lejtmotywem swojej „reformy” „gimnazja do likwidacji”, mieści się w niej całkiem dobrze.

Znamy klasyczne prawo Murphy’ego: „Jeśli coś może pójść źle, to pójdzie”. W prawo Murphy’ego powinni wierzyć planiści. Każdy, kto cokolwiek planuje, powinien zakładać możliwość wystąpienia niespodziewanych wypadków, niepomyślnych zbiegów okoliczności itp. Bez tego porażka wysoce prawdopodobna. Im bardziej skomplikowane rzeczy próbujemy planować, szanse, że rzeczy przyjmą zły obrót, rosną.

Negocjacje wielkich kontraktów zawsze otacza mgła tajemniczości. Gdy rzecz dotyczy umów zbrojeniowych, mgła jest tak gęsta, że prawie nic dostrzec się przez nią nie da.

Dotychczasowe pomysły podatkowe PiS okazały się niewypałem. Przychody z podatku bankowego są poniżej oczekiwań, a podatek handlowy został zawieszony. Rząd dramatycznie potrzebuje pieniędzy. Kalkulacje, które przedstawiano kilka miesięcy temu, biorą w łeb. Znajdowanie kolejnych miliardów na ich pokrycie staje się coraz trudniejsze, więc z politycznego kapelusza wyciągane są coraz to nowe pomysły.

O podatku handlowym napisano już bardzo dużo. Zwolenników i przeciwników jest równie dużo. Pierwsi słusznie zauważają, że małe sklepy są na zdecydowanie gorszej pozycji niż wielkie korporacje. Drudzy mówią o obawach związanych z podrożeniem towarów w hipermarketach, o ich zdolności do przyciśnięcia do muru dostawców, o nierównym traktowaniu podmiotów gospodarczych przez fiskusa. Gdzieś w tle jest walka o poprawę pozycji rynkowej polskiego kapitału, utarcia nosa zagranicznym sieciom itp.