Sylwester 2020. Obrażenia po wybuchu petardy - jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy osobie, która doznała urazu

Zacznijmy od tego, że jeśli ktoś używa artykułów pirotechnicznych, kluczową kwestią jest ścisłe i bezwzględne stosowanie się do instrukcji obsługi oraz - co najważniejsze - niedopuszczenie do ich użycia i odpalania przez dzieci. Nawet, jeśli przestrzegamy wszystkich zasad bezpieczeństwa, pamiętajmy, że mimo wszystko zawsze istnieje ryzyko niekontrolowanego wybuchu.

Wybuch petardy - oparzenia

Należą do najczęstszych obrażeń na skutek wybuchu materiału pirotechnicznego. W tym przypadku jest to uszkodzenie skóry lub głębiej umiejscowionych tkanek i narządów na skutek działania ciepła. Oparzenia spowodowane petardami dotyczą zwykle twarzy, kończyn lub klatki piersiowej. Lek. Mariusz Pacałowski, Dyrektor Merytoryczny Akademii Ratownictwa LUX MED, wyjaśnia schemat postępowania w sytuacji, gdy jesteśmy świadkami takiego wypadku.

• Jeśli podczas wybuchu zapaliło się ubranie poszkodowanego, należy je jak najszybciej ugasić - można użyć koca, polać materiał zimną wodą, a nawet przewrócić poszkodowanego na ziemię i turlać.
• Nie gasimy ubrań gaśnicą!
• Upewniamy się, że miejsce jest już bezpieczne i że nie grozi nam żadne niebezpieczeństwo.
• Osobę poszkodowaną izolujemy od miejsca, w którym nastąpił wybuch - nie wiemy przecież, czy uszkodzone fajerwerki lub petardy nie wybuchną ponownie.
• Pamiętamy jednocześnie o zachowaniu środków ochrony w kontekście COVID-19, czyli: zakładamy maseczkę lub przyłbicę oraz rękawiczki. Tak zabezpieczeni, przystępujemy do oceny obrażeń.
• Jeśli wydają się lekkie, oparzony obszar chłodzimy zimną, ale nie lodowatą wodą.
• Jeżeli petarda np. wybuchła w dłoniach, mamy do czynienia z silnym oparzeniem i obrażeniami mechanicznymi - taką ranę należy wówczas zabezpieczyć jałową gazą.
• W sytuacji rozległych, poważnych obrażeń, nie polewamy uszkodzonych miejsc wodą.
• Pamiętajmy o tym, że jeśli ubranie przywarło i przykleiło się do ciała poszkodowanego, pod żadnym pozorem nie odrywamy go od rany, ponieważ może to spowodować jeszcze bardziej rozległe uszkodzenia w obrębie poparzonego obszaru.
• Upewniamy się dodatkowo, że usunęliśmy z nadgarstków i palców dłoni wszelką biżuterię: pierścionki, bransoletki czy zegarki. Gdy pojawi się obrzęk tkanek, zadziałają one jak opaska uciskowa i mogą spowodować martwicę palca.
• Oparzone miejsca chłodzimy zimną (ale nie lodowatą!) wodą przez około 10 minut.

Poszkodowanemu nie należy podawać nic doustnie: jedzenie, picie, środki przeciwbólowe. Jeśli oparzenia są rozległe, nie zostawiamy go samego aż do przyjazdu służb ratunkowych.

Wybuch petardy - uraz mechaniczny

Rany szarpane i amputacje urazowe
W wyniku uszkodzonych fajerwerków czy nieumiejętnego używania materiałów pirotechnicznych, może dojść do niebezpiecznych urazów w postaci ran szarpanych lub amputacji urazowych. Jak należy postępować w takiej sytuacji?

• Jeżeli petarda naderwała lub urwała palec lub całą dłoń, niezwłocznie należy zadzwonić pod numer 999 lub 112 i wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego.
• Amputowaną część ciała zabezpieczamy jałową gazą lub czystą ściereczką i umieszczamy ją w foliowym woreczku, który wkładamy do drugiego foliowego worka zawierającego wodę z lodem (nie sam lód).
• Uszkodzoną część ciała należy unieść powyżej serca i próbować zahamować krwotok, zabezpieczając ją kilkoma warstwami jałowej gazy.
• Na zwykłą ranę szarpaną i intensywnie krwawiącą stosujemy opatrunek uciskowy.
• W przypadku amputacji kończyn na poziomach wyższych niż palec (dłoń, przedramię, ramię, stopa, podudzie, udo) zakładamy opaskę uciskową w przypadku utrzymującego się krwotoku pomimo zastosowania opatrunku uciskowego.
• Ważne, aby zapamiętać godzinę założenia opaski i podać ją później ratownikom medycznym!
• Jeżeli wybuch spowodował oparzenie oczu, niezwłocznie należy przepłukiwać je fizjologicznym roztworem soli a w razie jej braku czystą zimną wodą.

W obu tych przypadkach kluczowe znaczenie ma szybkie udzielenie fachowej pomocy lekarskiej - podkreśla lek. Mariusz Pacałowski.

Sprawdź atest

Aby sylwestrowa noc nie zakończyła się wizytą na SOR, zadbajmy o bezpieczeństwo własne i innych.

• Planując pokaz fajerwerków, przed ich zakupem upewnijmy się, że opakowanie jest nienaruszone i nie nosi śladów uszkodzeń mechanicznych.
• Kupujmy zawsze od sprawdzonych i zaufanych sprzedawców.
• Sprawdźmy, czy petardy posiadają wszelkie niezbędne atesty, wskazanie producenta oraz instrukcję w języku polskim.

Pamiętajmy o tym, że w Polsce obowiązuje bezwzględny zakaz sprzedaży materiałów pirotechnicznych dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia. Zgodnie z prawem, fajerwerki i petardy mogą być odpalane wyłącznie przez osoby dorosłe.